Maciejowice

Maciejowice – miasto w Polsce, położone w województwie mazowieckim, w powiecie garwolińskim, w miejsko-wiejskiej gminie Maciejowice^[4][5]. Siedziba gminy oraz rzymskokatolickiej parafii Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny.

Pomnik w Maciejowicach z 1974 r. autorstwa Macieja Krysiaka upamiętniający bitwę z 1794 r.

Ten artykuł dotyczy miasta. Zobacz też: inne znaczenia.

Maciejowice

miasto w gminie miejsko-wiejskiej
Maciejowicki ratusz
Herb
Państwo	Polska
Województwo	mazowieckie
Powiat	garwoliński
Gmina	Maciejowice
Prawa miejskie	1507–1870, od 2024
Burmistrz	Tomasz Kwiatkowski
Powierzchnia	10,8761[1] km²
Populacja (2023) • liczba ludności • gęstość	1439[2] 132,3 os./km²
Strefa numeracyjna	25
Kod pocztowy	08-480[3]
Tablice rejestracyjne	WG
Położenie na mapie gminy Maciejowice Maciejowice
Położenie na mapie Polski Maciejowice
Położenie na mapie województwa mazowieckiego Maciejowice
Położenie na mapie powiatu garwolińskiego Maciejowice
51°41′32″N 21°33′17″E
TERC (TERYT)	1403074
SIMC	0680503[4]
Urząd miejski Rynek 7 08-480 Maciejowice
Strona internetowa

Maciejowice uzyskały lokację miejską w 1507 roku^[6]. Zostały pozbawione praw miejskich 13 października 1870 i włączone do gminy Maciejowice w powiecie garwolińskim^[7]. W latach 1867–1954 siedziba wiejskiej gminy Maciejowice, 1954–1972 gromady Maciejowice^[8], a od 1973 reaktywowanej gminy Maciejowice^[9]. W latach 1975–1998 należały administracyjnie do województwa siedleckiego. 1 stycznia 2024 odzyskały status miasta^[1].

Integralne części miasta Maciejowice^[4][5]

SIMC	Nazwa	Rodzaj
0680510	Podjaminy	część miasta

Położenie

Maciejowice leżą 80 km od Warszawy nad Okrzejką, dopływem Wisły, na południowym krańcu województwa mazowieckiego i wchodzą w skład powiatu garwolińskiego. Przez miejscowość przechodzi droga wojewódzka nr 801 z Warszawy do Puław. Historycznie Maciejowice położone są na ziemi stężyckiej w dawnym województwie sandomierskim w Małopolsce.

