Najlepsze pytania
Chronologia
Czat
Perspektywa
Linia kolejowa Gdańsk Wrzeszcz – Stara Piła
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Remove ads
Linia kolejowa Gdańsk Wrzeszcz – Stara Piła – linia kolejowa ze stacji Gdańsk Wrzeszcz do stacji Stara Piła.
.jpeg)
W latach 2013–2015 odbudowana, na odcinku od Wrzeszcza do Kiełpinka, jako dwutorowa linia nr 248.
W latach 2022–2023[2][3][4][5] odbudowano odcinek Kokoszki – Stara Piła – Glincz, inwestycja realizowana była przez Pomorską Kolej Metropolitalną[6] oraz PKP PLK[7] – tzw. bajpas kartuski[a].
Remove ads
Historia
Podsumowanie
Perspektywa
28 lipca 1909 parlament pruski uchwalił ustawę o wybudowaniu linii kolejowej z Gdańska Wrzeszcza do Starej Piły przez Gdańsk Brętowo, Kiełpinek, Kokoszki i Leźno o długości 19,52 km. Poprzez planowany odcinek Czersk – Bąk – Stara Kiszewa – Przywidz – Stara Piła linia miała być fragmentem magistrali stanowiącej najkrótsze połączenie Gdańska z Berlinem, o długości około 500 km.
Poprowadzona skrajem wzgórz morenowych linia posiadała charakter trasy podgórskiej, a część wiaduktów uzyskała poszerzone podpory do rozbudowy pod drugi tor. Otwarcie jednotorowej linii nastąpiło w dniu 1 maja 1914 i przez okres I wojny światowej kursowały nią 4 pary pociągów osobowych dziennie. Na linii obowiązywała prędkość maksymalna 50 km/h. W 1919, w wyniku zawarcia traktatu wersalskiego, Gdańsk z okolicami odłączono od Rzeszy. Przerwano prace, a odcinek pomiędzy Starą Piłą i Bąkiem nie doczekał się realizacji. W 1920, koło stacji Kiełpinek, linia została przecięta granicą gdańsko-polską, co spowodowało zmniejszenie ruchu pociągów do 3 par. W dwudziestoleciu międzywojennym na stacji tej pociągi miały wydłużony postój, a podróżni przechodzili odprawy paszportowe i celne. Jedynie odcinek Czersk – Bąk został w 1928 ukończony i oddany do eksploatacji. Wybudowane nasypy, wiadukty i ślady dużych robót ziemnych w okolicach Starej Kiszewy i Liniewa były widoczne do lata 2013. Linia przetrwała prawie do końca ostatniej wojny[8][9][10].
Wycofujące się z Gdańska niemieckie wojska pod koniec marca 1945 wysadziły największe z wiaduktów (nad al. Grunwaldzką/ul. Wita Stwosza/ul. Polanki/ul. Słowackiego/ul. Dolne Migowo). Był to element obrony. Wysadzając te mosty Niemcy zamierzali tymczasowo zablokować przejście dla atakującej Armii Czerwonej[11]. W latach powojennych Dyrekcja Okręgowa Kolei Państwowych w Gdańsku podjęła decyzję by istniejący, pozostały na niezniszczonych odcinkach tor kolejowy rozebrać[12][13][14].
Jednym z obiektów niezniszczonych w 1945 i zachowanych do 2013 był Wiadukt Weisera (zwany także Mostem Weisera; nazwa od wydanej w 1987 książki Weiser Dawidek Pawła Huelle).
Charakterystyczny, zalesiony nasyp kolejowy i pozostałości zawalonych wiaduktów (np. Wiadukt Weisera) wpisały się w krajobraz tej części Gdańska. Elementy trasy linii wykorzystywane były do maja 2013 jako ścieżka spacerowo–rowerowa w obrębie Trójmiejskiego Parku Krajobrazowego.
Remove ads
Współczesność
Podsumowanie
Perspektywa
Na przełomie czerwca i lipca 2013 ukazała się książka Koleją z Wrzeszcza na Kaszuby Henryka Jursza[15]. Pierwsza kompletna monografia dawnej kolei kokoszkowskiej, której historyczną następczynią jest Pomorska Kolej Metropolitalna[16].
W latach 2013–2015 odcinek Gdańsk Wrzeszcz – Gdańsk Kiełpinek został odbudowany jako dwutorowa linia kolejowa nr 248 i połączony nowym odcinkiem biegnącym przez Port Lotniczy im. Lecha Wałęsy do linii nr 201[b].
W lipcu 2018 podjęto decyzję o remoncie w 2019 przez PKP PLK odcinka Stara Piła – Gdańsk Kokoszki oraz odbudowie przez PKM S.A. 1,5 km odcinka Gdańsk Kokoszki – Gdańsk Kiełpinek[17].
