Megalania

Megalania (Varanus priscus) – gatunek warana, przedstawiciel megafauny, żyjący w plejstocenie na terenach Australii, wymarły prawdopodobnie około 40 tys. lat temu^[1]. Najnowsze znalezione szczątki mają około 50 tys. lat^[1].

Megalania

Varanus priscus
(Owen, 1859)
Szkielet megalanii w Melbourne Museum
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	zauropsydy
Podgromada	diapsydy
Nadrząd	lepidozaury
Rząd	łuskonośne
Podrząd	Autarchoglossa
Rodzina	waranowate
Rodzaj	Varanus
Gatunek	megalania
Synonimy
Megalania prisca Owen, 1859

Rekonstrukcja

Morfologia

Megalania była bardzo podobna do warana z Komodo, chociaż trochę dłuższa i bardziej masywna z proporcjonalnie krótszym ogonem. Miała bardziej zakrzywione i szerzej rozstawiane zęby. Stopy kończyły się wielkimi pazurami^{[potrzebny przypis]}. Posiadała niewielki grzebień na czaszce, który utworzył się na kościach czołowych^[2].

Ralph Molnar szacuje maksymalne rozmiary megalanii na 7–7,9 m długości i masę 1,94 t (przy przeciętnej około 320 kg)^[3]. Badania Stephena Wroe oceniają maksymalną długość megalanii na 4,5 m, a masę na 331 kg^[4].

Systematyka

Megalania została opisana w 1859 roku przez Richarda Owena i zaklasyfikowana do rodzaju Megalania^[5]. Obecnie większość naukowców sugeruje jednak, że zwierzę to – podobnie jak współczesne warany – należało do rodzaju Varanus, a rodzaj Megalania uznaje za jego młodszy synonim^[6]. Według analizy filogenetycznej przeprowadzonej przez Jasona Heada i współpracowników najbliższym krewnym megalanii jest waran z Komodo^[7].

Paleobiologia i paleoekologia

Jak większość waranów była drapieżnikiem. Prawdopodobnie podobnie do warana z Komodo polowała z zasadzki na zdobycz dwukrotnie przewyższającą jej masę. Niektórzy sugerują, że była w stanie zabijać również zwierzęta o wiele większe, jak np. olbrzymi torbacz Diprotodon^[8] – inni pozostają sceptyczni, zgadzają się jednak, że zjadała padlinę diprotodonów^[9]. Analizy porównawcze czaszek megalanii i warana z Komodo sugerują, że podobnie jak mniejszy krewny megalania również była jadowita – jeśli hipoteza ta jest prawidłowa, Varanus priscus byłby największym znanym zwierzęciem jadowitym^[10].

Jej środowiskiem życia były prawdopodobnie otwarte polany i łąki^[8].

Skamieniałości megalanii – nigdy w formie kompletnego szkieletu – znajdowano w Australii Południowej, Queensland i Nowej Południowej Walii.

Megalania w kulturze

Skamieniałe szczątki i rekonstrukcje można obejrzeć w Monash Science Centre, Monash University, Clayton in Victoria State i w Wonambi Fossil Centre, Naracoorte Caves National Park – Australia Południowa.

Według niepotwierdzonych pogłosek, jeszcze dziś można spotkać to monstrualne zwierzę w dzikich rejonach Australii i Nowej Gwinei^[11] – nie ma jednak na to żadnych naukowych dowodów.