Linia kolejowa nr 20

Linia kolejowa nr 20 – pierwszorzędna, głównie dwutorowa, zelektryfikowana linia kolejowa znaczenia państwowego, łącząca stację techniczną Warszawa Główna Towarowa ze stacją Warszawa Praga^[2][3][4]. Linia wchodzi w skład kolei obwodowej w Warszawie.

Linia nr 20

Warszawa Główna Towarowa – Warszawa Praga
Dane podstawowe
Zarządca	PKP PLK
Numer linii	20
Tabela SRJP	100, 102, 606, 608, 609, 612, A601, A605, A606, A612, B110, B130
Długość	15,196 km
Rozstaw szyn	1435 mm
Sieć trakcyjna	3 kV DC
Prędkość maksymalna	100[1] (Vk = 100) km/h
Stacja kolejowa Warszawa Praga
Przebieg Legenda eksploatowana / istniejąca   zlikwidowana / rozebrana lub planowana kolej metro lub kolej lekka stacja kolejowa/stacja metra przystanek stacja bez ruchu pasażerskiego ładownia, posterunek ruchu itp przystanek częściowo używany koniec linii odcinek odcinek w tunelu odcinek na estakadzie wiadukt most tunel pod wodą zmiana kilometrażu granica państwowa / inna mijanka przejazd kolejowo-drogowy przeprawa promowa     odcinek zelektryfikowany   ↑ 19 509 507 ↑ -1,094 W-wa Gł. Towarowa R18 -0,600 W-wa Gł. Towarowa 509 ↘ Warszawa Gdańska 0,222 W-wa Gł. Towarowa R83 1,232 W-wa Gł. Towarowa R289 W-wa 719 ul. Dźwigowa Zespół bocznic ↓ 510 ← W-wa Al. Jer. ↑ 868 ↑ W-wa Szczęśliwice 3,587 Warszawa Czyste 4,252 W-wa Zachodnia R219 46 ↓ W-wa Zach. R110 920 ← W-wa Zach. R578 W-wa 735 Al. Prymasa Tys. 4,340 W-wa Zach. R578 42 ↓ W-wa Gł. Osobowa 4,360 Warszawa Zachodnia (km.) 4,382 W-wa Zachodnia R217 918 ← Warszawa Bema 4,600 W-wa Zachodnia peron 9[a] W-wa 719 ul. M. Kasprzaka 5,550 Warszawa Wola W-wa 629 ul. Wolska W-wa 580 ul. Górczewska ←  M2 → 6,500 Warszawa Młynów 7,383 Warszawa Koło W-wa ul. Obozowa 509 → W-wa Gł. Tow. 549 ↗ W-wa Gdańska R4 8,600 Warszawa Gdańska R8 548 ↗ W-wa Gdańska R7 8,700 Warszawa Gdańska R11 W-wa ul. Powązkowska 8,928 Warszawa Powązki W-wa 637 Al. Jana Pawła II 10,534 Warszawa Gdańska ←  M1 → W-wa ul. A. Mickiewicza 10,871 Warszawa Gdańska R53 10,880 Warszawa Gdańska R52 Cytadela Warszawska W-wa ul. Wybrzeże Gdańskie rzeka Wisła, Most przy Cyt. W-wa 801 ul. Zatylna 12,200 Warszawa ZOO 12,446 Warszawa Praga R201 W-wa ul. Jagiellońska 12,562 Warszawa Praga R205 ← 501 9 501 ← W-wa Praga R15 13,582 Warszawa Praga R26 ↖ 504 835 ↘ 13,630 Warszawa Praga R25 13,699 Warszawa Praga R33 ↖ 505 834 ↘ 13,804 Warszawa Praga R28 13,912 Warszawa Praga R41 14,102 9,916 Warszawa Praga R45 ↓ 9 833 834 835 ↓

Przebieg

Linia rozpoczyna bieg w zachodniej części stacji technicznej Warszawa Główna Towarowa, na rozjeździe 18, gdzie bezpośrednio styka się z linią kolejową Warszawa Główna Towarowa – Józefinów. Linia biegnie południową częścią stacji w kierunku wschodnim. Na rozjeździe 289, przy ul. Dźwigowej, odgałęzia się linia kolejowa Warszawa Główna Towarowa – Warszawa Aleje Jerozolimskie. Na stacji technicznej Warszawa Czyste pociągi mają możliwość przejazdu na linię kolejową Warszawa Główna Osobowa – Warszawa Szczęśliwice T610/202/3,2/68 oraz linię kolejową Warszawa Zachodnia – Warszawa Czyste T201,2S. W obrębie stacji Warszawa Zachodnia, nieopodal peronu 8, zbiega się z linią kolejową Warszawa Zachodnia R578 – Warszawa Zachodnia R217, a na rozjeździe 216 od linii odchodzi linia kolejowa Warszawa Bema – Warszawa Zachodnia.

