Mordy

Mordy – miasto w Polsce w województwie mazowieckim, w powiecie siedleckim, położone 19 km na północny wschód od Siedlec, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Mordy.

Ten artykuł dotyczy miasta. Zobacz też: inne znaczenia tej nazwy.

Mordy

miasto w gminie miejsko-wiejskiej
Kościół św. Michała Archanioła
Herb
Państwo	Polska
Województwo	mazowieckie
Powiat	siedlecki
Gmina	Mordy
Data założenia	1408 (pierwsza wzmianka)
Prawa miejskie	1488–1869, od 1919
Burmistrz	Łukasz Albin Wawryniuk
Powierzchnia	4,54 km²
Populacja (30.06.2016) • liczba ludności • gęstość	1698[1] 394,5 os./km²
Strefa numeracyjna	+48 25
Kod pocztowy	08-140
Tablice rejestracyjne	WSI
Położenie na mapie gminy Mordy Mordy
Położenie na mapie Polski Mordy
Położenie na mapie województwa mazowieckiego Mordy
Położenie na mapie powiatu siedleckiego Mordy
52°12′40″N 22°30′55″E
TERC (TERYT)	1426054
SIMC	0975747
Urząd miejski ul. Kilińskiego 9 08-140 Mordy
Strona internetowa
BIP

Miasto prywatne, później miasto królewskie posiadało prawo magdeburskie w 1486 roku, położone było w ziemi drohickiej województwa podlaskiego^[2]. W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do woj. siedleckiego.

Historia

• 1408 początki miejscowości – siedziba parafii
• 1434 Mordy własnością rodziny Korczewskich, następnie Hlebowiczów
• 1486 lokacja miasta na prawie chełmińskim^[3]
• 1550 (ok.) Mordy stają się własnością Radziwiłłów
• 1553–1554 Mikołaj Radziwiłł Czarny usunął miejscowego proboszcza i na jego miejsce wprowadził „ministra helweckiego”
• 1563 synod ariański w Mordach
• 1569 miasto znalazło się w granicach Korony
• 1571 Mikołaj Krzysztof Radziwiłł Sierotka, syn Mikołaja wrócił do katolicyzmu, zbór zamknięto, przywrócono parafię katolicką^[4], własność Ciecierskich herbu Rawicz, którzy wznieśli tu zamek obronny
• 1596 Do Unii brzeskiej istniała tu Cerkiew prawosławna. Historia politycznych, a zapewne także religijnych, wpływów ruskich na obszarze szeroko rozumianego Podlasia może sięgać okresu, kiedy jego południowe obszary znalazły się pod kontrolą Rusi Kijowskiej, czyli nawet X w.^[5]. W XIII wieku powstała siedziba parafii prawosławnej należąca do Diecezji włodzimierskiej, ziemi drohickiej^[6].
• 1655–1660 zamek zniszczony podczas potopu szwedzkiego
• 1717 w miejscu dawnego zamku wybudowano barokowy pałac
• 1795 w zaborze austriackim
• 1809 w Księstwie Warszawskim
• 1815 potem w Królestwie Polskim
• 1828–1830 Mordy własnością króla pruskiego Fryderyka Wilhelma, od którego zostały wykupione przez Bank Rządu Królestwa Polskiego
• 1869 utrata praw miejskich
• 1919 odzyskanie praw miejskich
• listopad 1941 – utworzenie przez Niemców we wschodniej części miasta getta dla ludności żydowskiej^[7]. Ogółem przez getto przeszło ok. 4500 Żydów z Mordów i okolicznych miejscowości^[7]. Zostało ono zlikwidowane 22 sierpnia 1942, a jego mieszkańcy wywiezieni do obozu zagłady w Treblince^[7].
• 1944–1945 – w okolicach formuje się z mieszkańców okolicznych miast i wsi 8 dywizja piechoty 2 Armii Wojska Polskiego^[8].

Nazwa

Nazwa znana jest od XV wieku, w 1580 pojawia w notatkach zapisana jako Mordi. Pochodzi ona prawdopodobnie od przezwiska Morda, użytego w liczbie mnogiej^[9].

Demografia

Piramida wieku mieszkańców Mordów w 2014 roku^[10]

Polityka

Burmistrzowie:

Kazimierz Waszczuk (1990-1992)

Janina Olszewska (1992-1998)

• Andrzej Piotrowski (1998–2010)
• Jerzy Wąsowski (2010–2014)
• Jan Paweł Ługowski (2014–2024)
• Łukasz Albin Wawryniuk (od 2024)

Transport

698 Siedlce – Mordy – Łosice – Terespol

Linia kolejowa nr 31: Siedlce – Mordy – Czeremcha – Hajnówka – Cisówka

Architektura

Zabytki

• zespół pałacowo-parkowy z 1 połowy XIX wieku: zrąb pałacu pochodzi z ok. 1717 r., fundacja rodziny Ciecierskich. Około 1838 r. rodzina Zembrzuskich gruntownie przebudowała pałac w stylu klasycystycznym. W 2 połowie rozbudowano pałac. Ostatnimi właścicielami pałacu była rodzina Przewłockich. Ostatni raz był remontowany w latach 1963–1964. Obecnie zdewastowany. Barokowa brama przejazdowa pochodzi z początku XVIII wieku. W 2018 odzyskany przez Przewłockich.
• barokowy kościół św. Michała Archanioła z 1738 r. (Parafia św. Michała Archanioła w Mordach).

Galeria

• 
  Fragment rynku
• 
  Brama wjazdowa do pałacu
• 
  Fronton pałacu w Mordach (2012)
• 
  Kaplica cmentarna
• 
  Stacja kolejowa w Mordach (widoczna sieć trakcyjna – obecnie nieistniejąca)
• 
  Widok na miasto z lotu ptaka

Ludzie związani z Mordami‎

Z tym tematem związana jest kategoria: Ludzie związani z Mordami‎.

Zobacz też

• Parafia św. Michała Archanioła w Mordach
• Cmentarz żydowski w Mordach
• Mordy – stacja kolejowa
• Mordy Miasto – przystanek kolejowy