Violetta Koseska-Toszewa

Violetta Koseska-Toszewa (bułg. Виолета Косеска-Тошева; ur. 13 grudnia 1940 w Sofii, zm. 5 sierpnia 2017 w Warszawie^[2]) – polska językoznawczyni, slawistka i tłumaczka pochodzenia bułgarskiego, działająca także jako astrolożka pod pseudonimem David Harklay.

Violetta Koseska-Toszewa

Data i miejsce urodzenia	13 grudnia 1940 Sofia, Bułgaria
Data i miejsce śmierci	5 sierpnia 2017 Warszawa, Polska
Profesor, doktor habilitowany nauk humanistycznych
Specjalność: językoznawstwo, slawistyka
Alma Mater	Uniwersytet Sofijski
Doktorat	1970 Instytut Slawistyki PAN promotor: Zdzisław Stieber
Habilitacja	1976 Instytut Slawistyki PAN
Profesura	26 października 1990[1]
Doktor honoris causa Uniwersytet Sofijski – Bułgaria – 2016
Instytut	Instytut Slawistyki PAN
Pracownia	Pracownia Języków Południowosłowiańskich
Stanowisko	Kierowniczka
Okres zatrudn.	1976–1991
Instytut	Instytut Slawistyki PAN
Pracownia	Pracownia Semantyki
Stanowisko	Kierowniczka
Okres zatrudn.	1991–2015
Odznaczenia

Życiorys

Violetta Toszewa rodziła się w Sofii, i tam dorastała, podejmując naukę na skrzypcach w szkole muzycznej i tańca w lokalnym balecie. Od młodzieńczych lat Toszewa miała doznawać proroczych snów, dziedzicząc rzekomo zdolności od rodziny ojca, co przyczynić się miało do profesjonalnego zainteresowania astrologią w przyszłości^[3].

W 1963 roku ukończyła dwustopniowe studia rusycystyczne i bułgarystyczne na Wydziale Filologicznym Uniwersytetu Sofijskiego. W dalszym czasie podjęła decyzję o emigracji do PRL i podjęciu studiów lingwistycznych, już wtedy deklarując znajomość kilkunastu języków obcych^[3].

Kariera naukowa

Po przyjeździe do Polski Violetta Toszewa podjęła pracę w Zakładzie Słowianoznawstwa Polskiej Akademii Nauk (obecnie noszący nazwę Instytutu Slawistyki PAN), uzyskując w 1970 roku stopień doktorski na podstawie pracy pt. Bułgarskie słownictwo meteorologiczne na tle ogólnosłowiańskim^[4].

W 1976 roku uzyskała habilitację w zakresie językoznawstwa słowiańskiego na podstawie dorobku oraz pracy o tytule System temporalny gwar bułgarskich na tle bułgarskiego języka literackiego. W roku 1990 otrzymała tytuł naukowy profesora zwyczajnego nauk humanistycznych, a w 2016 roku Bułgarska Akademia Nauk nadała jej tytuł doktora honoris causa^[5].

Jako pracownica Polskiej Akademii Nauk pełniła w latach 1976–1991 rolę kierowniczki tamtejszej Pracowni Języków Południowosłowiańskich, a następnie od 1991 rolę kierowniczki Pracowni Semantyki^[6][7][5]. Pracę w Polskiej Akademii Nauk zakończyła w 2015 roku, po 45 latach nieprzerwanej pracy^[4].

Dorobek językoznawczy

Profesor Koseska-Toszewa była odpowiedzialna za powstanie ponad 500 prac naukowych, specjalistycznych artykułów i książek^[8], będąc także autorką i współautorką wielu głównych teorii analizy kontrastywnej z pośredniczącym językiem semantycznym, istotnym przy opisie kilku języków oraz w opisach kategorii czasu (za pomocą sieci Petriego) i określoności/nieokreśloności (za pomocą rachunku kwantyfikatora)^[4].

Była m.in. członkiem Polskiego Towarzystwa Językoznawczego, czy członkiem honorowym IBE Bułgarskiej Akademii Nauk. Była także redaktorem naczelnym międzynarodowego czasopisma Etudes cognitives i redaktorem naukowym Semantyki i konfrontacji językowej^[9], ponadto przynależąc do komitetów redakcyjnych następujących periodyków:

• Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej,
• Slavia Meridionalis,
• Slavica
• Językowe Studia Bałkanistyczne

Dorobek translatorski

Prócz prac badawczych, Koseska-Toszewa tłumaczyła także zagraniczne książki dla dzieci na język polski. Wśród nich znalazły się^[9]:

• Łyczezar Stanczew – Zajączek i gumowy kogucik (1982) i Śmiały niedźwiadek (1985)
• Emilian Stanew – Łakomy niedźwiadek (1983)
• Swetosław Minkow – Bańki mydlane (1983) i Król Bezsenek (1986),
• Symeon Sawow – Sukienka Halinki (1985)
• Bistra Donewa – Żyrafa Tomi kończy pięć lat (1985)
• Petyr Bobew – Legenda o złotowłosym jeźdźcu (1979).

Kariera astrologiczna

W związku z odczuwanymi przez siebie dyspozycjami i rzekomo przeżytymi wizjami Violetta Koseska-Toszewa zainteresowała się tematem astrologii. Z czasem zyskała popularność, działając pod pseudonimem David Harklay^[10]. W swoich analizach opierała się na obserwacjach psychologicznych i statystyce^[11].

Z czasem oferowała usługi zarówno w prywatnym gabinecie, tworząc horoskopy do magazynów, jak i poprzez występy telewizyjne z wykorzystaniem infolinii, dzięki czemu zdobyła ogólnopolską popularność.

W 1996 roku została gospodarzem programu Przepowiednie Davida Harklaya na antenie TV Wisła i TVN.

Pod swoim pseudonimem, często we współpracy z wydawnictwem Harlequin, opublikowała między innymi książki^[12]:

• Miłość i astrologia (1991)
• Miłość i Przeznaczenie (1993)
• Horoskop na rok 2007. Sekrety zodiaku (2006)
• Miłość rodzi się wśród gwiazd. Horoskop miłosny (2011)
• Astrologia, miłość i przeznaczenie (2011),
• Miłość i reinkarnacja (2012)

Życie prywatne

Mieszkała w Warszawie, przy Alejach Jerozolimskich, w sąsiedztwie Dworca Centralnego^[3].

Jej pierwszym mężem był historyk Adam Koseski, z którym miała syna Krystiana. Małżeństwo zakończyło się rozwodem. Po siedmiu latach wzięła ślub z informatykiem Antonim Mazurkiewiczem^[3]. Była przyjaciółką i powierniczką Tomasza Beksińskiego, będącego częstym gościem jej prywatnego gabinetu.

Jej panieńskie nazwisko brzmi Toszewa. Po pierwszym ślubie, aż do końca życia, przedstawiała się dwuczłonowym nazwiskiem Violetta Koseska-Toszewa, stawiając nazwisko panieńskie po nazwisku pierwszego męża^[3].

Odznaczenia

• 1979 – Medal 100-lecia Bułgarskiej Akademii Nauk Marin Drinov^[9]
• 2002 – Złota Odznaka im. Marina Drinova ze wstęgą – najwyższe odznaczenie Bułgarskiej Akademii Nauk^[9]
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski^[8]
• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski^[8]
• Złota Odznaka Instytutu Języka Bułgarskiego im. Profesora Lubomira Andrejczina^[8]