Następnie linia kieruje się na północ przez środek Woli – stanowi ona granicę dla obszarów MSI Czyste i Odolany, Młynów i Ulrychów^[5]. Linia przebiega w bliskim sąsiedztwie Alei Prymasa Tysiąclecia oraz przecina ulice Marcina Kasprzaka, Wolską, Górczewską i Obozową. Dalej skręca na wschód, biegnąc równolegle do linii kolejowej Warszawa Główna Towarowa – Warszawa Gdańska. Nieopodal przystanku Warszawa Powązki, zlokalizowane są linia kolejowa Warszawa Gdańska R7 – Warszawa Gdańska R11 oraz linia kolejowa Warszawa Gdańska R4 – Warszawa Gdańska R8, które są wykorzystywane przez pociągi dalekobieżne, omijające Warszawę Zachodnią, jadące zarówno w kierunku Poznania, jak i Łodzi.

Na stacji Warszawa Gdańska, linia zbiega się z linią kolejową nr 509, a następnie przechodzi nad Wisłą. W miejscu dawnego posterunku odgałęźnego Jagiellonka (obecnie obszar stacji Warszawa Praga) odgałęzia się linia kolejowa Warszawa Praga R201 – Warszawa Praga R15 (dawniej Warszawa Jagiellonka – Warszawa Targówek). Dalej linia kieruje się na północ wraz z linią kolejową Warszawa Wschodnia Osobowa – Gdańsk Główny, a tuż po wiadukcie linii kolejowej nr 501, od linii odchodzą kolejno linia kolejowa Warszawa Praga R26 – Warszawa R106, linia kolejowa Warszawa Praga R22 – Warszawa Praga R25, linia kolejowa Warszawa Praga R28 – Warszawa R30, linia kolejowa Warszawa Praga R33 – Warszawa R97 oraz linia kolejowa Warszawa Praga R41 – Warszawa R92, które są głównie wykorzystywane przez pociągi towarowe. Linia kończy bieg na rozjeździe 45, przed przystankiem Warszawa Praga.

Odcinki linii

Linia jest podzielona na 7 odcinków^[2]:

• A: Warszawa Główna Towarowa – Warszawa Główna Towarowa (km 0,000) (-1,094 – 0,000)
• B: Warszawa Główna Towarowa (km 0,000) – Warszawa Czyste (0,000 – 3,587)
• C: Warszawa Czyste – Warszawa Zachodnia (3,587 – 4,350)
• D: Warszawa Zachodnia – Warszawa Gdańska (km 8,530) (4,350 – 8,530)
• E: Warszawa Gdańska (km 8,530) – Warszawa Gdańska Osobowa (8,530 – 10,534)
• F: Warszawa Gdańska Osobowa – Warszawa Praga PZS R201 (10,534 – 12,599)
• G: Warszawa Praga PZS R201 – Warszawa Praga WPT R45 (12,599 – 14,102)

Parametry techniczne

Linia, w zależności od odcinka, jest klasy C3 lub D3; maksymalny nacisk osi wynosi 221 kN dla lokomotyw oraz 206/216/221 kN wagonów, a maksymalny nacisk liniowy wynosi 71 kN (na 1 metr bieżący toru)^[6]. Sieć trakcyjna jest typu C95-C, C95-2C i C120-2C; jest przystosowana do maksymalnej prędkości do 110 km/h; obciążalność prądowa wynosi 1725/1650/1150 A, a minimalna odległość między odbierakami prądu wynosi 20 m^[7]. Linia wyposażona jest w elektromagnesy samoczynnego hamowania pociągów^[8] oraz w samoczynną blokadę liniową – typu SHL-12 i czerostawną^[9].

