Kardamon malabarski

Kardamon malabarski (Elettaria cardamomum (L.) Maton) – gatunek byliny należący do rodziny imbirowatych (Zingiberaceae)^[3]. Posiada wiele synonimów: kardamon cejloński, długi, indyjski, jawajski, zwyczajowo nazywany jest po prostu kardamonem. Występuje w stanie dzikim na Półwyspie Indyjskim i na Cejlonie, w Chinach i Indonezji, przeniesiony i zaaklimatyzowany w Ameryce Środkowej (głównie Gwatemala)^[3].

Nie mylić z: Amomkiem szydlastym, zwanym czarnym kardamonem.

Kardamon malabarski

Systematyka[1][2]
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	liliopodobne (≡ jednoliścienne)
Rząd	imbirowce
Rodzina	imbirowate
Rodzaj	Elettaria
Gatunek	kardamon malabarski
Nazwa systematyczna
Elettaria cardamomum (L.) Maton Trans. Linn. Soc. London 10:254, t. 5. 1811

W gastronomii używana jest także nazwa kardamon zielony^[4].

Morfologia

Pokrój

Roślina zielna, osiągająca od 2 do 4 metrów wysokości.

Kłącze

Długie, bulwiaste.

Liście

Wąskolancetowate, osiągające 70 cm długości i ok. 8 cm szerokości.

Kwiaty

Osadzone po 3–6 w pachwinach wąskich, tępych przykwiatków. Kwiatostanem jest długie grono. Kielich trójząbkowy, korona zielonkawoseledynowa. Pręciki trzy, ale tylko jeden z płodnym pyłkiem.

Owoce

Trójkomorowe torebki, żółtawe do brunatnych, z drobnymi, brunatnymi do czerwonawych nasionami (nazywanymi kardamonem), zawierającymi ok. 9% olejku kardamonowego, który nadaje im ostry, korzenny zapach i smak.

• 
  Pokrój rośliny
• 
  Owoce i nasiona

Systematyka

• E. cardamomum var. major
• E. cardamomum var. minuscula

Zastosowanie

• Roślina przyprawowa – nasiona są przyprawą znaną jako kardamon zielony (kardamon czarny to przyprawa z owoców amomka szydlastego Amomum subulatum), jedną z najdroższych (tuż po szafranie)^[3]. Kardamon nazywany jest królową przypraw, obok króla przypraw – czarnego pieprzu^[3]. Ma łagodny aromat i intensywny korzenny smak z wyraźną nutą kamfory. W handlu istnieje również „kardamon bielony” – delikatniejsza forma, poddana działaniu saponin^[3].
  • Wartość odżywcza – składniki na 100 g:
    • kalorie: 229 kcal
    • białko: 10,2 g
    • tłuszcz: 2,2 g
    • błonnik: 20,1 g
    • wapń: 130 mg
    • żelazo: 4,6 mg
    • magnez: 173 mg
• W starożytnym Egipcie były używane jako dodatek do perfum, a w Rzymie jako składnik kadzideł i antidotów^[3].
• W przemyśle spożywczym używane do aromatyzowania wódek i likierów.
• Stosowane w lecznictwie – pobudza apetyt. Według współczesnych badań, olejek eteryczny z owoców kardamonu wykazuje działanie antyoksydacyjne, przeciwbakteryjne, przeciwgrzybicze, rozkurczowe, przeciwbiegunkowe i przeciwnowotworowe. Co więcej, hamuje on acetylocholinesterazę i butyrylocholinesterazę — enzymy odpowiedzialne za rozwój choroby Alzheimera^[5]. Ekstrakt wodny działa również immunomodulująco^[6].
• Dodawany do kawy (zwłaszcza w rytuale arabskim) lub herbaty – wzmacnia smak, jak też wzmaga ich działanie pobudzające.
• W Europie – jako składnik przyprawy korzennej w piekarnictwie (np. vetebröd)^[3], do produkcji kiełbas i marynat, jako dodatku do potraw, kiszonek i sosów^[7].