Pustynnik (roślina)

Pustynnik (Eremurus) – rodzaj roślin z rodziny złotogłowowatych, liczący ok. 60 gatunków^[4]. Występują od wschodniej części basenu Morza Śródziemnego po zachodnie Himalaje i północno-wschodnie Chiny. Ponad 40 gatunków rośnie w Azji Środkowej^[5]. Występują na siedliskach suchych – wydmach, pustyniach i półpustyniach, na stepach i murawach górskich. Nierzadko rosną masowo, zwłaszcza na terenach wypasanych, ponieważ ich liście nie są zjadane przez zwierzęta^[5]. Kilkanaście gatunków i ich mieszańców uprawianych jest jako rośliny ozdobne^[5].

Pustynnik

Eremurus stenophyllus
Systematyka[1][2]
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	liliopodobne (≡ jednoliścienne)
Rząd	szparagowce
Rodzina	złotogłowowate
Rodzaj	pustynnik
Nazwa systematyczna
Eremurus Marschall von Bieberstein Cent. Pl. Rar. Ross. t. 61. 1810[3]
Typ nomenklatoryczny
E. spectabilis Marschall von Bieberstein[3]

Eremurus robustus

Eremurus spectabilis

Morfologia

Pokrój

Rośliny z bulwiasto zgrubiałymi kłączami, okrytymi pozostałościami martwych liści. Korzenie nieliczne i mięsiste, rozchodzące się poziomo^[6].

Liście

Liczne, wąskie, tworzą rozetę przyziemną. Blaszka równowąska, zwykle z wyraźną linią grzbietową^[6].

Kwiaty

Zebrane w wysokie (do 3 m^[7]), nierozgałęzione kwiatostany groniaste. Kwiaty wsparte są błoniastymi przysadkami^[6], wyrastają na członowanych szypułkach^[7]. Okwiat składa się z 6 listków, wolnych lub zrośniętych u nasady. Listki z 1, 3 lub 6 ciemniejszymi żyłkami. Wewnętrzne listki zwykle szersze od zewnętrznych^[6]. Mają barwę białą, żółtą, pomarańczową, różową, brązową. Pręcików jest 6, z wyprostowanymi, dłuższymi od okwiatu nitkami^[5]. Zalążnia górna, z pojedynczą szyjką słupka^[6]. Najpierw w kwiecie dojrzewają pręciki, i w tym czasie słupek odgięty jest w dół. Po wysypaniu pyłku słupek się prostuje^[5].

Owoce

Kulistawe, trójkomorowe torebki, zawierające nasiona, często oskrzydlone^[6] lub kanciaste^[5].

Systematyka

Wykaz gatunków^[4][6]

• Eremurus afghanicus Gilli
• Eremurus aitchisonii Baker
• Eremurus alaicus Khalk. – pustynnik ałtajski
• Eremurus albertii Regel
• Eremurus × albocitrinus Baker
• Eremurus altaicus (Pall.) Steven
• Eremurus ammophilus Vved.
• Eremurus anisopterus (Kar. & Kir.) Regel
• Eremurus azerbajdzhanicus Kharkev.
• Eremurus bactrianus Wendelbo
• Eremurus brachystemon Vved.
• Eremurus bucharicus Regel
• Eremurus candidus Vved.
• Eremurus cappadocicus J.Gay ex Baker
• Eremurus chinensis O.Fedtsch.
• Eremurus chloranthus Popov
• Eremurus comosus O.Fedtsch.
• Eremurus cristatus Vved.
• Eremurus dolichomischus Vved. & Wendelbo
• Eremurus furseorum Wendelbo
• Eremurus fuscus (O.Fedtsch.) Vved.
• Eremurus hilariae Popov & Vved.
• Eremurus himalaicus Baker – pustynnik himalajski
• Eremurus hissaricus Vved.
• Eremurus iae Vved.
• Eremurus inderiensis (M.Bieb.) Regel
• Eremurus × isabellinus R.Vilm. – pustynnik Izabeli
• Eremurus jungei Juz.
• Eremurus kaufmannii Regel
• Eremurus kopet-daghensis Karrer
• Eremurus korovinii B.Fedtsch.
• Eremurus korshinskyi O.Fedtsch.
• Eremurus lachnostegius Vved.
• Eremurus lactiflorus O.Fedtsch.
• Eremurus × ludmillae Levichev & Priszter
• Eremurus luteus Baker
• Eremurus micranthus Vved.
• Eremurus nuratavicus Khokhr.
• Eremurus olgae Regel – pustynnik Olgi
• Eremurus parviflorus Regel
• Eremurus persicus (Jaub. & Spach) Boiss.
• Eremurus pubescens Vved.
• Eremurus rechingeri Wendelbo
• Eremurus regelii Vved.
• Eremurus robustus (Regel) Regel – pustynnik olbrzymi
• Eremurus roseolus Vved.
• Eremurus saprjagajevii B.Fedtsch.
• Eremurus sogdianus (Regel) Benth. & Hook.f.
• Eremurus spectabilis M.Bieb. – pustynnik okazały
• Eremurus stenophyllus (Boiss. & Buhse) Baker – pustynnik wąskolistny
• Eremurus subalbiflorus Vved.
• Eremurus suworowii Regel
• Eremurus tadshikorum Vved.
• Eremurus tauricus Steven
• Eremurus thiodanthus Juz.
• Eremurus tianschanicus Pazij & Vved. ex Pavlov
• Eremurus turkestanicus Regel

Zastosowanie i uprawa

Rośliny uprawia się jako ozdobne w miejscach słonecznych, na glebach dobrze przepuszczalnych, mineralnych i żyznych. Źle znoszą nadmiar wilgoci. Rozmnaża się je z nasion wysiewanych latem bezpośrednio po zbiorze lub przez podział bulw latem^[6]. Ze względu na wymagania klimatyczne rośliny z tego rodzaju najczęściej uprawiane są w południowej Europie oraz w suchych częściach Ameryki Północnej^[5].