Miejski Ogród Zoologiczny w Łodzi

Miejski Ogród Zoologiczny w Łodzi, znany pod nazwą handlową Orientarium ZOO Łódź – ogród zoologiczny, znajdujący się na terenie Parku na Zdrowiu przy ul. Konstantynowskiej 8/10 w Łodzi, założony w 1938 roku i kompleksowo przebudowany w 2022 roku.

Orientarium ZOO Łódź

Miejski Ogród Zoologiczny w Łodzi

Zwiedzający zoo obserwują kąpiące się słonie
Państwo	Polska
Miejscowość	Łódź
Adres	ul. Konstantynowska 8/10 94-303 Łódź
Powierzchnia	16,64 ha[1]
Założono	1938
Liczba zwierząt	3350 (2022)[2]
Liczba gatunków	554 (2022)[2]
Położenie na mapie Łodzi Zoo
Położenie na mapie Polski Zoo
Położenie na mapie województwa łódzkiego Zoo
51°45′39,94″N 19°24′43,91″E
Strona internetowa

Wejście do łódzkiego zoo od ul. Konstantynowskiej (widok po przebudowie w 2022 roku).

Największą atrakcją łódzkiego ogrodu jest tytułowe orientarium – najnowocześniejszy w Europie kompleks hodowlany poświęcony Azji Południowo-Wschodniej^[2], którego powstanie było głównym celem przebudowy obiektu w 2022 roku. Od tego roku łódzkie zoo stało się miejscem życia dla 3350 zwierząt z 554 gatunków^[2], m.in. jako jedyne w Polsce prezentując ariranie amazońskie, orangutany sumatrzańskie, krokodyle gawialowe, czy psy leśne.

Historia

Powstanie

Ogród zoologiczny powstał na ostatnim skrawku dawnej Puszczy Łódzkiej, w części miasta zwanej Zdrowie. Zajmował wówczas obszar 8,9 ha. Dokładna data otwarcia ogrodu pozostaje nieznana. W łódzkich archiwach nie zachowały się żadne dokumenty, za początek jego istnienia przyjęto moment ukończenia budowy parkanu, co miało miejsce jesienią 1938 roku. Pierwszym mieszkańcem zoo był jeleń o imieniu Boruta, który przywędrował do centrum miasta i został złapany na placu Reymonta.

II wojnę światową łódzki ogród przetrwał w całkiem dobrej kondycji, a po jej zakończeniu trafiła tu znaczna część zwierząt ze zniszczonego ogrodu zoologicznego we Wrocławiu. W 1950 roku łódzkie zoo powiększyło swój obszar niemal dwukrotnie, do 16,64 ha.

Ogród systematycznie się rozwijał. W latach pięćdziesiątych XX wieku powstał duży skalny wybieg dla pawianów, który wkrótce stał się wizytówką łódzkiego zoo. Pierwszą stałą wystawę ryb w zoo otwarto w maju 1956 roku^[3]. W roku 1968 oddany został do użytku pawilon dla dużych kotów, połączony z kompleksem nowoczesnych wybiegów.

Jubileusz 50-lecia ogrodu zbiegł się z wybudowaniem przestronnego budynku żyrafiarni oraz dużego, trawiastego wybiegu dla tych zwierząt, a na 60-lecie powstał szpital i kwarantanna weterynaryjna.

Od 1991 roku zoo uczestniczy w Międzynarodowym Systemie Rejestracji Gatunków (ang. International Species Information System – ISIS)^[4].

W 1996 do łódzkiego zoo – jako pierwszej tego typu placówki w Polsce – sprowadzono lwy azjatyckie.

XXI wiek

W 2001 roku, w pobliżu wybiegów żubrów i bizonów, oddana została do użytku stajnia antylop połączona z ekspozycją ptaków. W tym samym roku większość ptaków drapieżnych i sów przeprowadziła się do nowych wolier z ekspozycją za szybami.

