Mergus

Mergus – rodzaj ptaków z podrodziny kaczek (Anatinae) w obrębie rodziny kaczkowatych (Anatidae).

Mergus[1]
Linnaeus, 1758[2]
Samica tracza chińskiego (M. squamatus)
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	blaszkodziobe
Rodzina	kaczkowate
Podrodzina	kaczki
Plemię	Mergini
Rodzaj	Mergus
Typ nomenklatoryczny
Mergus castor Linnaeus, 1758 (= Mergus serrator Linnaeus, 1758)
Synonimy
Merganser Brisson, 1760[3] Serrator[a] Sprüngli, 1784[4] Prister Heine, 1890[5] Prionochilus Bertoni, 1901[6] Promergus Mathews & Iredale, 1913[7]
Gatunki
5 gatunków (w tym 1 wymarły) – zobacz opis w tekście

Rozmieszczenie geograficzne

Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Ameryce Północnej i Południowej oraz Eurazji^[8][9].

Morfologia

Długość ciała 49–72 cm, rozpiętość skrzydeł 70–97 cm; masa ciała samców 700–2100 g, samic 600–1700 g^[9].

Systematyka

Rodzaj zdefiniował w 1758 roku szwedzki przyrodnik Karol Linneusz w 10. wydaniu Systema Naturae, publikacji własnego autorstwa poświęconej systematyce zwierząt^[2]. Gatunkiem typowym jest (późniejsze oznaczenie) szlachar (M. serrator)^[10].

Etymologia

• Mergus: łac. mergus ‘rodzaj ptaka wodnego’, dalej niezidentyfikowanego, wspomnianego przez Pliniusza, Terencjusza Warrona i poetę Horacego, od mergere ‘zanurzyć się’^[11].
• Merganser: średniowiecznołac. Merganser ‘nurogęś’, od łac. mergus ‘rodzaj ptaka wodnego’, od mergere to ‘zanurzyć się’; anser, anseris ‘gęś’ (por. epitet gatunkowy Mergus merganser Linnaeus, 1758)^[12]. Gatunek typowy (linneuszowska tautonimia): Mergus merganser Linnaeus, 1758.
• Serrator: epitet gatunkowy Mergus serrator Linnaeus, 1758^[13]; średniowiecznołac. serrator, serratoris ‘pilarz’, od łac. serra ‘piła’^[13].
• Prister: gr. πριστηρ pristēr, πριστηρος pristēros ‘tracz’, od πριω priō ‘piłować’^[14]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Anas brasiliensis J.F. Gmelin, 1789 (= Mergus octosetaceus Vieillot, 1817).
• Prionochilus: gr. πριων priōn, πριονος prionos ‘piła’; χειλος kheilos ‘warga’^[15]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Prionochilus brasiliensis Bertoni, 1901 (= Mergus octosetaceus Vieillot, 1817).
• Promergus: gr. προ pro ‘wcześniej, pokrewny’; rodzaj Mergus Linnaeus, 1758^[16]. Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie): Mergus australis Hombron & Jacquinot, 1841.

Podział systematyczny

Do rodzaju należą następujące gatunki^[17]:

• Mergus serrator Linnaeus, 1758 – szlachar
• Mergus squamatus Gould, 1864 – tracz chiński
• Mergus octosetaceus Vieillot, 1817 – tracz brazylijski
• Mergus merganser Linnaeus, 1758 – nurogęś
• Mergus australis Hombron & Jacquinot, 1841 – tracz nowozelandzki – takson wymarły ok. 1902 roku^[18]

Uwagi

1. Nowa nazwa dla Mergus Linnaeus, 1758.