Franciszek Wójcikiewicz

Franciszek Ryszard Wójcikiewicz (ur. 1 marca 1933 w Warszawie, zm. 11 lutego 2016 w Gliwicach^[1]) – polski skoczek spadochronowy, instruktor spadochronowy i szybowcowy, pilot samolotowy I klasy. Honorowy Członek Aeroklubu Gliwickiego. Ponadto członek Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Górnictwa^[2], Ligi Ochrony Przyrody^[3], PTTK^[4] i Honorowy Dawca Krwi.

Franciszek Ryszard Wójcikiewicz

(grudzień 2015)
Data i miejsce urodzenia	1 marca 1933 Warszawa
Data i miejsce śmierci	11 lutego 2016 Gliwice
Miejsce spoczynku	Cmentarz Centralny w Gliwicach
Zawód, zajęcie	Technik mechanik
Stanowisko	Instruktor spadochronowy Instruktor szybowcowy Pilot samolotowy Sztygar
Pracodawca	Aeroklub Śląski Aeroklub Gliwicki KWK „Gliwice”
Małżeństwo	Krystyna Wójcikiewicz
Odznaczenia

Działalność sportowa

Działalność sportową Franciszka Wójcikiewicza podano za: FranciszekF. Wójcikiewicz FranciszekF., Moje wspomnienia lotnicze, 2004, s. 1–40.

W latach 1953–1955 był Zastępcą Kierownika Aeroklubu Śląskiego ds. Politycznych, a w latach 1955–1975 członek Aeroklubu Gliwickiego^[5].