Wiosną 2004 roku otwarto całoroczny pawilon niedaleko żyrafiarni, w którym zamieszkały dikdiki żwawe, rozmaite ptaki oraz południowoamerykańskie żaby. Rok później za lwiarnią powstała duża woliera dla ptaków i żółwi wodnych. Południowa część lwiarni została zmodernizowana i zajmują ją serwale.

W kwietniu 2011 roku otworzono pawilon motylarni.

W ciągu ostatnich lat został urozmaicony plac zabaw dla dzieci. Także z myślą o najmłodszych istnieje mini zoo, kompleksowo przebudowane w 2022 roku, gdzie najmłodsi mają bezpośredni kontakt ze zwierzętami.

18 maja 2013 roku, przed wejściem do łódzkiego zoo, uroczyście odsłonięto pomnik Maurycego i Hawranka, będący ósmą rzeźbą stworzoną w ramach projektu Łódź Bajkowa^[5].

3 grudnia 2015 podano do publicznej wiadomości plan budowy nowoczesnego pawilonu pod nazwą „Orientarium”. W budynku mają znaleźć się m.in. nowe gatunki zwierząt, w tym orangutany, langury, pantery mgliste oraz rekiny^[6]. Pawilon w całości miał zostać oddany do użytku zwiedzających w 2020^[7], w praktyce jednak prace trwały do 2022 roku.

22 czerwca 2016 roku Ogród został przekształcony w miejską spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością^[8][9].

Od 3 października 2024 prezesem zarządu Miejskiego Ogrodu Zoologicznego w Łodzi jest Łukasz Goss^[10], a od 8 maja 2025 roku ogród stał się częścią Holdingu Łódź spółki z ograniczoną odpowiedzialnością^[11].

Słonie łódzkiego zoo

22 stycznia 2016, po ponad dwóch latach walki z chorobą zwyrodnieniową stawów i zaburzeniami krążenia w nogach, zmarła niemal 54-letnia słonica Magda – jeden z najstarszych słoni indyjskich w Europie^[12][13][14]. Magda została sprowadzona do łódzkiego zoo w 1963 roku wraz z dwiema innymi słonicami: Indią i Kingą^[12]. Wszystkie trzy urodziły się na wolności^[12].

Kingę przeniesiono później do Ogrodu Zoologicznego w Krakowie^[12]. India towarzyszyła Magdzie aż do swojej śmierci w 2008 roku^[15].

Obiekty

• Orientarium – pawilon hodowlano-wystawienniczy poświęcony faunie Azji Południowo-Wschodniej. Budynek o powierzchni użytkowej 33 000 m² posiada trzy kondygnacje (w tym jedną podziemną)^[16]. Obiekt składa się z 4 części:
  • Słoniarnia – wyposażonej w duży wybieg z basenem, w którym zamontowano okno umożliwiające obserwację kąpiących się słoni przez widzów znajdujących się poniżej poziomu lustra wody.
  • Strefa Świątynna – zamieszkują tu takie zwierzęta jak: makaki wanderu, tapir malajski, wyderki orientalne. Część tej ekspozycji zaaranżowana została na ruinę buddyjskie świątyni^[17].
  • Strefa Oceaniczna – składające się z 7 zbiorników mieszczących ponad 3 miliony litrów wody. W tej części Orientarium znajduje się podwodny tunel dla zwiedzających o długości 26 m. W basenach pływa ponad 1300 przedstawicieli różnych zwierząt wodnych, należących do 180 gatunków^[18].
  • Strefa Dżungli – spotkamy tu krokodyle gawialowe, orangutany sumatrzańskie, niedźwiedzia malajskiego, binturongi i inne^[17].