Rys historyczny

• epoka brązu – pierwsze osadnictwo kultury łużyckiej;
• 1155 – nadanie przywileju na miasto Kochów (1 km na południe od Maciejowic – przywilej lokacyjny Kazimierz II Sprawiedliwy) dla klasztoru kanoników regularnych z Czerwińska przez Henryka Sandomierskiego;
• XII w. – powstanie parafii w Kochowie, przebiega tutaj szlak do przeprawy z Mazowsza na Ruś;
• koniec XV w. – właścicielem zostaje stolnik sandomierski Kacper Maciejowski (odgałęzienie rodu Ciołków);
• 1507 – lokacja miasta Maciejowice na gruntach wsi Ostrów na mocy przywileju króla Zygmunta I Starego;
• 1525 – sprzedaż Kochowa przez zakonników;
• 1557 – nadanie przywilejów przez króla Zygmunta Augusta za zasługi dla kasztelana sandomierskiego Stanisława Maciejowskiego na: prawa miejskie magdeburskie, jarmarki w maju, targi we wtorek i budowę fortalicjum (zamku obronnego);
• XVI w. – przeniesienie parafii z Kochowa, miasto w rękach Maciejowskich;
• XVII w. – kolejni właściciele to kolejno Szyszkowscy, Oleśniccy, Zbąsscy i Tarłowie, powstaje w mieście szpital;
• od 1705 – własność Potockich;
• 1792 – własność rodu Zamoyskich, założenie Szkoły Rolniczej w Podzamczu;
• 10 października 1794 – bitwa pod Maciejowicami;
• 1800 – ordynatem zamoyskim zostaje Stanisław Kostka hrabia Zamoyski, założył park w Podzamczu, buduje pałac w miejscu zburzonego w czasie bitwy maciejowickiej zamku, cegielnię, garkarnię, fabryczkę tkacką, gorzelnię i browar;
• 1803 – zwolnienie mieszczan maciejowickich z pańszczyzny;
• 28 stycznia 1863 – sformowana w Maciejowicach partia powstańcza dowodzona przez pułkownika Walentego Lewandowskiego bez powodzenia zaatakowała stacjonujący w Łaskarzewie batalion saperów rosyjskich;
• 1870 – utrata praw miejskich;
• lipiec–sierpień 1915 zacięta obrona Rosjan przed Niemcami
• 13 sierpnia 1920 – do Kobylnicy dotarły wojska bolszewickie z Grupy Mozyrskiej;
• wrzesień 1939 – ewakuacja 13 Dywizji Piechoty i Wileńskiej Brygady Kawalerii z Armii „Prusy” przez drewniany most w Przewozie, 9 września most wysadzony w powietrze, tutaj Wisłę przekroczył oddział „Hubala”;
• 1963 – otwarcie szkoły tysiąclatki;
• 1988 – otwarcie Muzeum Tadeusza Kościuszki;
• 1990 – przejęcie znacjonalizowanego majątku Podzamcze przez Agencję Rolną Skarbu Państwa i Gminy.
• 2024 – odzyskanie praw miejskich

10 października 1794 roku w pobliżu miasta miała miejsce bitwa pomiędzy wojskami polskimi dowodzonymi przez gen. Tadeusza Kościuszkę a wojskami rosyjskimi, zwana później bitwą pod Maciejowicami.

W czasie okupacji niemieckiej mieszkająca we wsi rodzina Sadłów udzieliła pomocy Meirowi, Lejbowi Leonowi Felhender oraz Mojżeszowi, Józefowi i Racheli Honig. W 1993 roku Instytut Jad Waszem podjął decyzję o przyznaniu Piotrowi i Stefanii Sadło tytułu Sprawiedliwych wśród Narodów Świata^[10].

Zabytki

• brukowany rynek w Maciejowicach z ratuszem z halami targowymi, mieszczący muzeum oraz dawny szpital z 1796 r. w pierzei zachodniej rynku kościół parafialny pod wezwaniem Wniebowzięcia NMP 1772–1780 fundacji Ignacego Potockiego, w miejscu drewnianego przeniesionego z Kochowa w 1681 r., przebudowany w latach 1880–1881 według projektu Leonarda Marconiego
• grobowiec Zamoyskich z 1908 r. na tyłach kościoła według projektu Ksawerego Makowskiego
• pomnik Tadeuszowi Kościuszce przy szkole z dwiema armatami odsłonięty w 1984 r. projektu Stanisława Strzyżewskiego
• pomnik Tadeuszowi Kościuszce na rynku odsłonięty w 1976 r. projektu Mieczysława Weltera
• pomnik z kosami na sztorc przy drodze do Podzamcza projektu Macieja Krysiaka
• zespół pałacowy w Podzamczu w miejscu zamku z XVI w. z ciekawymi stajniami w parku pałacowym
• cmentarz żydowski

Galeria

• 
  Kościół Wniebowzięcia NMP
• 
  Dzwonnica
• 
  Plebania
• 
  Mauzoleum rodziny Zamoyskich, obok kościoła
• 
  Rynek i ratusz po rewitalizacji
• 
  Dawny szpital

Ludzie związani z Maciejowicami‎

Z tym tematem związana jest kategoria: Ludzie związani z Maciejowicami‎.