W 1952 uczestniczył w teoretycznym kursie lotniczym, który był organizowany w Technikum Mechanicznym przy ulicy Kozielskiej 1 w Gliwicach do którego uczęszczał. W maju 1952 podczas wyjazdu do Katowic organizowanego przez Ligę Lotniczą Oddział Gliwice, został przeszkolony w skokach z wieży spadochronowej i nauce układania spadochronów. W czerwcu 1952 został skierowany przez Gliwicki Zarząd Ligi Lotniczej, na kurs spadochronowy do Centrum Wyszkolenia Spadochronowego w Nowym Targu^[a]. Turnus rozpoczął się 5 czerwca 1952 (przydzielony został do grupy inst. Jacka Haszlakiewicza), a zakończył 20 czerwca 1952. 17 czerwca 1952 wykonał pierwszy skok spadochronowy metodą Na linę z wysokości 600 m na lotnisku w Nowym Targu, z samolotu CSS-13, pilotowanego przez Czesława Bieszczada. 27 czerwca 1952 już jako członek Aeroklubu Śląskiego wykonał pierwszy skok na wolny uchwyt z opóźnieniem 3 s. Zabezpieczeniem był półautomat sprężynowy produkcji radzieckiej PPD-2^[b]. W Nowym Targu ukończył jako eksternista kurs instruktorów spadochronowych, który zakończył się egzaminem państwowym, a 31 marca 1953 otrzymał uprawnienia Instruktora Spadochronowego I stopnia^[c] i powierzono mu w Aeroklubie Śląskim szkolenie na wieży spadochronowej w Katowicach. Były to skoki szkolne, pokazowe i propagandowe. 15 kwietnia 1953 jako instruktor spadochronowy, będąc członkiem Aeroklubu Śląskiego, wykonał pierwszy skok na wyremontowanym lotnisku w Gliwicach (będącym wtedy filią szkoleniową tego Aeroklubu), ze spadochronem typu: ST-1, wys. 800 m, z samolotu CSS-13 SP-AOR, pilotowanego przez inst. Ludwika Antonowicza. Od 3 maja 1953 rozpoczął trening skoków z małej wysokości 500–200 m, ze spadochronami typu: ST-1 i LL-8^[d]. Skoków tych wykonał ok. 20, jako trening do pokazów lotniczych, które odbyły się na lotnisku w Gliwicach 7 czerwca 1953. Na pokazach tych wykonał skok z 350 m na wolne otwarcie 3 s, spadochron typu: LL-8. Na pokazach tych wykonano również skoki z szyku 5 samolotów oraz skoki z opóźnionym otwarciem 15 s. 21 maja 1954 wykonał skok treningowy z szybowca 2 miejscowego IS-C Żuraw. Pilotem wywożącym był inst. szyb. Alfons Hellebrandt. 8 września 1954 wykonał swój 100 skok ze spadochronem, a 9 września wykonał pierwszy w Polsce skok treningowy z szybowca SZD-9 Bocian, pilotowanego przez Zbigniewa Rawicza. 28 września 1954 wykonał skok z samolotu Piper Cub, pilotowanego przez inst. Ludwika Antonowicza. 4 listopada 1954 został powołany do czynnej służby wojskowej, do Ośrodka Szkolenia Lotniczego nr 5 w Radomiu. Gdzie wykonał 26 skoków z samolotu Li-2. Tam też wykonał skok treningowy ze spadochronem ratowniczym typu: PR-15 (Paraszut rakieta), przeznaczonym do katapultowania się na dużych prędkościach z samolotów odrzutowych. 11 kwietnia 1957 po powrocie z wojska, wspólnie z inst. Sylwestrem Bąkiem^[e] kontynuowali szkolenie wyczynowe skoczków spadochronowych Aeroklubu Gliwickiego. W 1957 rozpoczął szkolenie szybowcowe za wyciągarką. Instruktorem był Bogusław Janiszewski i szkolił się na szybowcu IS-C Żuraw^[f]. 31 maja 1957 uzyskał Świadectwo Skoczka Spadochronowego^[g]. 2 czerwca 1957 wykonał skok z półbeczki sterowanej z samolotu Zlin-26, pilotowanego przez inst. pil. Edmunda Mikołajczyka. 26 czerwca 1957 wraz z instr. spadochronowym Jerzym Łoboddą, wykonał skok z samolotu An-2, pilotowanego przez Wacława Stańskiego, z wysokości 4700 m i opóźnionym otwarciem spadochronu 85 s, ustanawiając rekord Aeroklubu Gliwickiego. 28 czerwca 1957 wykonał skoki do wody na jezioro Dzierżno. Skoki te wykonywali doświadczeni skoczkowie ubiegający się o klasę pierwszą. 1 października 1957 otrzymał uprawnienia pilota szybowcowego klasy III^[6]. 14 maja 1958 rozpoczął szkolenie samolotowe na samolocie CSS–13 z instr. Stefanem Studenckim, a 24 maja miał samodzielny wylot. 3 lipca 1958 wykonał skok znad chmur z wysokości 3000 m, z opóźnionym otwarciem 50 s, z samolotu Junak-2, pilotowanego przez pilota Zbigniewa Rawicza. Podczas tego skoku miał lądowanie na osiedlu Trynek, na dachu bloku przy ulicy Asnyka. 14 sierpnia 1958 wykonał pierwszy przelot otwarty szybowcem z Gliwic do Łowini – 110 km. 29 kwietnia 1959 uzyskał Świadectwo Samolotowego Pilota Sportowego wydane przez Ministerstwo Transportu Drogowego i Lotniczego – Zarząd Lotnictwa Cywilnego. W 1962 został powołany do Oficerskiej Szkoły Lotniczej w Dęblinie, gdzie Dowódca Wojsk Lotniczych gen. Jan Frey-Bielecki utworzył eskadrę pilotów szybowcowych z aeroklubów regionalnych w celu eksperymentalnego szkolenia instruktorów szybowcowych dla potrzeb wojska. W październiku 1962 został mianowany na stopień ppor. Wojska Polskiego w korpusie osobowym oficerów lotnictwa^[h][7]. 1 maja 1964 Franciszek Wójcikiewicz, Bernard Kozioł i Emil Witos z samolotu CSS-13, spadochrony typu: ST-5, wys. 800 m i opóźnieniem 5 s, wykonali skok z szyku 3 samolotów^[8]. We wrześniu 1970 wykonał pierwszy i jedyny w Polsce skok z pętli zewnętrznej z samolotu Junak-3, pilotowanego przez inst. pilota Stefana Studenckiego. 27 czerwca 1972 wykonał swój 420 skok spadochronowy (ostatni w karierze), z samolotu PZL-101 Gawron, spadochron typu: PD-47, wys. 900 m, opóźnienie 5 s, na gliwickim lotnisku^[9] . W 1977 odbył trzymiesięczne przeszkolenie wojskowe w Gliwicach i otrzymał awans do stopnia por. Wojska Polskiego^[i].

