Pingwin skalny

Pingwin skalny^[5], skocz skalny^[6] (Eudyptes chrysocome) – gatunek ptaka z rodziny pingwinów (Spheniscidae), występujący w wodach subantarktycznych, w południowo-zachodniej części Oceanu Spokojnego i Indyjskiego, oraz w południowo-zachodniej części Oceanu Atlantyckiego u wybrzeży Ameryki Południowej i na wyspach subantarktycznych.

Pingwin skalny

Eudyptes chrysocome[1]
(J.R. Forster, 1781)
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	pingwiny
Rodzina	pingwiny
Rodzaj	Eudyptes
Gatunek	pingwin skalny
Synonimy
Eudyptes crestatus (J.F. Miller, 1784)[1] Aptenodytes crestata J.F. Miller, 1784[1] Aptenodytes chrysocome J.R. Forster, 1781[2] Chrysocoma saltator J.F. Stephens, 1826[3] Eudyptes nigrivestis Gould, 1861[3] Eudyptula Serresiana Oustalet, 1879[3] Eudyptes filholi F.W. Hutton, 1879[3] Eudyptes cristata interjectus Iredale & Mathews, 1921[3]
Podgatunki
E. c. chrysocome (J.R. Forster, 1781) E. c. filholi F.W. Hutton, 1879
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[4]
narażony na wyginięcie
Zasięg występowania
Zasięg występowania wraz z pingwinem długoczubym (E. moseleyi) uznawanym obecnie za osobny gatunek

Komisja Faunistyczna Sekcji Ornitologicznej Polskiego Towarzystwa Zoologicznego wymienia go na liście gatunków stwierdzonych w Polsce, lecz nie zaliczonych do awifauny krajowej (kategoria E w klasyfikacji AERC – pojaw nienaturalny)^[7]. Został stwierdzony w Polsce raz – w 1966 roku schwytano w Międzywodziu samicę pochodzącą z hodowli^[6].

Systematyka

Gatunek ten po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał w 1781 roku Johann Reinhold Forster, nadając mu nazwę Aptenodytes chrysocome. Jako miejsce typowe autor wskazał Tasmanię i Falklandy^[3][8]; w 1974 roku uściślono je do falklandzkiej wyspy Kidney Island^[3][9]. Obecnie pingwin skalny zaliczany jest do rodzaju Eudyptes^[5][10].

Do niedawna wyróżniano trzy podgatunki E. chrysocome^[2], jednak ostatnio przeprowadzone badania podnoszą podgatunek E. c. moseleyi (pingwin długoczuby) do rangi gatunku^[11]. Niektórzy autorzy proponują uznanie wszystkich trzech podgatunków za osobne gatunki^[12][13].

Międzynarodowy Komitet Ornitologiczny (IOC) i autorzy Kompletnej listy ptaków świata wyróżniają dwa podgatunki E. chrysocome^[5][10]:

• E. c. chrysocome (J.R. Forster, 1781) – pingwin skalny – od przylądka Horn do Falklandów
• E. c. filholi F.W. Hutton, 1879 – pingwin różowodzioby – Wyspy Kerguelena (południowy Ocean Indyjski), subantarktyczne wyspy Nowej Zelandii i Australii^[4][10]

Jajo z kolekcji muzealnej

Charakterystyka

Posiada pomarańczowy dziób i czarno-białe upierzenie. Osiąga długość 45–58 cm i waży od 2 do 3,4 kg, choć niektóre okazy ważą nawet 5 kg. Jego oczy mają czerwoną barwę.

Pożywienie

Ptaki te mają zróżnicowaną dietę, która składa się z: kałamarnic, ośmiornic, mięczaków, planktonu, mątw i skorupiaków. Zwykle polują w grupach, na głębokości do 100 m.

Status

Gatunek od 2008 roku jest klasyfikowany w Czerwonej księdze gatunków zagrożonych IUCN jako narażony na wyginięcie (VU – Vulnerable)^[4]. W latach 1971–2007 (trzy pokolenia) jego populacja spadła o jedną trzecią^[4]. Głównym zagrożeniem dla gatunku są zmiany klimatu^[4]. Naturalnymi wrogami pingwinów skalnych są orki i lwy morskie.

Zobacz też

• ptaki obserwowane w Polsce, lecz nie zaliczone do polskiej awifauny