Maksymalne prędkości

Linia dostosowana jest, w zależności od odcinka, do prędkości od 40 km/h do 100 km/h, a jej prędkość konstrukcyjna wynosi 100 km/h^[2]. Obowiązują następujące prędkości maksymalne dla pociągów:

Wykaz maksymalnych prędkości [km/h]^[1]

Tor nieparzysty (kierunek: Warszawa Praga)			kilometraż		Tor parzysty (kierunek: Warszawa Główna Towarowa)
Pociągi pasażerskie	Autobusy szynowe i EZT	Pociągi towarowe	od	do	Pociągi pasażerskie	Autobusy szynowe i EZT	Pociągi towarowe
40		40	-1,094	0,222	odcinek jednotorowy
			0,222	3,400	40		40
40		40	3,400	4,252
			4,252	4,340	odcinek jednotorowy
			4,340	4,897	40		40
60		60	4,897	4,899	60
			4,899	8,200			60
80			8,200	11,200	80
		40	11,200	11,360			40
100			11,360	11,920
80			11,920	12,440
60			12,440	13,805	60
odcinek jednotorowy			13,805	14,102

Parametry torów

Wykaz parametrów torów^[6]

Tor nieparzysty (kierunek: Warszawa Praga)				kilometraż		Tor parzysty (kierunek: Warszawa Główna Towarowa)
Klasa	Nacisk osi [kN] – lokomotywy	Nacisk osi [kN] – wagony	Nacisk liniowy [kN]	od	do	Klasa	Nacisk osi [kN] – lokomotywy	Nacisk osi [kN] – wagony	Nacisk liniowy [kN]
D3	221	221	71	-1,094	0,222	odcinek jednotorowy
				0,222	3,321	C3	221	206	71
C3		216		3,321	3,400
C3		216		3,400	4,252
				4,252	4,340	odcinek jednotorowy
				4,340	4,428	D3	221	221	71
D3		221		4,428	8,200
D3				8,200	11,370	D3
C3		216		11,370	12,440
				12,440	13,805	C3		216
odcinek jednotorowy				13,805	14,102

Sieć trakcyjna

Wykaz parametrów sieci trakcyjnej^[7]

Tor nieparzysty (kierunek: Warszawa Praga)				kilometraż		Tor parzysty (kierunek: Warszawa Główna Towarowa)
Typ sieci	Maks. prędkość [km/h]	Obciążalność prądowa [A]	Min. odległość między odbierakami [m]	od	do	Typ sieci	Maks. prędkość [km/h]	Obciążalność prądowa [A]	Min. odległość między odbierakami [m]
C95-C	110	1150	20	-1,094	0,222	odcinek jednotorowy
				0,222	4,252	C95-2C	110	1650	20
				4,252	4,340	odcinek jednotorowy
C120-2C		1725		4,340	13,682	C120-2C	110	1725	20
				13,682	13,805
odcinek jednotorowy				13,805	14,102

Modernizacja

17 lutego 2017 roku PKP PLK podpisały z konsorcjum firm Budimex, Strabag i ZUE umowę na remont linii na odcinku Warszawa Zachodnia – Warszawa Gdańska; w ramach inwestycji zaplanowano m.in. budowę 2 nowych przystanków^[10]. 12 marca 2017 roku, ze względu na remont, zawieszono ruch pociągów na całym przebudowywanym odcinku^[11]. Ruch został przywrócony 21 października 2018 roku^[12] – wtedy także otwarto nowy przystanek Warszawa Koło. Drugi z nowych przystanków – Warszawa Powązki – został otwarty 1 listopada 2019 roku^[13].

Infrastruktura

Rozgałęzienia

Wykaz połączeń z innymi liniami^[2][4]

Punkt	Linia
	numer	kierunek	status
Warszawa Główna Towarowa	19	Józefinów	czynna
	509	Warszawa Główna Towarowa R5	czynna
		Warszawa Gdańska
Warszawa Czyste	42	Warszawa Szczęśliwice	czynna
		Warszawa Główna Osobowa	czynna
	46	Warszawa Zachodnia R110/206	czynna
Warszawa Zachodnia	918	Warszawa Bema	czynna
	920	Warszawa Zachodnia R578/579	czynna
Warszawa Gdańska	509	Warszawa Główna Towarowa	czynna
	548	Warszawa Gdańska R7	czynna
	549	Warszawa Gdańska R4	czynna
Warszawa Praga	9	Gdańsk Główny	czynna
		Warszawa Wschodnia Osobowa
	501	Warszawa Praga R15	czynna
	504	Warszawa Praga R22	czynna
	505	Warszawa Praga R28	czynna
	833	Warszawa Praga R92	czynna
	834	Warszawa Praga R97	czynna
	835	Warszawa Praga R106	czynna

Punkty eksploacyjne

Na linii znajduje się 11 różnych punktów eksploatacyjnych, w tym 5 stacji (z czego 2 techniczne) i 6 przystanków^[3].

