Lates nilowy

Lates nilowy^[3] (Lates niloticus), bardziej znany pod handlowymi nazwami okoń nilowy^[4] lub okoń Wiktorii – gatunek słodkowodnej ryby okoniokształtnej z rodziny Latidae, wcześniej uznawanej za podrodzinę Latinea w rodzinie żuchwikowatych (Centropomidae).

Lates nilowy

Lates niloticus[1]
(Linnaeus, 1758)
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Nadgromada	kostnoszkieletowe
Podgromada	promieniopłetwe
Rząd	okoniokształtne
Rodzina	Latidae
Rodzaj	Lates
Gatunek	lates nilowy
Synonimy
Centropomus niloticus (Linnaeus, 1758) Labrus niloticus Linnaeus, 1758 Lates albertianus Worthington, 1929 Lates niloticus albertianus Worthington, 1929 Lates niloticus macrolepidota Pellegrin, 1922 Lates niloticus macrolepidotus Pellegrin, 1922 Lates niloticus rudolfianus Worthington, 1932 Lates nilotus rudolfianus Worthington, 1932 Perca latus Geoffroy St. Hilaire, 1809
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2]
najmniejszej troski

Występowanie

Występuje powszechnie w krainie etiopskiej. Gatunek rodzimy dla jezior Czad i Turkana, rzek: Kongo, Wolta, Nil, Senegal i in. Występuje także w półsłonych wodach jeziora Marjut w Egipcie. Pierwotnie zaliczany do słonowodnych wargaczy pod nazwą Labrus niloticus, a także Centropomus niloticus. Lokalne nazwy zwyczajowe: belona afrykańska, okoń Wiktorii (myląca nazwa handlowa, bo gatunek ten nie jest rodzimy dla jeziora Wiktorii), a także wiele innych, w różnych językach afrykańskich.

Introdukcja do jeziora Wiktorii

Okoń nilowy dorasta do 200 cm i 200 kg masy ciała^[5]

Introdukcja tego gatunku do jeziora Wiktorii jest najczęściej przytaczanym przykładem negatywnego wpływu gatunków inwazyjnych na ekosystem. Okonia nilowego wprowadzono do jeziora Wiktorii we wschodniej Afryce w latach 50. XX w. w celach hodowlanych. Wywołało to wymarcie kilkuset gatunków rodzimych i spowodowało spadek liczebności populacji wielu innych. Początkowo ryba ta żywiła się narybkiem innych ryb, ale gdy ich pogłowie spadło, zaczęła polować na krewetki i małe ryby.

Introdukcja tego gatunku, choć wpłynęła niekorzystnie na ekosystem, to sprowadziła nad jezioro Wiktorii wiele przedsiębiorstw zajmujących się rybołówstwem. W 2003 roku eksport okonia nilowego do Unii Europejskiej przyniósł im 169 milionów euro zysku. Jednak nadmierna eksploatacja okonia spowodowała spadek jego liczebności.

Zaburzenie ekosystemu jeziora miało także negatywny socjoekonomiczny wpływ na żyjącą wokół niego społeczność: mieszkańcy porzucili tradycyjne zajęcia i związali się z przemysłem rybołówczym, którego przyszłość jest niepewna.

Zobacz też

• Koszmar Darwina – film dokumentalny z 2004 roku