Najlepsze pytania
Chronologia
Czat
Perspektywa
GIMP
program do edycji grafiki cyfrowej Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Remove ads
GIMP (ang. GNU Image Manipulation Program) – bezpłatny, otwartoźródłowy program do edycji grafiki rastrowej. Umożliwia operacje takie jak m.in. retuszowanie zdjęć, malowanie i rysowanie, dodawanie i edycja tekstów czy filtrów. Program wspiera pracę na warstwach oraz kanałach, a także obsługuje wiele formatów plików graficznych.
Program udostępniany jest na licencji GPL w wersji 3. GIMP wchodzi w skład projektu GNU. Dostępny jest na systemy POSIX takie jak macOS i Linux (w tym też w formacie Snap, Flatpak czy AppImage) oraz Windows[2] (także w Sklepie Microsoft)[3].
Remove ads
Historia projektu
Podsumowanie
Perspektywa
Początki
Dwóch studentów z Uniwersytetu Berkeley, Spencer Kimball oraz Peter Mattis po nieprzespanej nocy oraz nieudanym projekcie na zaliczenie postanowili napisać program do obróbki grafiki rastrowej[4]. Pod koniec lipca 1995 roku Peter zapytał na kilku grupach dyskusyjnych związanych z aplikacjami linuksowymi i X Window System, jakie funkcje chętnie zobaczyliby w programie do obróbki grafiki członkowie tych grup, sugerując, że tworzy tego typu program[5]. 21 listopada tego roku Mattis ogłosił wydanie pierwszej bety napisanego wspólnie ze Spencerem Kimballem programu the GIMP (ang. the General Image Manipulation Program), który wymagał biblioteki Motif. Wersja ta posiadała wtedy m.in. wsparcie dla 8, 15, 16, 24-bitowej głębi koloru oraz kanałów, obsługę plików JPEG, PNG, TIFF, GIF, XPM, nowe narzędzia, w tym do zaznaczenia, przekształcenia, malowania oraz obsługę wtyczek[6].
Pierwsza publicznie wydana beta nosiła numer 0.54 i została wydana 15 lutego 1996, a zawierała liczne poprawki błędów i nowe funkcje. W tym czasie ujawniono plany na przyszłość projektu, takie jak odejście od biblioteki Motif[7].
Wraz z wydaniem rozwojowym 0.60, rozpoczęto korzystanie z autorskiej biblioteki GTK (GIMP Tool Kit) i GDK (GIMP Drawing Kit). W tym czasie zmieniono też znaczenie nazwy projektu. W międzyczasie utworzono listę mailingową dla programistów GIMP-a. Użytkownicy zaczęli tworzyć poradniki przedstawiające funkcje tego programu. Powstał oficjalny rejestr wtyczek[8].
Wersja 0.99 została wydana 26 lutego 1997. Głównym celem było stworzenie nowego API dla wtyczek oraz aktualizacja kodu programu do GTK+. W tym czasie główni autorzy programu: Kimball i Mattis ukończyli studia, znaleźli pracę i zerwali z projektem[9]. W październiku tego roku zamrożono dodawanie nowych funkcji do programu, przygotowując się do pierwszego pełnego wydania[10].
Linia 1.x
5 czerwca 1998, z pomocą społeczności korzystającej z utworzonego w 1997 roku kanału IRC #gimp, została wydana pierwsza stabilna wersja GIMP-a. Zawierała ona funkcje dodane podczas rozwoju wersji rozwojowej 0.99. Dla ułatwienia wspólnej pracy nad kodem źródłowym programu, rozpoczęto korzystanie z systemu kontroli wersji CVS[11].
Od tej wersji zaczęło się powiązanie numeracji głównej linii rozwojowej GIMP-a z używaną przez nią wersją GTK.
Wersja 1.2 została wydana w Boże Narodzenie 2000 roku, w której naprawiono istniejące błędy oraz usprawniono interfejs użytkownika[12].
Linia 2.x
Prace związane z pierwszym wydaniem GIMP-a z linii 2.x związane były głównie z przepisaniem niemalże całego kodu programu, starając się zachowując przy tym funkcjonalność z poprzedniej wersji. W GIMP-ie 2.0 wydanym 24 marca 2004 zaktualizowano również bibliotekę używaną do wyświetlania interfejsu z GTK+ do GTK+ 2. Dodano możliwość dokowania okien narzędzi w panelach. Ulepszono również wiele narzędzi w tym m.in. do edycji tekstu[13].
