Dendrocopos

Dendrocopos – rodzaj ptaków z podrodziny dzięciołów (Picinae) w obrębie rodziny dzięciołowatych (Picidae). obrębie

Dendrocopos
Koch, 1816[1]
Przedstawiciel rodzaju – dzięcioł płowy (D. macei)
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	dzięciołowe
Podrząd	dzięciołowce
Nadrodzina	Picoidea
Rodzina	dzięciołowate
Podrodzina	dzięcioły
Plemię	Melanerpini
Rodzaj	Dendrocopos
Typ nomenklatoryczny
Picus major Linnaeus, 1758
Synonimy
Dendrodromas Kaup, 1829[2] Hypopicus Bonaparte, 1854[3] Pipripicus Bonaparte, 1854[3] Dendrotypes Cabanis & F. Heine Sr., 1863[4] Xylurgus[a] Cabanis & F. Heine Sr., 1863[5] Sapheopipo Hargitt, 1890[6]
Gatunki
12 gatunków – zobacz opis w tekście

Zasięg występowania

Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Eurazji i północno-zachodniej Afryce^[7].

Morfologia

Długość ciała 16–35 cm; masa ciała 23–158 g^[7].

Systematyka

Rodzaj zdefiniował w 1816 roku niemiecki entomolog, arachnolog, akarolog i ostrakodolog Carl Ludwig Koch w publikacji własnego autorstwa poświęconej zoologii^[1]. Koch wymienił kilka gatunków – Picus major Linnaeus, 1758, Picus medius Linnaeus, 1758, Picus minor Linnaeus, 1758 i Picus tridactylus Linnaeus, 1758 – z których gatunkiem typowym jest (późniejsze oznaczenie) Picus major Linnaeus, 1758 (dzięcioł duży)^[8].

Etymologia

• Dendrocopos: gr. δενδρον dendron ‘drzewo’; κοπος kopos ‘uderzający’, od κοπτω koptō ‘uderzać’^[9].
• Dendrodromas: gr. δενδρον dendron ‘drzewo’; δρομας dromas ‘biegacz’, od τρεχω trekhō ‘biec’^[10]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Picus leucotos Bechstein, 1802.
• Hypopicus: gr. ὑπο hupo ‘pod, poniżej’; późnogr. πικος pikos ‘dzięcioł’, od łac. picus ‘dzięcioł’^[11]. Gatunek typowy: Bonaparte wymienił kilka gatunków – Picus hyperythrus Vigors, 1831, Picus cathpharius Blyth, 1843 i Picus (Dendrocopus) darjellensis Blyth, 1845 – z których gatunkiem typowym jest (późniejsze oznaczenie) Picus hyperythrus Vigors, 1831^[12].
• Pipripicus: zbitka wyrazowa nazwy gatunkowej Picus Pipra Pallas, 1811^[b] (por. gr. πιπρα pipra ‘mały niezidentyfikowany ptak’; późnogr. πικος pikos ‘dzięcioł’, od łac. picus ‘dzięcioł’)^[13]. Gatunek typowy: Bonaparte wymienił kilka gatunków – Picus leucotos Bechstein, 1802, Picus uralensis^[c] Malherbe, 1861, Picus medius Linnaeus, 1758 i Picus minor Linnaeus, 1758 – z których gatunkiem typowym jest (późniejsze oznaczenie) Picus leucotos Bechstein, 1802^[12].
• Dendrotypes: gr. δενδρον dendron ‘drzewo’; τυπτω tuptō ‘uderzyć’^[14]. Gatunek typowy: autorzy wymienili kilka gatunków – Picus macei Vieillot, 1818, Picus analis Horsfield, 1824 (= Picus minor Linnaeus, 1758) i Dendrotypes nesiotes Cabanis & F. Heine Sr., 1863 (= Picus canicapillus Blyth, 1845) – z których gatunkiem typowym jest (późniejsze oznaczenie) Picus macei Vieillot, 1818^[15].
• Xylurgus: gr. ξυλον xulon ‘drzewo, drewno’; -ουργος -ourgos ‘pracownik’, od εργον ergon ‘praca’, od εργω ergō ‘wykonywać pracę, pracować’^[16].
• Sapheopipo: gr. σαφης saphēs, σαφεος sapheos ‘odrębny’; πιπω pipō ‘dzięcioł’^[17]. Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie): Picus noguchii Seebohm, 1887.

Podział systematyczny

Do rodzaju należą następujące gatunki^[18]:

• Dendrocopos hyperythrus (Vigors, 1831) – dzięcioł rdzawobrzuchy
• Dendrocopos macei (Vieillot, 1818) – dzięcioł płowy
• Dendrocopos analis (Bonaparte, 1850) – dzięcioł pręgosterny
• Dendrocopos atratus (Blyth, 1849) – dzięcioł birmański
• Dendrocopos darjellensis (Blyth, 1845) – dzięcioł żółtouchy
• Dendrocopos leucopterus (Salvadori, 1871) – dzięcioł białoskrzydły
• Dendrocopos major (Linnaeus, 1758) – dzięcioł duży
• Dendrocopos himalayensis (Jardine & Selby, 1831) – dzięcioł himalajski
• Dendrocopos assimilis (Blyth, 1849) – dzięcioł pakistański
• Dendrocopos syriacus (Hemprich & Ehrenberg, 1833) – dzięcioł białoszyi
• Dendrocopos leucotos (Bechstein, 1802) – dzięcioł białogrzbiety
• Dendrocopos noguchii (Seebohm, 1887) – okinawiak

Uwagi

1. Nazwa zastępcza dla Hypopicus Bonaparte, 1854 ze względu na puryzm.
2. Synonim Dryobates minor.
3. Podgatunek P. leucotos.