Janusz Zarzycki

Janusz Zarzycki, ps. Wojtek (ur. 15 kwietnia 1914 w Pruszkowie, zm. 15 lutego 1995 w Warszawie) – polski architekt i polityk komunistyczny, generał dywizji Wojska Polskiego, szef Głównego Zarządu Politycznego WP, przewodniczący Związku Walki Młodych i Związku Młodzieży Polskiej, prezes ZBoWiD, przewodniczący prezydium Miejskiej Rady Narodowej m.st. Warszawy, wiceminister obrony narodowej oraz poseł na Sejm PRL II, III i IV kadencji. Sprawiedliwy wśród Narodów Świata.

Janusz Zarzycki

Janusz Zarzycki ok. 1960
Imię i nazwisko po urodzeniu	Janusz Neugebauer
Data i miejsce urodzenia	15 kwietnia 1914 Pruszków
Data i miejsce śmierci	15 lutego 1995 Warszawa
Przewodniczący prezydium Miejskiej Rady Narodowej m.st. Warszawy
Okres	od 14 maja 1956 do 17 grudnia 1956
Przynależność polityczna	Polska Zjednoczona Partia Robotnicza
Poprzednik	Jerzy Albrecht
Następca	Zygmunt Dworakowski
Przewodniczący prezydium Miejskiej Rady Narodowej m.st. Warszawy
Okres	od 5 maja 1960 do 29 grudnia 1967
Przynależność polityczna	Polska Zjednoczona Partia Robotnicza
Poprzednik	Zygmunt Dworakowski
Następca	Jerzy Majewski
Wiceminister obrony narodowej
Okres	od listopada 1956 do maja 1960
Przynależność polityczna	Polska Zjednoczona Partia Robotnicza
Poseł na Sejm PRL II, III i IV kadencji
Okres	od 1957 do 1969
Przynależność polityczna	Polska Zjednoczona Partia Robotnicza
Odznaczenia

Janusz Zarzycki (z prawej) witający w Warszawie Lorda majora Londynu sir Ralpha Perringa, czerwiec 1962

Grób Janusza Zarzyckiego i jego żony Krystyny na cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie

Życiorys

Urodził się pod nazwiskiem Neugebauer, był synem Edmunda i Jadwigi. W 1932 został absolwentem Gimnazjum im. Tadeusza Czackiego w Warszawie i do 1935 studiował na Politechnice Warszawskiej. W czasie studiów należał do Związku Polskiej Młodzieży Demokratycznej.

W latach 1937–1938 ukończył Mazowiecką Szkołę Podchorążych Rezerwy Artylerii w Zambrowie oraz był wychowawcą w świetlicy robotniczej w Warszawie. Wziął udział w wojnie obronnej w 1939, w składzie 28 Dywizjonu Artylerii Ciężkiej. W latach 1939–1941 był studentem Lwowskiego Instytutu Politechnicznego, od 1940 pracując także jako technik budowlany przy budowie Teatru Lwowskiego. W 1941 powrócił do Warszawy. Do 1942 pracował jako technik budowlany w Społecznym Przedsiębiorstwie Budowlanym w Warszawie. W tymże roku został żołnierzem Związku Walki Wyzwoleńczej i członkiem Polskiej Partii Robotniczej, a także oficerem sztabowym Gwardii Ludowej, gdzie był szefem wydziału wyszkolenia. W 1943 został aresztowany i do 1945 przebywał w niemieckich obozach (Auschwitz-Birkenau i Buchenwald).

Po II wojnie światowej związany z Wojskiem Polskim. Od 1945 do 1947 był oficerem Zarządu Głównego Wydziału Politycznego WP, a w latach 1956–1960 szefem Głównego Zarządu Polityczno-Wychowawczego Wojska Polskiego i Głównego Zarządu Politycznego WP^[1]. W 1949 był delegatem Krajowej Rady Obrońców Pokoju na Kongres Obrońców Pokoju w Paryżu^[2]. Od 1949 do 1956 pełnił funkcję prezesa Centralnego Urzędu Szkolenia Zawodowego^[1].