W wersji 2.2 wydanej 19 grudnia 2004 między innymi dodano podstawowe wsparcie dla obsługi ścieżek, ulepszono wsparcie dla wtyczek i edycji skrótów klawiszowych. Usprawniono również funkcję przeciągnij i upuść oraz kopiowanie i wklejanie do zewnętrznych aplikacji[14].
Prace nad GIMP-em 2.4 zakończono 24 lipca 2007. W tym wydaniu dodano możliwość zarządzania paletami kolorów, zmianę rozmiaru pędzli, nowy zestaw ikon oraz zwiększono liczbę obsługiwanych formatów plików[15].
1 października 2008 pojawiła się wersja 2.6. Główną nowością było przeniesienie większości operacji graficznych do specjalnie napisanej dla GIMP-a biblioteki GEGL[16].
Wersja 2.8 GIMP-a z 12 maja 2012 wprowadziła tryb pracy w jednym oknie z obrazami otwieranymi na nowych kartach. Dodano także takie funkcje jak grupowanie warstw, czy edycja tekstu na obszarze roboczym[17]. Wydanie wersji 2.8.16 pokryło się ze świętowaniem 20-lecia GIMP-a podczas którego to dokonano dużych zmian na stronie projektu[18].
W 2015 r. podczas Libre Graphics Meeting ogłoszono projekt stworzenia filmu animowanego ZeMarmot bazującego na wolnym opragramowaniu[19]. Zebrane fundusze, jak i autorzy projektu pomagają w rozwoju GIMP-a, szczególnie w kwetiach związanych z animacją[20].
Podczas trwania prac nad wersją 2.10 oraz planowaniem wersji 3.0 zespół projektu postanowił porzucić politykę niedodawania nowych funkcji do wersji poprawkowych. Związane było to z długim oczekiwaniem na już przygotowane nowe lub ulepszone narzędzia przez użytkowników, które były dodawane tylko w wersjach głównych. Zaplanowano więc, że od wersji 2.10 jeśli funkcja będzie stabilna i możliwa do wdrożenia, to zostanie dodana w wersji poprawkowej[21].
GIMP 2.10 został wydany 27 kwietnia 2018. Wśród zmian można wymienić między innymi możliwość zastosowania jednego z kilku motywów kolorystycznych oraz motywów ikon. Zakończono również rozpoczęty wraz z GIMP-em 2.6 port na bibliotekę GEGL dodający nowe oraz ulepszające istniejące możliwości obróbki obrazu. Rozbudowano program o kilka nowych narzędzi oraz funkcji, a także rozszerzono ilość obsługiwanych plików[22]. Zgodnie z wcześniejszą zapowiedzią następna wersja programu, czyli 2.10.2 oprócz poprawek błędów doczekała się również obsługi plików HEIF oraz 2 nowych filtrów GEGL[23]. Wraz z kolejnymi wersjami poprawkowymi niektóre funkcje i ulepszenia zostały przeportowane wstecz z wersji testowej GIMP-a 3.0[24].
W 2018 r. GIMP, wraz z biblioteką GEGL i babl został przeniesiony na serwery GitLab. Zapewnia ono łatwiejsze zgłaszanie błędów oraz wygodniejszą pracę i kontrolę nad kodem programu[25]. W tym samym roku GIMP za pośrednictwem Fundacji GNOME otrzymał od Handshake.org 100 tys. dolarów wsparcia[26].
Linia 3.x
Prace nad pierwszym wydaniem GIMP-a z linii 3.x zaczęto w 2018 r., tuż po zakończeniu pracy nad wersją 2.10. Głównym zadaniem programistów było przepisanie oraz wyczyszczenie kodu programu, w tym przejście z już archaicznej biblioteki GTK+ 2 na GTK+ 3 (w 2019 przemianowanej na GTK 3)[27]. Pierwszą wersję testową, 2.99.2 upubliczniono 6 listopada 2020[28].
