Różanka (województwo dolnośląskie)

Różanka (niem. Rosenthal^[5]) – wieś w Polsce położona w województwie dolnośląskim w powiecie kłodzkim, w gminie Międzylesie, w Sudetach, w Kotlinie Kłodzkiej, w odległości około 8 km od Międzylesia.

Różanka

wieś
Dwór w Różance
Państwo	Polska
Województwo	dolnośląskie
Powiat	kłodzki
Gmina	Międzylesie
Wysokość	410-580[1] m n.p.m.
Liczba ludności (III 2011)	345[2]
Strefa numeracyjna	74
Kod pocztowy	57-530[3]
Tablice rejestracyjne	DKL
SIMC	0853850
Położenie na mapie gminy Międzylesie Różanka
Położenie na mapie Polski Różanka
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego Różanka
Położenie na mapie powiatu kłodzkiego Różanka
50°10′21″N 16°37′56″E[4]
Strona internetowa

Kościół Wniebowzięcia NMP w Różance

Zabytkowy dom nr 52 w Różance

Zabytkowy dom nr 6 w Różance

Położenie

Duża wieś łańcuchowa położona w południowej części Gór Bystrzyckich, kilka kilometrów na północny zachód od Międzylesia, nad potokiem Różana, na wysokości około 410–580 m n.p.m.^[1] Przez miejscowość przebiega Autostrada Sudecka – widokowa trasa wiodąca z Międzylesia na przełęcz Polskie Wrota oraz droga z Domaszkowa do Niemojowa^[1].

Podział administracyjny

W latach 1975–1998 miejscowość położona była w województwie wałbrzyskim.

Historia

Różanka powstała w XIII wieku, pierwsza wzmianka o wsi pochodzi z 1358 roku^[6]. Na przełomie XIII i XIV wieku miejscowość należała do klasztoru cystersów w Kamieńcu Ząbkowickim, później wchodziła w skład feudalnego "państwa" z siedzibą na zamku Szczerba (tzw. "państwo śnielińskie") jako wieś służebna^[6]. W XV wieku w Różance znajdowała się huta szkła^[6]. Od roku 1684 wieś należała do hrabiego Althanna, a od 1803 roku jej właścicielem był Anton Alexander von Magnis^[6]. W okolicy wydobywano rudę żelaza i wapień, z którego wypalano wapno^[6]. W XVIII i XIX wieku wieś była ośrodkiem tkactwa. Po trzeciej wojnie śląskiej (1756–1763) wzniesiono tu wiele zabudowań o charakterze miejskim, m.in. manufaktury przędzalnicze przedsiębiorcy Ludwiga z niedalekiego Międzylesia^[7]. W roku 1840 część wsi należała do Marianny Orańskiej, istniały tu w tym czasie: sześć młynów wodnych, olejarnia, bielnik, tartak, wytwórnia potażu, browar, dwie gorzelnie i wapiennik^[6]. Aż do XIX w. mieścił się tu zarząd dóbr śnielińskich^[7]. Pod koniec XIX wieku Różanka nabrała znaczenia turystycznego jako punkt wypadowy wycieczek do zamku Szczerba i Solnej Jamy^[6]. W 1978 roku były tu 64 gospodarstwa rolne^[1]. Obecnie Różanka ma charakter wsi rolniczo-letniskowej^[1].

Zabytki

Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisane są obiekty^[8]:

• Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Różance, parafialny z 1661 roku, barokowy, przebudowany w 1755 roku i na początku XX wieku^[1]. Wewnątrz jest ołtarz z lat 1762–1768 i ambona z 1753 roku dłuta Michała Ignacego Klahra Młodszego^[1]. Jest tam również prospekt organowy z 1787 roku i chrzcielnica z pierwszej połowy XVIII wieku.
• plebania, (dom nr 15), z drugiej połowy XVIII wieku, przebudowana w czwartej ćwierci XIX wieku,
• budynek gospodarczy, z czwartej ćwierci XVIII wieku, przebudowany w końcu XIX wieku,
• dwór, obecnie (dom nr 1), z pierwszej połowy XVII wieku, przebudowany w XVIII wieku,
• dom nr 6 (dawniej nr 111), z XIX wieku,
• dom nr 10 (dawniej nr 3), z końca XVIII wieku,
• dom nr 18 (dawniej nr 95), z XVII wieku, przebudowany w pierwszej połowie XIX wieku,
• dom nr 52 (dawniej nr 11), z 1770 roku,
• dom nr 54 (dawniej nr 13), z końca XVIII wieku.

Inne zabytki^[1]:

• wiele budynków – chat sudeckich z XVIII i XIX w.

Szlaki turystyczne

Przez wieś prowadzi szlak turystyczny^[9]:

• z Międzylesia na Przełęcz Spalona.

Zobacz też

• Różanka