Oenanthe (ptak)

Oenanthe – rodzaj ptaków z podrodziny kląskawek (Saxicolinae) w obrębie rodziny muchołówkowatych (Muscicapidae).

Ten artykuł dotyczy rodzaju ptaków. Zobacz też: kropidło (Oenanthe) – rodzaj roślin z rodziny selerowatych.

Oenanthe[1]
Vieillot, 1816[2]
Białorzytka zwyczajna (O. oenanthe)
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	wróblowe
Podrząd	śpiewające
Rodzina	muchołówkowate
Podrodzina	kląskawki
Rodzaj	Oenanthe
Typ nomenklatoryczny
„Le Motteux” Buffon (= Motacilla oenanthe Linnaeus, 1758)
Synonimy
Pentholaea Cabanis, 1851[3] Cercomela Bonaparte, 1856[4]
Gatunki
30 gatunków – zobacz opis w tekście

Zasięg występowania

Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Afryce, Eurazji i Ameryce Północnej^[5][6].

Morfologia

Długość ciała 13–17 cm; masa ciała 12–44 g^[5].

Systematyka

Rodzaj zdefiniował w 1816 roku francuski ornitolog Louis Pierre Vieillot w publikacji własnego autorstwa poświęconej ornitologii^[2]. Gatunkiem typowym jest (absolutna tautonimia) białorzytka zwyczajna (O. oenanthe).

Etymologia

• Oenanthe: epitet gatunkowy Motacilla oenanthe Linnaeus, 1758; łacińskie oenanthe ‘białorzytka’, od gr. οινανθη oinanthē ‘niezidentyfikowany ptak’ wspomniany przez Arystotelesa, jego pojawienie zwiastowało sezonowe winobranie, od οινη oinē ‘wino’; ανθος anthos ‘kwiat’; powiązany później z białorzytką przez wielu autorów^[7].
• Pentholaea: gr. πενθος penthos ‘żałoba’ (tj. czarny); λαιος laios ‘drozd’^[8]. Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie): Saxicola frontalis Swainson, 1837.
• Cercomela: gr. κερκος kerkos ‘ogon’; μελας melas, μελανος melanos ‘czarny’^[9]. Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie): Cercomela asthenia Bonaparte, 1856 (= Saxicola melanura Temminck, 1824).

Podział systematyczny

Do rodzaju należą następujące gatunki^[10]:

• Oenanthe oenanthe (Linnaeus, 1758) – białorzytka zwyczajna
• Oenanthe seebohmi (Dixon, 1882) – białorzytka czarnogardła
• Oenanthe pileata (J.F. Gmelin, 1789) – białorzytka obrożna
• Oenanthe bottae (Bonaparte, 1854) – białorzytka czarnoucha
• Oenanthe heuglinii (von Heuglin, 1869) – białorzytka brunatna
• Oenanthe isabellina (Temminck, 1829) – białorzytka płowa
• Oenanthe monacha (Temminck, 1825) – białorzytka arabska
• Oenanthe deserti (Temminck, 1825) – białorzytka pustynna
• Oenanthe hispanica (Linnaeus, 1758) – białorzytka rdzawa
• Oenanthe pleschanka (Lepechin, 1770) – białorzytka pstra
• Oenanthe melanoleuca (Güldenstädt, 1775) – białorzytka maskowa
• Oenanthe cypriaca (von Homeyer, 1884) – białorzytka cypryjska
• Oenanthe albifrons (Rüppell, 1837) – białorzytka białoczelna
• Oenanthe phillipsi (Shelley, 1885) – białorzytka szarogrzbieta
• Oenanthe moesta (M.H.C. Lichtenstein, 1823) – rudorzytka
• Oenanthe melanura (Temminck, 1824) – białorzytka czarnosterna
• Oenanthe familiaris (Wilkes, 1817) – białorzytka rdzawosterna
• Oenanthe dubia (Blundell & Lovat, 1899) – białorzytka uboga
• Oenanthe scotocerca (von Heuglin, 1873) – białorzytka jednobarwna
• Oenanthe fusca (Blyth, 1851) – białorzytka piargowa
• Oenanthe picata (Blyth, 1847) – białorzytka zmienna
• Oenanthe albonigra (Hume, 1872) – białorzytka czarnogłowa
• Oenanthe leucura (J.F. Gmelin, 1789) – białorzytka żałobna
• Oenanthe leucopyga (C.L. Brehm, 1855) – białorzytka saharyjska
• Oenanthe lugentoides (Seebohm, 1881) – białorzytka jemeńska
• Oenanthe lugubris (Rüppell, 1837) – białorzytka etiopska
• Oenanthe finschii (von Heuglin, 1869) – białorzytka białogrzbieta
• Oenanthe lugens (M.H.C. Lichtenstein, 1823) – białorzytka srokata
• Oenanthe chrysopygia (De Filippi, 1863) – złotorzytka perska
• Oenanthe xanthoprymna (Hemprich & Ehrenberg, 1833) – złotorzytka rdzawosterna