Krab (1912)

Krab (ros. Краб) – pierwszy na świecie okręt podwodny zaprojektowany specjalnie do stawiania morskich pól minowych, zwodowany w 1912 w Imperium Rosyjskim, w stoczni w Mikołajowie.

Michaił Naletow

Krab

Klasa	okręt podwodny
Typ	jednostka unikatowa
Historia
Stocznia	Mikołajów
Położenie stępki	1909[1]
Wodowanie	12 sierpnia 1912[1]
Rosyjska Imperatorska MW
Wejście do służby	25 czerwca 1915[1]
Los okrętu	zezłomowany (1919)
Dane taktyczno-techniczne
Wyporność • na powierzchni • w zanurzeniu	560 ton 740 ton
Długość	52,8 metra
Szerokość	4,3 metra
Zanurzenie testowe	45 m
Rodzaj kadłuba	jednokadłubowy
Napęd
4 silniki benzynowe 1200 bhp 2 silniki elektryczne 400 bhp 2 wały napędowe
Prędkość • na powierzchni • w zanurzeniu	11,75 węzła 7 węzłów
Zasięg	1700 Mm @ 8,5 węzła na powierzchni 82 Mm @ 4 węzły w zanurzeniu
Uzbrojenie
4 torpedy, 60 min 1 działo 75 mm, 2 karabiny maszynowe
Wyrzutnie torpedowe	2 x 450 mm (dziób), 2 x Drzewieckiego 450 mm
Załoga	50 oficerów i marynarzy

Zamówiony w 1908 i skonstruowany przez Michaiła Naletowa, „Krab” był pierwszym okrętem zaprojektowanym jako podwodny stawiacz min, aczkolwiek długa budowa sprawiła, że wcześniej od niego do służby weszły niemieckie jednostki analogicznego przeznaczenia typu UC^[2]. Zbudowany został w układzie jednokadłubowym ze zbiornikami balastowymi na dziobie, rufie i śródokręciu. Nowatorska konstrukcja miała zbyt niską wysokość metacentryczną, dla zwiększenia stabilności dodano więc ciężki kil, zrównoważony przez zewnętrzne zbiorniki powietrzne^[3]. Okręt mógł przenosić wewnątrz kadłuba 60 min w dwóch podłużnych rurach, w których były one transportowane przez przenośnik łańcuchowy z napędem elektrycznym. Stawianie min odbywało się poprzez rufowe wrota. Przydatność bojową ograniczały zawodne silniki benzynowe^[1].

„Krab” uczestniczył w działaniach w trakcie I wojny światowej, prowadząc operacje stawiania pól minowych na Morzu Czarnym. W pierwszym rejsie (pod banderą handlową) zaminował wejście do Bosforu, co spowodowało uszkodzenie tureckiej kanonierki „Isa Reis”. W 1916 postawił zapory minowe w Bosforze i koło Warny; na tym ostatnim polu zatonął bułgarski torpedowiec „Szumny”, a torpedowiec „Strogi” został uszkodzony^[2].

W kwietniu 1918 na okręcie podniesiono banderę ukraińską^[2], ale w maju został on przejęty przez siły niemieckie, a po kapitulacji w listopadzie został oddany Wielkiej Brytanii. 26 kwietnia 1919 został zezłomowany w Sewastopolu (inne źródła mówią, że został zatopiony, by nie wpadł w ręce bolszewików, a wrak podniesiono i złomowano w 1935^[2]).