Wykaz posterunków ruchu i punktów ekspedycyjnych^{[3][14][15][16][17][18][19][20]}

Rodzaj i nazwa	Zdjęcie	Liczba peronów	Liczba krawędzi peronowych	Infrastruktura	Dawne nazwy
stacja techniczna Warszawa Główna Towarowa		1 (peron służbowy)	1	Lokalne Centrum Sterowania Lokomotywownia
stacja techniczna Warszawa Czyste		nie dotyczy	nie dotyczy	Lokomotywownia	Warszawa Kaliska Towarowa (1902 – 1915) Warschau Kalischer Güterbahnhof (1915 – 1918) Warszawa Czyste (1918 – 1922) Warszawa Główna Towarowa (1925 – 1926) Warszawa Czyste (1927 – 1939) Warschau West Güterbahnhof (1939 – 1945)
stacja Warszawa Zachodnia ♿︎		7	14	Przejście pod torami Kasy biletowe Biletomat (KM, ŁKA, IC) Przechowalnia bagażu Sieć Wi-Fi Kiosk Punkt gastronomiczny Parking Informacja dla podróżnych Poczekalnia	Warschau Vorbahnhof (1915 – 1918) Przystanek nr 6 (1918 – 1924) Warszawa Zachodnia (1925 – 1939) Warschau West (1939 – 1944) Warschau West Personenbahnhof (1944 – 1945)
przystanek[a] Warszawa Zachodnia peron 9 ♿︎		1	2	Przejście na poziomie szyn	Warszawa Wola (1986 – 2012)
przystanek Warszawa Wola ♿︎		1	2	Przejście pod torami Winda	Warszawa Kasprzaka (1986 – 2018)
przystanek Warszawa Młynów ♿︎		2	2	Przejście pod torami Winda	Warszawa Koło (1986 – 2018)
przystanek Warszawa Koło ♿︎		2	2	Przejście pod torami Winda
przystanek Warszawa Powązki ♿︎		2	2	Przejście nad torami Winda
stacja Warszawa Gdańska ♿︎		3	6	Przejście pod torami Windy Kasy biletowe Biletomaty (KM, IC) Sieć Wi-Fi Punkt gastronomiczny Parking Informacja dla podróżnych Poczekalnia	Warszawa Kowelska (1876 – 1915) Warschau Kowjeler Bahnhof (1915 – 1918) Warszawa Dworzec Gdański (1918 – 1922) Warszawa Gdańska (1923 – 1939) Warschau Danzigerbahnhof (1939 – 1941) Warschau Danziger Bahnhof (1942 – 1945)
przystanek Warszawa ZOO ♿︎		1	2	Przejście na poziomie szyn
stacja Warszawa Praga ♿︎		1	2	Przejście pod torami, kładka Rampa Lokomotywownia Wagonownia	Praga Nadwiślańska (1876 – 1915) Praga (1915 – 1918) Warszawa Praga (1918 – 1939) Warschau Praga (1939 – 1944)

Infrastruktura towarzysząca

Lokalne Centrum Sterowania

W obrębie linii znajduje się jedno Lokalne Centrum Sterowania. Zlokalizowane jest na stacji Warszawa Główna Towarowa (uruchomione w maju 2020 roku) i obejmuje stację Warszawa Jelonki. Centrum wykorzystuje urządzenia typu MOR-3 oraz MOR-2lcsr^[21].

Sekcja elektrotrakcyjna Warszawa Zachodnia

Bocznice

Najwięcej bocznic jest zlokalizowanych przy stacji Warszawa Główna Towarowa i są to: CELSA Huta Ostrowiec, Elektrociepłownia Wola, Energetyka Ursus, Eurotrans, Lafarge Kruszywa i Beton, pogotowie sieciowe PKP Energetyka, P.P.H.U. Rembet, Przedsiębiorstwo Produkcyjno-handlowe Alfa-Norma, Tabor, Mal (obejmujące tory nr 113 i nr 165) oraz MTP Logistyka (obejmujące tory nr 965 i nr 969). Pogotowie sieciowe ma także swoją bocznicę na stacji Warszawa Zachodnia. W obrębie stacji Warszawa Gdańska usytuowana jest bocznica Tramwaje Warszawskie. W granicach stacji Warszawa Praga umiejscowione są bocznice Elektrociepłownia Żerań, Cargosped, Cementownia Nowiny, Cemet, Fabryka Samochodów Osobowych, P.H.U. Madimex, stacja paliw PKP Energetyka (tor nr 167), Rembet, Torwald, Trakcja polska – PKRE oraz Budokrusz^[22].

Lokomotywownia Warszawa Odolany

Lokomotywownie i wagonownie

Lokomotywownie są zlokalizowane na stacjach Warszawa Główna Towarowa, Warszawa Czyste i Warszawa Praga (Tu także znajduje się wagonownia), a ich właścicielem jest PKP Cargo. Oprócz infrastruktury towarowej, nieopodal Warszawy Czystych znajduje się Hala Przeglądowa oraz tory odstawcze SKM Warszawa.