16 marca 2025, po dziewięciu wersjach testowych i 2 wersjach RC (ang. Realese Candidate – kandydat do wydania) udostępniono GIMP-a 3.0. Wśród nowości można wymienić m.in. aktualizację GTK+ 2 oraz Python 2 do ich nowszych wersji, możliwość nanoszenia niedestrukcyjnych efektów, nowe API dla rozszerzeń, czy obsługę nowych oraz udoskonalenie już istniejących formatów plików[29].
Wersja testowa GIMP-a 3.2, to jest wersja 3.1.2 z 23 czerwca 2025 dodała m.in. automatyczną zmianę motywu zgodnie z motywem systemu, nowy tryb krycia, a także lepsze wsparcie dla różnych plików programów Krita i Photoshop[30]. Wersja 3.1.4. udostępniona 1 września tego samego roku wprowadziła funkcję połączonych warstw, która umożliwia linkowanie zewnętrznych plików jako warstw. Daje to możliwość edycji tego pliku w innym programie, a po jej zakończeniu i zapisaniu, efekt będzie widoczny także w GIMP-ie. Inną ważną nowością jest dodanie obsługi warstw wektorowych oraz ulepszenie narzędzia ścieżki[31].
Plany na przyszłość
Na stronie programistów GIMP-a jest wymienione kilka funkcjonalności oraz narzędzi nad którymi prace są brane pod uwagę lub już trwają[32]. Wartymi wymienienia są między innymi:
- niedestrukcyjne edycje i filtry (w tym nowe narzędzie rysowania kształtów, czy widok grafu);
- lepsze wsparcie dla animacji i operacji na wielu stronach;
- praca z makrami;
- rozbudowa systemu rozszerzeń (w tym o stronę internetową, czy możliwość instalacji nowych rozszerzeń z poziomu programu);
- natywne wsparcie dla CMYK (obecnie pliki z przestrzenią CMYK są konwertowane na czas edycji do RGB);
- unowocześnione zasoby takie jak pędzle, czy palety;
- ulepszony format XCF umożliwiający np. zapis historii zmian w pliku;
Remove ads
Funkcjonalność
Podsumowanie
Perspektywa
Podstawowe narzędzia
Dostęp do narzędzi używanych w celu edycji obrazów uzyskujemy poprzez przybornik znajdujący się po lewej stronie ekranu, odpowiednie menu czy skrót klawiszowy. Wśród nich można wymienić liczne opcje do przemieszczania, rozmieszczania, zaznaczania, przekształcania, malowania, a ponadto funkcje edycji ścieżek, tekstu czy koloru.
GIMP 3.0 zawiera wiele różnych narzędzi służących do zaznaczenia, wśród których podstawowymi są zaznaczenie prostokątne i eliptyczne. Funkcja zaznaczania odręcznego wymaga od użytkownika narysowania obszaru zaznaczenia, a opcje takie jak różdżka (zaznacza zamknięty obszar o tym samym kolorze), inteligentne nożyce (zaznacza obszar po wybranych krawędziach), zaznaczenie pierwszego planu, czy zaznaczenie według koloru działają automatycznie[33]. GIMP wspiera również tryb szybkiej maski, koloryzujący na czerwono obszar roboczy i pozwalający odznaczyć za pomocą m.in. pędzla niechciane elementy[34].
Program zawiera również kilka narzędzi służących do przekształceń. Kadrowanie to przekształcenie, które umożliwia zmniejszenie obszaru roboczego do wymaganego rozmiaru czy proporcji. Uniwersalne przekształcenie pozwala dokonywać dowolnych zmian takich jak obrót, skalowanie, nachylenie (opcje te są również osobnymi narzędziami). Program ma również osobne opcje do odbić, perspektywy, punktowych odkształceń, czy przekształceń w trójwymiarze. Przekształcenie za pomocą uchwytów pozwala na wybór 4 punktów i przesuwaniu ich oraz obrazu w celu uzyskania efektu. Przekształcenie za pomocą klatki to narzędzie umożliwiające zaznaczenia obszaru za pomocą punktów, które stanowią podstawę do zmian wewnątrz zaznaczenia[35].