• Orientarium
• 
  Wybieg pokazowy słoni
• 
  Kąpiel słoni w basenie
• 
  Podwodny tunel
• 
  Wybieg zaaranżowany na ruinę świątyni

• Małpiarnia – pawilon, w którym prezentowane są naczelne, m.in. zagrożony wyginięciem makak wanderu, tamaryna cesarska.
• Akwarium – obiekt wraz z 22 zbiornikami (20 dla ryb słodkowodnych i 2 dla ryb morskich) udostępniono zwiedzającym po remoncie w kwietniu 2015^[19].
• Wiwarium – budynek, w którym prezentowane są płazy i gady.
• Motylarnia – pawilon, w którym oprócz egzotycznych motyli prezentowane są także dikdiki żwawe oraz ptaki, m.in. paw kongijski i toko^[20].
• Pawilon Małych Ssaków – w 2014 oddano do użytku wyremontowany pawilon, w którym prezentowany jest m.in. binturong, galidia kasztanowata oraz jeżozwierz indyjski^[21].
• Pawilon „Świat Ptaków” – udostępniony zwiedzającym w 2003^[4], prezentowane są w nim m.in. korońce.

Zwierzęta

Wśród kolekcji zwierząt w ogrodzie można zobaczyć m.in.:

• ssaki: lwy azjatyckie, zebry Chapmana, tygrysy amurskie, oryksy szablorogie, żyrafy Rothschilda, pandy małe

• 
  lew azjatycki
• 
  żyrafa Rothschilda
• 
  oryksy szablorogie
• 
  panda mała

• ptaki: żurawie rajskie, żurawie białoszyje, sępy płowe, pawie kongijskie, muszkatela dwubarwna, bocian czarnodzioby. Od 25 czerwca 2015 w ogrodzie zoologicznym prezentowana jest grupa pingwinów przylądkowych^[22].

• 
  muszkatela dwubarwna
• 
  żurawie rajskie
• 
  puchacz śnieżny
• 
  bocian czarnodzioby

• gady: legwan fidżyjski, krokodyle gawialowe, kameleony lamparcie

• 
  legwan fidżyjski
• 
  krokodyle gawialowe

Osiągnięcia hodowlane

Placówka od 1975 należy do Światowego Stowarzyszenia Ogrodów Zoologicznych i Akwariów (ang. WAZA)^[4], a od 1993 jest członkiem Europejskiego Stowarzyszenia Ogrodów Zoologicznych i Akwariów (ang. EAZA)^[23].

• 7 lipca 2014 w łódzkim ogrodzie wykluł się narażony na wyginięcie kazuar hełmiasty^[24]; ponownie w maju 2016 w zoo, wykluły się trzy kazuary hełmiaste^[25]
• narodziny tamaryny dwubarwnej (pod koniec 2014 roku)^[26]
• w maju 2015 w zoo urodził się samiec rysia nizinnego^[27]
• w lutym 2019 w zoo urodził się binturong^[28]

Zarządcy obiektu

Dyrektorzy

• czerwiec 1939 – 1940: Stefan Rogowicz
• 23 maja 1942 – 1945: F. Hase
• 1945: Bronisław Wójcik
• 1945–1947: Ryszard Tomski
• 1947: Franciszek Wiercioch^[29]
• 1947: Jan Landowski^[30][29]
• 1947– 1951: Leszek Dukwicz
• 1952: Henryk Sandner
• kwiecień 1953 – 1957: Henryk Dwojacki
• 1957 – 1969: Aleksander Gaworkiewicz
• styczeń 1969 – 31 grudnia 1996: Andrzej Sosnowski^[29]
• 1 stycznia 1997 – 28 września 2012: Ryszard Topola^[31]

Szefowie Sekcji ZOO Zarządu Zieleni Miejskiej

• 28 września 2012 – 1 stycznia 2015: Magdalena Janiszewska^[31]
• 1 stycznia 2015 – 22 czerwca 2016: Tomasz Jóźwik^[32]

Prezesi Zarządu Miejskiego Ogrodu Zoologicznego w Łodzi

• 22 czerwca 2016 – 3 października 2024: Arkadiusz Jaksa^[33]
• od 3 października 2024: Łukasz Goss^[10]

Zobacz też

• Łódzki Ogród Botaniczny
• Park na Zdrowiu
• Akwarium w Łodzi