Ptaki paleognatyczne

Ptaki paleognatyczne, paleognatyczne (Palaeognathae) – grupa ptaków w randze infragromady wyróżniona na podstawie budowy podniebienia. Charakteryzują się podniebieniem utworzonym przez nie w pełni połączone części lemiesza, łączące się ku tyłowi z kośćmi skrzydłowymi oraz oddzielające łuki podniebienne od kości przyklinowych. Brak jest ruchomego połączenia górnej szczęki z czaszką. Jej budowa przypomina budowę czaszki piskląt z nadrzędu neognatycznych, co może wskazywać na zajście w tej grupie procesu neotenii. Należą do niej kusacze oraz grupa bezgrzebieniowców.

Ptaki paleognatyczne

Palaeognathae
Pycraft, 1900
Przedstawiciel Palaeognathae, kazuar jednokoralowy (Casuarius unappendiculatus)
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki paleognatyczne
Rzędy
zobacz opis w tekście

Systematyka

Badania molekularne i niektóre morfologiczne sugerują, że strusie są grupą siostrzaną w stosunku do wszystkich pozostałych współczesnych ptaków paleognatycznych^[1]. Do infragromady należą następujące żyjące współcześnie rzędy^[2]:

• Nadrząd: Struthionimorphae
  • Struthioniformes – strusie
• Nadrząd: Apterygimorphae
  • Apterygiformes – kiwi
  • Casuariiformes – kazuarowe
• Nadrząd: Rheimorphae
  • Rheiformes – nandu
• Nadrząd: Tinamimorphae
  • Tinamiformes – kusacze

oraz wymarłe:

• Dinornithiformes – moa
• Aepyornithiformes – mamutaki

Spokrewnieni z paleognatycznymi byli przedstawiciele wymarłego rzędu Lithornithiformes z jedną rodziną (Lithornithidae); takson ten ma status incertae sedis^[3].

Kladogram Palaeognathae nie uwzględniający taksonów wymarłych^[4]:

Palaeognathae	Struthionidae Rheidae Dromaiidae Casuariidae Apterygidae Tinamidae