Wśród podstawowych narzędzi GIMP-a należy także zaliczyć te służące do malowania i rysowania. Wypełnienie kubełkiem wypełnia całe zaznaczenie wybranym kolorem. Narzędzie gradientu pozwala na narysowanie na obszarze roboczym linii, która stanowi oś na której można ustalać punkty zmieniających się kolorów. Pędzel pozwala bardziej delikatniej malować, zaś zaletą ołówka jest dokładność w rysunku. Aerograf pozwala imitować efekt spray-u, zaś stalówka – kaligrafowania. Narzędzie gumki pozwala na usuwanie niechcianych efektów. GIMP od wersji 2.10 natywnie oferuje obsługę pędzli programu MyPaint jako osobną funkcję programu[22].
Klonowanie pozwala za pomocą pędzla kopiować fragment obrazu, a jako osobne narzędzie klonu perspektywy pozwala zmienić perspektywę skopiowanej części. Łatka to funkcja podobna do klonowania, ale jego zadaniem jest dopasowanie tekstury, oświetlenia czy ocieniowania w miejscu wklejania. Rozsmarowywanie imituje smugi robione palcem. GIMP posiada również narzędzia do rozmywania i wyostrzania, a także rozjaśniania i przyciemniania.
Wszystkie te narzędzia mają bardzo rozbudowane opcje edycji zastosowanego pędzla i jego dynamik, ustawienia drgań oraz płynności[36]. W GIMP-ie 3.0 dodano możliwość automatycznego rozszerzania obszaru roboczego o ustawione wcześniej parametry po przekroczeniu jego krawędzi[29].
GIMP posiada również narzędzie ścieżki. Służy ono do rysowania kształtów za pomocą krzywych Béziera. Od wersji 3.2 narzędzie to zostanie ulepszone i zapewni podstawową obsługę grafiki wektorowej w GIMP-ie[31]. Narzędzie tekstu tworzy i edytuje warstwy tekstowe. Oprócz podstawowych operacji na tekście zapewnia ono m.in. obsługę różnych systemów pisma czy możliwość używania czcionek i ich dostosowania. Miarka to funkcja wyświtlająca odległości, jak i kąty między wybranymi punktami na obszarze roboczym. Program posiada również narzędzia służące do pobrania koloru czy powiększenia[37].
Warstwy, maski oraz niedestrukcyjne edytowanie
Każdy projekt w GIMP-ie jest wyświetlany jako warstwy, które w przestrzeni barw RGB dzielą się na 3 kanały (czerwony, zielony, niebieski). Podgląd ich liczby, ustawień czy właściwości można uzyskać w dokowalnym oknie dialogowym oraz za pomocą odpowiedniego menu. Przy kreacji nowej warstwy można ustalić różne jej parametry w tym: nazwę, etykietę, rozmiar, etykietę, obsługę przeźroczystości, tryb krycia czy kolor wypełnienia. Jest możliwe także łączenie kilku warstw w grupy w celu lepszej organizacji pracy.
Od wersji 3.0 przy każdej warstwie wyświetlane są 3 ikony: oko, kłódka oraz litery fx. Pierwsza z nich to funkcja, która pozwala na włączenie i wyłączenie widoczności, zaś druga oznacza rozbudowaną funkcję blokowania, która pozwala blokować położenie i rozmiar, widzialność, piksele czy kanał alfa danej warstwy. Ikona fx pozwala po najechaniu na nią myszką na podejrzenie wszystkich niedestrukcyjnych efektów i filtrów które zastosowaliśmy na warstwie z możliwą opcją ich reedycji czy usunięcia.
GIMP posiada również rozbudowane opcje tworzenia i edycji masek, w tym wybór tła, obsługi przezroczystości czy pracy w danym kanale kolorystycznym.
W warstwach można także zastosować szereg z trybów krycia w tym m.in.: zwykły, przesiewanie, miękkie i twarde światło, czy kolor, luminacja oraz chrominacja LCh[38].
Kolor i filtry
GIMP posiada kilka sposobów na wybór koloru w tym przez selektor wyświetlany w przyborniku, odpowiednie dokowalne okno, predefiniowane palety kolorów, czy też za pomocą narzędzia pobrania koloru. GIMP pozwala wybrać kolor z przestrzeni barw RGB, HSV, LAB, LCh, oraz CMYK za pomcą kliknięcia, odpowiednich ustawień suwaków, akwareli, koła barw, zapisu szesnastkowego HTML czy słownego CSS. GIMP natywnie wspiera tryb RGB, indeksowany oraz w skali szarości[39].