Ostatni lot na szybowcach wykonał 22 września 1972. W sumie na szybowcach wykonał 2128 lotów w czasie 758 godz. 06 min. Ostatni lot na samolotach 5 listopada 1972. Na samolotach wykonał 1490 lotów w czasie 398 godz. i 52 min. Łącznie na samolotach i szybowcach wykonał 3618 lotów w czasie 1156 godz. i 58 min. Skoków spadochronowych wykonał 420.

Jako członek Aeroklubu Gliwickiego 8 kwietnia 1963 uzyskał uprawnienia instruktora spadochronowego I klasy^[10], 4 kwietnia 1963 szybowcowego II klasy^[11], 27 września 1966 pilota samolotowego turystycznego klasy I^[12] oraz od czerwca 1969 uprawniony był do pełnienia czynności radiotelefonisty pokładowego w języku polskimi z ograniczeniem lotów VFR^[13] i jako instruktor społeczny prowadził działalność szkoleniową spadochronową i szybowcową. Za tę działalność został wyróżniony w 1972 przez Zarząd Główny Aeroklubu PRL dyplomem Przodujący Instruktor Szkolenia Lotniczego. Wyróżnił się jako jedyny w Polsce, skokami z samolotów Zlín Z-26 Trenér i Junak-3 z figur akrobacyjnych: Immelmanna i pętli odwróconej. Za swoją działalność lotniczą zdobył: Złotą Odznakę Spadochronową^[j] oraz Złotą Odznakę Szybowcową z 2. diamentami^[k]. Ponadto Kierownictwo Aeroklubu Gliwickiego przyznało Dyplom za aktywną działalność szkoleniową^[l] i Dyplom 50. lecia Aeroklubu Gliwickiego, a Prezes Aeroklubu PRL Dyplom za pracę społeczną na rzecz lotnictwa sportowego^[14]. 4 grudnia 2015 Uchwałą nr 2, Nadzwyczajne walne zgromadzenie Aeroklubu Gliwickiego nadało Franciszkowi Wójcikiewiczowi Honorowe Członkostwo Aeroklubu Gliwickiego.

Życie rodzinne:

Syn Franciszka Wójcikiewicza, st. sierż. 2 kompanii, 3. Dywizji Strzelców Karpackich^[15]. Żonaty był z Krystyną Wójcikiewicz (ur. 24 lipca 1938, zm. 16 lipca 2014)^[16], miał dwóch synów. Pracował na Kopalni Węgla Kamiennego Gliwice, gdzie nadano mu: 4 grudnia 1963 Stopień III Technika Górniczego^[17], 4 grudnia 1969 Stopień II Technika Górniczego^[18], 4 grudnia 1974 Stopień I Technika Górniczego^[19]. W uznaniu wybitnych zasług w pracy zawodowej i wzorowej postawy społeczno-moralnej nadano jako sztygarowi oddziału KWK „Gliwice” Honorową Szpadę Górniczą^[20].

Jego wnuczką jest Anna Kornecka z domu Wójcikiewicz.

