Mors

Mors^[11] (Odobenus) – rodzaj drapieżnych ssaków z podrodziny Odobeninae w obrębie rodziny morsowatych (Odobenidae).

Mors

Odobenus
Brisson, 1762[1]
Mors arktyczny (O. rosmarus)
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	łożyskowce
Rząd	drapieżne
Podrząd	psokształtne
Infrarząd	Arctoidea
Nadrodzina	płetwonogie
Rodzina	morsowate
Podrodzina	Odobeninae
Plemię	Odobenini
Rodzaj	mors
Typ nomenklatoryczny
Odobenus odobenus Brisson, 1762 (= Phoca rosmarus Linnaeus, 1758)
Synonimy
Trichechus[a] Linnaeus, 1766[2] Rosmarus Brünnich, 1772[3] Trichecus[b]: André, 1795[4] Trichecus[b]: F. Cuvier, 1829[5] Odobaenus[c]: Fée, 1830[6] Odobenotherium Gratiolet, 1858[7] Hodobaenus[c]: Sundevall, 1860[8] Odontobaenus[c]: Steenstrup, 1860[9] Hemicaulodon Cope, 1869[10]
Gatunki
2 gatunki (w tym 1 wymarły) – zobacz opis w tekście

Rozmieszczenie geograficzne

Rodzaj obejmuje jeden żyjący współcześnie gatunek występujący u wybrzeży Oceanu Arktycznego oraz u arktycznych wybrzeży północnego Pacyfiku^[12][13][14].

Morfologia

Długość ciała 250–350 cm, dla samic średnio 260 cm, dla samców średnio 315 cm; masa ciała 800–1800 kg, dla samic średnio 1000 kg, dla samców średnio 1500 kg; noworodki w chwili urodzenia mierzą 100 cm i osiągają masę ciała wynoszącą 85 kg^[13][15].

Systematyka

Rodzaj zdefiniował w 1762 roku francuski zoolog Mathurin Jacques Brisson w publikacji swojego autorstwa dotyczącej systematyki ssaków^[d][1]. Brisson w swoim pierwotnym opisie nie wskazał gatunku typowego; w ramach późniejszego oznaczenia w 1998 roku Międzynarodowa Komisja Nomenklatury Zoologicznej na gatunek typowy wyznaczyła morsa arktycznego (O. rosmarus)^[16].

Etymologia

• Odobenus (Odobaenus, Hodobaenus, Odontobaenus): gr. οδους odous, οδοντος odontos ‘ząb’; βαινω bainō ‘chodzić, spacerować’^[17].
• Trichechus (Trichecus): gr. θριξ thrix, τριχος trikhos ‘włosy’; εχω ekhō ‘mieć, posiadać’^[18]. Gatunek typowy: Linneusz wymienił dwa gatunki – Trichechus manatus Linnaeus, 1758 i Phoca rosmarus Linnaeus, 1758 – nie wskazując gatunku typowego.
• Rosmarus: epitet gatunkowy Phoca rosmarus Linnaeus, 1758; duń. rosmar ‘mors’^[19]. Gatunek typowy: Phoca rosmarus Linnaeus, 1758.
• Odobenotherium: rodzaj Odobenus Brisson, 1762 (mors); θηριον thērion ‘dzike zwierzę’, od θηρ thēr, θηρος thēros ‘zwierzę’^[20]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Odobenotherium lartetianum Gratiolet, 1858 (= Phoca rosmarus Linnaeus, 1758).
• Hemicaulodon: gr. ἡμι- hēmi- ‘pół-, mały’, od ἡμισυς hēmisus ‘połowa’; καυλος kaulos ‘trzon’; οδους odous, οδοντος odontos ‘ząb’^[21]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Hemicaulodon effodiens Cope, 1869 (= Phoca rosmarus Linnaeus, 1758).

Podział systematyczny

Do rodzaju należy jeden występujący współcześnie gatunek^{[22][15][12][11]}:

• Odobenus rosmarus (Linnaeus, 1758) – mors arktyczny

Opisano również wymarły gatunek z plejstocenu^[23]:

• Odobenus mandanoensis Tomida, 1989

Uwagi

1. Młodszy homonim Trichechus Linnaeus, 1758 (Trichechidae).
2. Niepoprawna późniejsza pisownia Trichechus Linnaeus, 1766.
3. Nieuzasadniona poprawka Odobenus Brisson, 1762.
4. Publikacja Brissona Regnum animale in classes IX... została uznana za nieważną ze względu na niekonsekwentne stosowanie nazewnictwa binominalnego, jednak nazwa Odobenus została zachowana aby uniknąć zamieszania nomenklatorycznego^[16].