Od 1947 do 1948 był przewodniczącym Zarządu Głównego Związku Walki Młodych oraz zastępcą członka Komitetu Centralnego PPR, z którą przystąpił do Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. Wraz z ZWM współtworzył zaś Związek Młodzieży Polskiej, któremu Zarządowi Głównemu przewodniczył do 1949. W latach 1948–1954 i 1959–1964 był członkiem Komitetu Centralnego PZPR. Od 1948 do 1954 zasiadał także w Biurze Organizacyjnym kolejno PPR i PZPR, a w latach 1954–1959 w Centralnej Komisji Rewizyjnej PZPR. Był delegatem na cztery pierwsze zjazdy tej partii^[1]. W latach 50. związany z frakcją puławian^[3]. Od 1956 do 1960 pełnił funkcję wiceministra obrony narodowej. Od 14 maja 1956 do 17 grudnia 1956 i od 5 maja 1960 do 29 grudnia 1967 był przewodniczącym prezydium Miejskiej Rady Narodowej m.st. Warszawy. W latach 1957–1969 był posłem na Sejm PRL II, III i IV kadencji. Od 1956 do 1964 pełnił funkcję prezesa Zarządu Głównego Związku Bojowników o Wolność i Demokrację^[1]. Na kolejnych kongresach (1969, 1974, 1979, 1985) był wybierany w skład Rady Naczelnej ZBoWiD. Zasiadał też w Ogólnopolskim Komitecie Frontu Jedności Narodu^[4]. Po 1967 pełnił funkcję dyrektora Instytutu Urbanistyki i Architektury w Warszawie^[1]. Od 1987 był członkiem Obywatelskiego Konwentu Konsultacyjnego przy przewodniczącym Rady Narodowej m.st. Warszawy^[5].

W 1988 roku, za bezinteresowną pomoc okazaną w 1942 roku dwóm uciekinierom z getta, Mosze Wassermanowi i Stanisławowi Sierpińskiemu, otrzymał tytuł Sprawiedliwego wśród Narodów Świata^[6].

Pochowany wraz z żoną na cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie (kwatera A3 tuje-2-29)^[7].

Awanse

W trakcie służby wojskowej otrzymywał awanse na kolejne stopnie wojskowe^[8]:

• podporucznik rezerwy – sierpień 1939
• kapitan Gwardii Ludowej – styczeń 1942
• major Gwardii Ludowej – kwiecień 1942
• podpułkownik – czerwiec 1944
• pułkownik – grudzień 1945
• generał brygady – grudzień 1946
• generał dywizji – lipiec 1957

Życie prywatne

Mieszkał w Warszawie. Dwukrotnie żonaty. Pierwszą żoną była Anna z domu Agopsowicz (1914–1983). Drugą małżonką była dziennikarka Krystyna Zielińska-Zarzycka z domu Dąbrowa (1924–2007). Miał dwoje dzieci^[9].

Ordery i odznaczenia

• Order Sztandaru Pracy I klasy (1964)^[10]
• Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski
• Order Krzyża Grunwaldu III klasy (1945)
• Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari (19 grudnia 1945)
• Krzyż Partyzancki (1946)
• Krzyż Oświęcimski (1985)^[11]
• Medal za Warszawę 1939–1945 (17 stycznia 1946)^[12]
• Medal „Za udział w walkach w obronie władzy ludowej” (1986)^[13]
• Brązowy Medal „Siły Zbrojne w Służbie Ojczyzny” (1957)
• Medal 10-lecia Polski Ludowej
• Odznaka 1000-lecia Państwa Polskiego (1966)^[14]
• Złoty Znak Związku Ochotniczych Straży Pożarnych (1965)^[15]
• Złota Honorowa Odznaka PTTK (1960)^[16]
• Złota odznaka związkowa Związku Zawodowego Nauczycielstwa Polskiego (1955)^[17]
• Złota odznaka honorowa „Za Zasługi dla Warszawy” (1964)^[18]
• Krzyż Czechosłowackiego Wojskowego Orderu Lwa Białego „Za zwycięstwo” (1949)^[19]
• Order Flagi Narodowej I stopnia (KRLD, 1954)^[20]
• Order Narodowy Zasługi (Francja, 1967)^[21]
• Krzyż Komandorski Orderu Zasługi Republiki Włoskiej (1967)^[22]
• Medal pamiątkowy miasta Skopje za pomoc przy odbudowie miasta (1967)^[23]
• Medal Sprawiedliwy wśród Narodów Świata (1988)^[24]