Nornik tatrzański

Nornik tatrzański^[5], darniówka tatrzańska^[6][7] (Microtus tatricus) – gatunek ssaka z podrodziny karczowników (Arvicolinae) w obrębie rodziny chomikowatych (Cricetidae).

Nornik tatrzański

Microtus tatricus[1]
(Kratochvíl, 1952)
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	łożyskowce
Rząd	gryzonie
Podrząd	Supramyomorpha
Infrarząd	myszokształtne
Nadrodzina	myszowe
Rodzina	chomikowate
Podrodzina	karczowniki
Plemię	Arvicolini
Rodzaj	nornik
Podrodzaj	Terricola
Gatunek	nornik tatrzański
Synonimy
Pitymys tatricus Kratochvíl, 1952[2] Terricola tatricus zykovi Zagorodnyuk, 1989[3]
Podgatunki
M. t. tatricus (Kratochvíl, 1952) M. t. zykovi (Zagorodnyuk, 1989)
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[4]
najmniejszej troski

Zasięg występowania

Nornik tatrzański występuje endemicznie w Karpatach, zamieszkując w zależności od podgatunku^[8]:

• M. tatricus tatricus – Tatry (zachodnie Karpaty) w południowej Polsce i północnej Słowacji.
• M. tatricus zykovi – wschodnie i południowe Karpaty w południowo-zachodniej Ukrainie i Rumunii. Zasiedlają różnorodne siedliska górskie zarówno doliny, jak i górne granice lasu, w przedziale wysokości 850–2350 m n.p.m.^[9]

Taksonomia

Gatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał w 1952 roku czeski zoolog Josef Kratochvíl, nadając mu nazwę Pitymys tatricus^[2]. Holotyp pochodził z Doliny Staroleśnej, w Tatrach Wysokich, w Słowacji^[10].

M. tatricus należy do podrodzaju Terricola i prawdopodobnie jest blisko spokrewniony z grupą gatunkową multiplex^[8]. Dawniej umieszczany w Pitymys^[8]. Nornik tatrzański jest karpackim endemitem, a pojawił się na tym terenie w okresie holocenu^[10]. Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World rozpoznają dwa podgatunki^[8].

Etymologia

• Microtus: gr. μικρος mikros „mały”; ους ous, ωτος ōtos „ucho”^[11].
• tatricus: Tatry, Europa^[2].
• zykovi: Ołeksandr Zykow, ukraiński teriolog^[3].

Morfologia

Długość ciała (bez ogona) 83–115 mm, długość ogona 31–47 mm; masa ciała 18–36 g; samce są nieco cięższe od samic (samce średnio 30,2 g, samice średnio 25,1 g)^[12]. Futro żółtawe, na grzbiecie bardziej brązowe, przechodzące w białawy brzuch. Ogon także dwukolorowy, ciemniejszy od strony grzbietu, a łapy białawe. Ucho stosunkowo długie (9–15 mm). Do dwóch par gruczołów mlekowych.

Ekologia

Występuje głównie w zbiorowiskach pokrytych bujnym runem, z powalonymi pniami drzew, w pobliżu potoków. Występuje zarówno w dolinach, jak i powyżej górnej granicy lasu, w strefie kosodrzewiny i hal.

Aktywny głównie nocą. Żyje w norach wykopanych przez inne ssaki, ewentualnie wykorzystuje jamy w rumoszu skalnym. Nornik tatrzański jest roślinożerny – żywi się głównie zielonymi częściami roślin, korzeniami, nasionami i owocami.

Okres rozmnażania rozpoczyna się wczesną wiosną i trwa do sierpnia. Samica wydaje na świat miot składający się z 2–4 młodych. Nornik tatrzański osiąga dojrzałość płciową w kolejnym roku, po przezimowaniu i osiągnięciu masy około 23 g. Zwierzę żyje około 1,5–2 lat.

Ochrona

W Polsce nornik tatrzański podlega ścisłej ochronie gatunkowej^[7].

Zobacz też

• ssaki Polski