29 marca 2019 PKM S.A. otworzyło oferty na koncepcję rewitalizacji fragmentu linii kolejowej nr 234 z budową przystanku Karczemki. Zamawiający szacunkową wartość zamówienia określił na 598,6 tys. zł, natomiast złożone oferty opiewały na kwoty od 977,9 tys. zł (Infra – Centrum Doradztwa) przez 1,025 mln zł (Transprojekt Gdański) do 1,464 mln zł (Multiconsult Polska)[18]. Koncepcję rewitalizacji kilometrowego odcinka trasy kolejowej z Karczemek do Kokoszek wraz z budową przystanku Karczemki wykonało konsorcjum firm Infra i EnviRail[19], umowę w tej sprawie podpisano 22 maja 2019[20]. W 2020 ogłoszono przetarg na realizację zadania o szacunkowej wartości inwestycji w wysokości ponad 56 mln zł[21]. Wykonawcą robót na tym odcinku za kwotę 43 mln zł została gdyńska firma Torhammer[22]. Umowę na realizację inwestycji podpisano 23 grudnia 2020[23][24].
W sierpniu 2019 podpisano ostateczne porozumienie między Urzędem Marszałkowskim, PKM S.A. i PKP PLK w sprawie budowy i modernizacji linii kolejowej przez Kokoszki i Starą Piłę[25]. Ogłoszenie przetargu na modernizację tego pozbawionego mijanek odcinka o długości 16 km nastąpiło w 2019, jednak z uwagi na przekroczenie przez oferentów określonego na 216,8 mln zł budżetu (najtańsza oferta opiewała na 250,3 mln zł) został on unieważniony[26]. Nowy przetarg, z ograniczonym zakresem robót (np. ograniczeniem prędkości do 80 km/h), ale z przewidzianą do realizacji mijanką w Kokoszkach, ogłoszono w lutym 2020[27][28]. Również i tym razem najtańsza oferta (137,7 mln zł) przekroczyła założony budżet (123 mln zł)[29][30]. W kolejnym przetargu na realizację odcinka PKP PLK wybrana została oferta konsorcjum firm Rajbud i Torhammer o wartości 91,5 mln zł[31].
W grudniu 2022 podczas budowy bajpasu kartuskiego realizowanego przez PKM S.A., nieopodal ulic Dojazdowej i Osiedlowej w Gdańsku Kokoszkach, odkryto ruiny przyczółków przedwojennego wiaduktu. Został on wysadzony w powietrze 1 września 1939 przez wycofujących się z Kokoszek polskich celników[32][33].
W latach 2021[34]–2023[35][36] trwała elektryfikacja linii kolejowej nr 248[37][38][39].
W latach 2022–2023[2][3][4] odbudowano linię od Kokoszek do Starej Piły. Inwestycja była realizowana wspólnie przez PKM S.A.[40] oraz PKP PLK[41] – tzw. bajpas kartuski[a].
3 lutego 2024 odbył się, zorganizowany przez poznański TurKol, przejazd pociągiem na trasie Gdańsk Główny – Kartuzy – Gdańsk Główny przez Kokoszki i Starą Piłę[42][43]. Jednocześnie był to pierwszy pociąg osobowy na tej linii kolejowej od 1945[44]. 29 lutego tego samego roku na torach bajpasu kartuskiego w Gdańsku Kokoszkach po raz pierwszy pojawił się spalinowy zespół trakcyjny SA133-026, przeznaczony do obsługi pasażerów nowej linii kolejowej[45][46]. 11 marca 2024 po bajpasie kartuskim[a] zaczęły kursować pociągi pasażerskie[47]. W tym samym miesiącu ukazała się książka Kolejowym bajpasem z Trójmiasta do Kartuz Henryka Jursza i Piotra Odya[48], monografia o reaktywowanej linii z Kokoszek do Kartuz czyli bajpasie kartuskim.
Remove ads
Zobacz też
Uwagi
- bajpas kartuski – kolejowa trasa objazdowa z Gdańska do Kartuz przez Gdańsk Kokoszki i Starą Piłę, w śladzie linii kolejowych nr 229 i 234. Powstała ona w związku z realizowaną przez PKP PLK elektryfikacją i budową drugiego toru na linii nr 201 Gdynia – Kościerzyna – Bydgoszcz. Prace przy bajpasie kartuskim trwały w latach 2022–2023 i składały się z dwóch części: modernizacji ok. 15 km istniejącej linii Gdańsk Kokoszki – Stara Piła – Żukowo – Glincz (należącej do PKP PLK i przez nią zrealizowanej) oraz odbudowy niespełna 1,5 km toru na odcinku Gdańsk Kiełpinek – Gdańsk Kokoszki (zrealizowanej przez spółkę PKM S.A. przy ścisłej współpracy z miastem Gdańsk).
- starotorze – po wybudowaniu PKM, starotorze było wyraźnie widoczne tylko od miejsca, gdzie linia nr 248 przebiega pod nieodległą od Gdańska Kiełpinka Obwodnicą Trójmiasta i skręca w stronę przystanku Gdańsk Matarnia. Starotorze ciągnęło się do ulicy Nowatorów, pod którą przebiegało prostopadle, w dzielnicy Kokoszki.
Remove ads
Przypisy
Linki zewnętrzne
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads