Nowogródek Pomorski

Nowogródek Pomorski (niem.Neuenburg) – wieś (dawniej miasto) w północno-zachodniej Polsce położona w województwie zachodniopomorskim, w powiecie myśliborskim, siedziba gminy Nowogródek Pomorski.

Nowogródek Pomorski

wieś
Centrum miejscowości
Państwo	Polska
Województwo	zachodniopomorskie
Powiat	myśliborski
Gmina	Nowogródek Pomorski
Liczba ludności (2021)	538[1]
Strefa numeracyjna	95
Kod pocztowy	74-304[2]
Tablice rejestracyjne	ZMY
SIMC	0185123
Położenie na mapie gminy Nowogródek Pomorski Nowogródek Pomorski
Położenie na mapie Polski Nowogródek Pomorski
Położenie na mapie województwa zachodniopomorskiego Nowogródek Pomorski
Położenie na mapie powiatu myśliborskiego Nowogródek Pomorski
52°54′41″N 15°01′41″E[3]

Fragment centrum

W 2002 r. wieś miała 560 mieszkańców^[4].

Nowogródek uzyskał lokację miejską w 1317 roku, zdegradowane przed 1500 rokiem^[5].

Lokalizacja i walory turystyczne

Niegdyś miasto, obecnie duża wieś położona 24 km na północny zachód od Gorzowa Wielkopolskiego, obok lokalnej drogi łączącej Myślibórz (12 km) z Barlinkiem (16 km). Około 0,3 km na zachód od Nowogródka Pomorskiego przebiega droga krajowa nr 3 Szczecin – Gorzów Wlkp. Miejscowość jest siedzibą gminy Nowogródek Pomorski. Oprócz siedziby władz gminy w Nowogródku Pomorskim znajduje się Gminne Centrum Informacji, Szkoła Podstawowa im Unii Europejskiej, Biblioteka Publiczna, boisko sportowe, poczta, ośrodek zdrowia, lecznica zwierząt, sklepy spożywczo – przemysłowe, sala wiejska, remiza strażacka, parafia, cmentarz i przystanki PKS^[6].

Najbliższy duży zbiornik wodny (jezioro Karskie Wielkie) położony jest 4 km na wschód od Nowogródka Pomorskiego, w otulinie Barlinecko-Gorzowskiego Parku Krajobrazowego. Na południe i wschód od Nowogródka leżą są duże obszary leśne.

Historia

Badania archeologiczne potwierdzają istnienie w tym miejscu osady z okresu kultury łużyckiej, później w X–XIV w. istniał tu gród. W 1232 r. okoliczne tereny zostały nadane przez Władysława Odonicza zakonowi templariuszy, którzy w 1261 r. zrzekli się ich na rzecz margrabiów brandenburskich. Nie jest znana data nadania praw miejskich Nowogródkowi, Nienborch wzmiankowany był w 1298 r., w XIII w. powstaje solidny murowany kościół, od tego czasu istnieją tu majątki rycerskie. Rodzina von Liebenthal miała tu dobra do XVII w. Miasteczko nie posiadało obwarowań i miało charakter otwarty.

W czasie wojny trzydziestoletniej (1618–1648), Nowogródek zostaje całkowicie zniszczony i zdegradowany do roli wsi. Odbudowa trwała bardzo długo, kościół odnowiono dopiero po 100 latach. Na początku XIX w. wieś liczyła 70 domów, powstała cegielnia i dwa wiatraki. W I połowie XX w. wieś miała charakter rolniczy, hodowano bydło, trzodę chlewną i konie, największe gospodarstwo posiadał Hans Grap^[7].

W latach 1954–1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Nowogródek Pomorski. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa gorzowskiego.

Zabytki

• Kościół wczesnogotycki z II połowy XIII w. wzniesiony z ciosów granitowych, spalony w czasie wojny trzydziestoletniej, odbudowany w 1752 r., wieża szachulcowa z barokowym hełmem i szeroką, ośmioboczną latarenką. Wewnątrz barokowe organy, ciekawa ludowa polichromia z XVIII w. i stylizowany, neobarokowy ołtarz z XIX w.^[8]
• park wiejski z ciekawym drzewostanem (aleje grabowa i kasztanowców, ponadto klon zwyczajny, jawor, wiąz szypułkowy, jesion wyniosły, lipa, buk, dąb, topola czarna).
• ruina wiatraka holenderskiego z XIX w. (przy ulicy Gorzowskiej).

Sport

W miejscowości działał klub piłki nożnej – Klub Sportowy Mercury Nowogródek Pomorski. Założony został w 1995 roku, rozwiązany wiosną 2008 roku. Reaktywacja klubu nastąpiła w 2015 roku. Po rundzie jesiennej sezonu 2018/19 klub po raz kolejny został rozwiązany^[9].