Czesław Zbierański

Czesław Zbierański (ur. 6 grudnia 1889^[1][2][3] w Warszawie, zm. 31 maja 1982 w Nowym Jorku) – pionier polskiego lotnictwa, inżynier, konstruktor lotniczy, porucznik piechoty Wojska Polskiego.

Czesław Zbierański

porucznik piechoty
Data i miejsce urodzenia	6 grudnia 1889 Warszawa
Data i miejsce śmierci	31 maja 1982 Nowy Jork
Przebieg służby
Siły zbrojne	Armia Austro-Węgier Błękitna Armia Wojsko Polskie
Formacja	Legiony Polskie
Jednostki	Oddział II Sztabu Generalnego Wojska Polskiego
Główne wojny i bitwy	I wojna światowa II wojna światowa powstanie warszawskie
Odznaczenia

Czesław Zbierański na lotnisku mokotowskim w 1911 przed pierwszym polskim latającym samolotem, którego był współkonstruktorem

Czesław Zbierański w swoim samolocie

Życiorys

Swoje zainteresowania lotnictwem zaczął rozwijać po ukończeniu studiów na Politechnice Lwowskiej. Był współzałożycielem Koła Awiatorów, w którym rozpoczął wstępne projektowanie a następnie (ze Stanisławem Cywińskim) budowę samolotu Zbierański i Cywiński. Samolot został oblatany przez Michała Scipio del Campo 25 września 1911 roku, a następnie oddany do użytku. Obok samolotu „Jaskółka” Edmunda Libańskiego był to pierwszy latający samolot w Królestwie Polskim. W 1912 roku podarował swój samolot Związkowi Awiatycznemu Studentów Politechniki Lwowskiej^[4].

Udało mu się zakupić za sumę 200 rubli uszkodzony samolot Blériot XI, który rozbił pod Siekierkami Francuz Grant^[5]. Zbierański wyremontował samolot i uczył się na nim samodzielnie pilotażu. W momencie otwarcia kursu pilotażu w Awiacie sprzedał Blériota i został uczestnikiem kursu pilotażu w tym Towarzystwie (instruktor Henryk Segno), jednak nie odbył samodzielnych lotów^[4].

W czasie I wojny światowej służył w Legionach Polskich, Polskiej Organizacji Wojskowej i Awiacji (Lotnictwie) Armii Polskiej we Francji.

W Wojsku Polskim służył w Oddziale II Sztabu Generalnego. Był organizatorem i szefem Ekspozytury w Grodnie oraz szefem Posterunku Nr 5 Frontu Litewsko-Białoruskiego. W czasie wojny z bolszewikami pełnił służbę na stanowisku szefa defensywy frontu^[6]. Po zakończeniu wojny został zdemobilizowany.

Został zweryfikowany w stopniu porucznika ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 roku w korpusie oficerów rezerwy piechoty^[7][8][9]. W 1923 roku był oficerem rezerwy 5 pułku piechoty Legionów w Wilnie^[10].

W 1934 roku pozostawał w ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień Warszawa Miasto III. Posiadał przydział do Oficerskiej Kadry Okręgowej Nr I. Był wówczas grupie oficerów „pozostających stale zagranicą”^[11].

W latach 20. XX wieku produkował samochody, motocykle, drezyny kolejowe i ślizgacze. W 1930 rozpoczął pracę w administracji państwowej. Był starostą powiatu łuninieckiego, a później aż do września 1939 starostą powiatu prużańskiego.

Od 1939 na emigracji (kolejno we Francji, Kanadzie, USA). Podczas II wojny światowej, w 1940 we Francji zorganizował i kierował Biurem Przemysłu Wojennego, a później w Kanadzie pracował przy produkcji dział przeciwlotniczych i w nadzorze technicznym produkcji samolotu Anson V w Federal Aircraft Company. 23 lipca 1943 roku zwrócił się do Naczelnego Wodza, generała broni Kazimierza Sosnkowskiego z prośbą o przyjęcie do Polskich Sił Zbrojnych^[6].

Sławę zyskał jako współkonstruktor polskiego pierwszego udanego samolotu o konstrukcji częściowo metalowej. Był aktywnym działaczem Polonii i fundatorem anglojęzycznego księgozbioru dla biblioteki Instytutu Lotnictwa w Warszawie (1962).

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari
• Krzyż Niepodległości z Mieczami
• Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (2 maja 1956, przyznany przez Prezydenta RP na uchodźstwie za zasługi w pracy społecznej i niepodległościowej)^[12]
• Krzyż Walecznych – czterokrotnie
• Złoty Krzyż Zasługi
• Złoty Krzyż Ligi Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej