Hardun

Hardun^[5] (Laudakia stellio) – gatunek jaszczurki z podrodziny Agaminae w rodzinie agamowatych (Agamidae)^[2]. Występuje w Grecji i na Bliskim Wschodzie.

Hardun

Laudakia stellio
(Linnaeus, 1758)
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	gady
Rząd	łuskonośne
Rodzina	agamowate
Podrodzina	Agaminae
Rodzaj	Laudakia
Gatunek	hardun
Synonimy
Lacerta stellio Linnaeus, 1758[1] Cordylus stellio — Meyer, 1795[2] Agama stellio — Boulenger, 1885[2] Stellio stellio — Kasparek, 1990[2] Placoderma stellio — Kasapidis et al., 1996 Stellagama stellio — Baig et al., 2012[3]
Podgatunki[2]
L. s. daani (Beutler & Frör, 1980) L. s. stellio (Linnaeus, 1758)
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[4]
najmniejszej troski

Opis

Hardun w trakcie linienia

Ma ciało mocnej budowy, spłaszczone, o długości do 40 cm. Grzbiet ma pokryty ostrymi łuskami. Ubarwienie jest indywidualną cechą każdego osobnika, może zmieniać się pod wpływem temperatury i nastroju zwierzęcia. Grzbiet czarny, czerwony, żółty, z kilkoma poprzecznymi pręgami. Brzuch żółty. Długi, paskowany ogon. Głowa płaska i szeroka, z dużymi otworami usznymi.

Występowanie

W Europie występuje wyłącznie w Grecji – m.in. na wyspie Korfu, Półwyspie Chalcydyckim, Cykladach i Dodekanezie. Uważa się, że populacja kontynentalna została introdukowana w czasach antycznych; również populacje z niektórych greckich wysp (Korfu, Cyklady) pochodzą z introdukcji^[4]. Gatunek żyje także na terenie Bliskiego Wschodu (Turcja, Syria, Liban^[4][6], według niektórych autorów także północna Jordania^[4] i północny Irak^[6]). Dwa taksony uznawane dawniej za podgatunki harduna mają obecnie status odrębnych gatunków: Laudakia cypriaca z Cypru oraz Laudakia vulgaris zamieszkujący Egipt, Izrael, Jordanię, Arabię Saudyjską i Syrię^[4][6].

Hardun żyje zarówno na nizinach, jak i w górach, na dobrze nasłonecznionych terenach. Często żyje na skalistym terenie, w pobliżu wody.

Zachowanie

Prowadzi dzienny, lądowy tryb życia. Żyje w dużych koloniach pod przywództwem dominującego samca. W czasie chłodniejszych miesięcy (od października do kwietnia) hibernuje. Prowadzi terytorialny tryb życia, każde stado broni swego terytorium przed intruzami.

Odżywianie

Harduny są wszystkożerne, żywią się owadami, dżdżownicami, ptasimi jajami i pisklętami, a także małymi myszami i jaszczurkami. Zjadają także liście, kwiaty i pączki.

Rozród

Samica harduna składa zwykle do 10 jaj między majem a lipcem. Po 52–53 dniach wykluwają się młode, których wielkość wynosi około 3,5 cm. W korzystnych warunkach jaszczurka może mieć 2–3 mioty w roku.