Tory tramwajowe na wiadukcie ul. Mickiewicza nieopodal Warszawy Gdańskiej

Sieć tramwajowa i metro

Linia na całych swoim przebiegu wielokrotnie przecina i biegnie równolegle do sieci tramwajowej Warszawy. W pobliżu peronu 8 stacji Warszawa Zachodnia ma przebiegać nowa trasa tramwajowa Warszawa Zachodnia – Wilanów^[23] oraz ma być zbudowany w tej okolicy nowy przystanek tramwajowy^[24]. Wzdłuż ulicy Marcina Kasprzaka, przed przystankiem Warszawa Wola, ma także przebiegać planowana trasa tramwajowa^[25]. Na wolskim odcinku linii, linia przecina istniejące już trasy tramwajowe wzdłuż ulic Wolskiej, Górczewskiej i Obozowej. Na granicy Śródmieścia i Żoliborza biegnie równolegle do trasy Rondo Babka – Rondo Starzyńskiego oraz przecina tory wzdłuż Alei Jana Pawła II oraz ulicy Adama Mickiewicza. Na praskim odcinku linii, krzyżuje się z torami, prowadzącymi do węzła Marywilska (Żerań FSO) oraz biegnie równolegle do trasy wzdłuż ulicy św. Jacka Odrowąża.

Linia krzyżuje się dwukrotnie z systemem metra warszawskiego – w obrębie przystanku Warszawa Młynów (Metro Młynów) oraz w obrębie stacji Warszawa Gdańska (Dworzec Gdański).

Znaczenie międzynarodowe

Linia na odcinku 8,464 – 14,102 została uwzględniona w sieć międzynarodowych linii transportu kombinowanego (AGTC)^[2] oraz na odcinkach -1,094 – 0,000 oraz 10,829 – 14,102 w Kolejowy Korytarz Towarowy nr 8 Morze Północne – Morze Bałtyckie(RFC8)^[26][27] – linia kolejowa C-E65^[28].

Całość linii została zaliczona do kompleksowej, odcinek 4,382 – 14,102 do bazowej pasażerskiej, a odcinki -1,094 – 0,150 i 8,600 – 14,102 do bazowej towarowej sieci transportowej TEN-T^[2].

Ruch pociągów

Pociąg SKM na peronie 8 stacji Warszawa Zachodnia

Pociągi pasażerskie

Ruch pociągów pasażerskich odbywa się na odcinku Warszawa Zachodnia (peron 8) – Warszawa Praga. Pociągi zatrzymujące się na peronie 8 stacji Warszawa Zachodnia, jadące z kierunku Łodzi, Służewca czy Katowic wybierają trasę przez linię kolejową Warszawa Zachodnia R578 – Warszawa Zachodnia R217. Jednak niektóre korzystają z linii kolejowej Warszawa Główna Towarowa – Józefinów i linii kolejowej Warszawa Główna Towarowa – Warszawa Gdańska, by ominąć wyżej wymienioną stację. Pociągi ze strony Kutna korzystają dodatkowo z linii kolejowej Warszawa Główna Towarowa – Warszawa Gołąbki^[29].

Oprócz pociągów dalekobieżnych, linia na danym odcinku jest eksploatowana przez pociągi Kolei Mazowieckich i SKM Warszawa^[30][31].

Pociągi towarowe

Ruch pociągów towarowych odbywa się zasadniczo w obrębie stacji Warszawa Główna Towarowa oraz na odcinku Warszawa Gdańska – Warszawa Praga. Pociągi omijają przystanki osobowe między Warszawą Zachodnią a Warszawą Gdańską i wybierają przejazd linią kolejową Warszawa Główna Towarowa – Warszawa Gdańska.

Galeria

• 
  Linia nieopodal dawnej pętli Odolany
• 
• 
• 
  Tunel Alei Prymasa Tysiąclecia pod torami Warszawy Zachodniej
• 
  Widok z peronu 8 stacji Warszawa Zachodnia w stronę Warszawy Gdańskiej
• 
  Kładka nad torami przy peronie 8 stacji Warszawa Zachodnia
• 
  Przejazd kolejowo-drogowy przy ulicy Jana Ostrotoga
• 
  Most przy Cytadeli. Widok z Pragi-Północ
• 
  Pociąg KM na moście nad Wisłą

Uwagi

1. W dokumencie Wykaz posterunków ruchu i punktów ekspedycyjnych, punkt ten został określony jako przystanek, mimo że stanowi integralną część stacji Warszawa Zachodnia.