Został pochowany 16 lutego 2016 na Centralnym Cmentarzu Komunalnym w Gliwicach^[21].

Zdobyte odznaki szybowcowe

Odznaki szybowcowe zdobyte przez Franciszka Wójcikiewicza podano za: TadeuszT. Lewicki TadeuszT., 60 lat Sekcji Szybowcowej Aeroklubu Gliwickiego 1955–2015, s. 191, 196, 198, 201.

Srebrna odznaka szybowcowa

Nr odznaki	Czas	Przewyższenie	Przelot	Data
1456	5 h 25’	1450 m	120 km	12.10.1958

Złota odznaka szybowcowa

Nr odznaki	Przewyższenie	Przelot	Data
397	3350 m	305 km	26.06.1962

Diamenty za przelot docelowy/po trasie zamkniętej 300 km

Nr rejestru	Długość przelotu	Data
492	305 km	26.06.1962

Diamenty za przelot 500 km

Nr rejestru	Długość przelotu	Data
262	505 km	07.07.1968

Odznaczenia

• Order Sztandaru Pracy I klasy (1985)^[22]
• Order Sztandaru Pracy II klasy (1981)^[23]
• Złoty Krzyż Zasługi (1976)^[24]
• Srebrny Krzyż Zasługi (1971)^[25]
• Medal 40-lecia Polski Ludowej (1984)^[26]
• Medal „Za zasługi dla obronności kraju” (1980)^[m]
• Medal za Długoletnie Pożycie Małżeńskie (2007)^[27]
• Odznaka „Zasłużony Przodownik Pracy Socjalistycznej” (1979)^[28]
• Odznaka „Przodownik Pracy Socjalistycznej” (1974)^[29]
• Odznaka „Zasłużony Pracownik Kopalni Gliwice i Tytuł Zasłużony Pracownik Kopalni Węgla Kamiennego Gliwice (1984)^[n]

Galeria

• Franciszek Ryszard Wójcikiwicz
• 
  (lata 50. XX w.)
• 
  Zwijanie czaszy spadochronu na gliwickim lotnisku (lata 50. XX w.)
• 
  (1959)

Uwagi

1. Komendantem Szkoły był Witold Liczbiński.
2. Półautomat ten nastawiony na 7 s gwarantował otwarcie spadochronu w przypadku, gdyby skoczek tego nie uczynił po 3 s.
3. Zarządzenie Zarządu Głównego Ligi Lotniczej nr 49/53 z 01.05.1953.
4. Były to spadochrony nylonowe bez osłon.
5. Sylwester Bąk – polski skoczek i instruktor spadochronowy. W latach 01.05.1955–30.01.1970 prowadził Sekcję Spadochronową Aeroklubu Gliwickiego.
6. Wykonał 56 lotów na dwusterze, bo tyle przewidywał program.
7. Świadectwo Skoczka Spadochronowego zostało wydane przez Ministerstwo Transportu Drogowego i Lotniczego – Zarząd Lotnictwa Cywilnego.
8. Mianowania na pierwszy stopień oficerski dokonał Szef Departamentu Kadr MON gen. bryg. Jerzy Fonkowicz (Wójcikiewicz 2004 ↓, s. 25).
9. Rozkaz personalny nr 0151 z 26.08.1978 (Wójcikiewicz 2004 ↓, s. 38).
10. Nr 247 otrzymał w sierpniu 1970 (Wójcikiewicz 2004 ↓, s. 33).
11. W grudniu 1962 otrzymał dyplom i Złotą Odznakę Szybowcową nr 397 (Wójcikiewicz 2004 ↓, s. 26).
12. 30.10.1965.
13. Na wniosek Aeroklubu Gliwickiego Minister Obrony Narodowej 10.10.1980. Legitymacja nr B 236202 (Wójcikiewicz 2004 ↓, s. 38).
14. Uchwała Konferencji Samorządu Robotniczego z 25.09.1984. Legitymacja nr 22/84.