W GIMP-ie można znaleźć także kolekcję około 140 filtrów, do których dostęp jest możliwy przez odpowiednią pozycję w menu programu. Zaznaczyć należy, że wszystkie filtry są wtyczkami napisanymi przez autorów i użytkowników, co może powodować, że po dodaniu nowych pozycji, struktura menu może się zmienić. Filtry powiązane ze sobą tematycznie tworzą osobną pozycję w menu, takie jak m.in.: rozmycie (np. rozmycie Gaussa, pikselizacja, liniowe rozmycie w ruchu), światło i cień (np. faza, płaskorzeźba, winieta, supernowa) czy renderowanie (np. fraktal IFS, szum komórkowy, macierz Bayera)[40].
Rozszerzenia
Możliwości programu mogą zostać rozszerzone przez dodatki w postaci wtyczek oraz skryptów, które często uzupełniają one program o oczekiwane przez wielu funkcje[41]. Znanymi dodatkami są między innymi:
- G'MIC dodający liczne filtry i efekty[42];
- Resynthesizer, znany z zaawansowanego modułu usuwania defektów i wypełniania pustych przestrzeni[43];
- PhotoGIMP upodabniający wygląd i skróty klawiszowe programu do tych z Photoshopa[44].
Od wersji 2.10 GIMP posiada możliwość otwierania plików RAW przez wtyczki zapewnione przez darktable i RawTherapee[45], a od testowej wersji 3.1.2 również przez ART[30].
Znanymi, ale już nie rozwijanymi dodatkami były również UFRaw, pozwalający na edycję obrazów RAW, GAP (ang. GIMP Animation Package), ułatwiający tworzenie animacji, czy Separate+[46], pozwalający na obsługę przestrzeni kolorów CMYK w GIMPie.
Od wersji 3.0 GIMP posiada nowy system obsługi wtyczek, które mogą być napisane w językach C, Python, TinyScheme (lekki interpreter języka Scheme)[47], JavaScript, Lua, Vala[48].
Remove ads
Maskotka projektu
.jpg)
Maskotką projektu, jak i jego logo jest kojot Wilber. Został on utworzony przez Tuomasa Kuosmanena w 1997 roku. Jego odzwierciedlenie pojawiło się między innymi w grach SuperTuxKart i Warmux[49].
W latach 2000–2005 dostępny był Zestaw Konstrukcyjny Wilbera pozwalający na utworzenie własnych wersji Wilbera[50].
_horizontal.png)
W 2008 r. Jakub Steiner stworzył nowego Wilbera który był używany od wersji 2.6 aż do wersji 2.10 włącznie[51].
Od wersji 3.0 GIMP używa Wilbera stworzonego przez Aryeom Han[52].
Rozwój programu
Podsumowanie
Perspektywa
Cykl rozwojowy programu
GIMP posiada system nazewnictwa wersji zwany z ang.: major-minor-micro. Oznacza to, że główne wydania programu oznaczane są pierwszą liczbą w nazwie wersji. Zmieniają się one bardzo rzadko i zazwyczaj wprowadzają duże zmiany w programach. Od GIMP-a 1.0 główny numer wersji programu jest tożsamy z wersją GTK użytą w danym wydaniu, tj. GIMP z linii 1.x używa GTK+, GIMP z linii 2.x używa GTK+ 2, GIMP z linii 3.x używa GTK 3 itd. Druga z kolei liczba oznacza numer mniejszego wydania. Jeśli jest to liczba parzysta to wydanie jest wersją stabilną, jeśli nieparzysta – rozwojową. To w tych wersjach są dodawane nowe oraz ulepszone funkcje czy narzędzia. Trzecia liczba w numerze wersji oznacza wydanie naprawiające wykryte błędy. Od wersji 2.10 w tych wydaniach też mogą się pojawić nowe funkcje (zazwyczaj są to nowe filtry czy wtyczki, drobne usprawnienia interfejsu, lub dodane lub ulepszone wsparcie dla obsługi formatów plików).
Projekt korzysta z systemu zarządzania wersjami Git, który zastąpił wcześniej używany CVS[53], a od maja 2018 zespół GIMP-a zaczął korzystać z serwisu GitLab[25].
Remove ads
Zobacz też
Przypisy
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads