Najlepsze pytania
Chronologia
Czat
Perspektywa
Sęp kasztanowaty
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Remove ads
Sęp kasztanowaty[5] (Aegypius monachus) – gatunek dużego ptaka padlinożernego z rodziny jastrzębiowatych (Accipitridae).
Remove ads
Systematyka
Sęp kasztanowaty jest jedynym żyjącym przedstawicielem rodzaju Aegypius[5][6]. Jest to gatunek monotypowy[2][6]. Proponowane podgatunki chincou (niekiedy zapisywany chinou) z Chin i danieli z Mongolii nie są obecnie uznawane[2].
Morfologia
- Wygląd
- Brak dymorfizmu płciowego – obie płci ubarwione jednakowo. Głowa i szyja pokryta rzadkim puchem, na szyi kryza z lancetokształtnych piór. Grzbiet, spód i skrzydła ciemnobrunatne, jedynie lotki czarne. Dziób ciemny, nogi szare. W locie widoczne bardzo długie i szerokie skrzydła, na końcach palczasto rozwidlone. Szybuje ze skrzydłami ustawionymi poziomo i ogonem lekko rozłożonym. Jedną z cech charakterystycznych gatunku jest posiadanie przez młode osobniki ciemniejszego, bardziej matowego upierzenia ciała niż osobniki dorosłe. Głowa młodych osobników pokryta jest czarnym upierzeniem[7].
- Wymiary średnie
- Długość ciała: 100–120 cm[2]
Rozpiętość skrzydeł: 250–295 cm[2]
Masa ciała: samce 7–11,5 kg, samice 7,5–12,5 kg[2]
Remove ads
Zasięg występowania
Zamieszkuje Półwysep Iberyjski (dawniej również Apeniński), Baleary oraz Bałkany, a także pasma górskie Azji od Turcji i Kaukazu po Mongolię, północno-wschodnie Chiny i Pakistan. Skrajnie nielicznie gnieździ się na Krymie[8]; niewielka reintrodukowana populacja na południu Francji[4]. Część populacji jest osiadła, część nomadyczna, a część zimuje na południe od zasięgu letniego[9].
Jeszcze w XIX wieku mógł się gnieździć w Tatrach, być może również na terenie dzisiejszej Polski (nie są to jednak potwierdzone informacje, a tylko przypuszczenia). Obecnie sporadycznie zalatuje w południowe rejony kraju[10]. W 2011 roku zaobserwowano jednego osobnika w powiecie nowosądeckim, było to pierwsze potwierdzone stwierdzenie na terenie Polski od 1982 roku[11]. W 2021 roku pojawił się na Wyspach Świderskich pod Warszawą[12] oraz w Nowym Lublińcu na pograniczu województw lubelskiego i podkarpackiego[13]. Łącznie do końca 2021 roku odnotowano 25 potwierdzonych stwierdzeń, w trakcie których obserwowano 27 osobników[13].
Ekologia i zachowanie
- Biotop
- Góry i obszary pagórkowate, choć sporadycznie pojawia się w różnorodnych miejscach.
- Rozród
- Wyprowadza jeden lęg w roku. Gniazduje zwykle w bardzo luźnych koloniach[2]. Gniazdo jest umieszczone na drzewie lub na klifie[9]. To wielka platforma z patyków, wyłożona korą, sierścią i kośćmi[9]. Samica składa jedno jajo, zwykle w marcu. Wysiadywane jest ono przez okres 50–55 dni przez obydwoje rodziców[9]. Pisklę opuszcza gniazdo po 3 do 3,5 miesiącach.
- Pożywienie
- Padlinożerny, trawi również kości dużych ssaków. Rzadko poluje, m.in. na jaszczurki, węże, żółwie, niektóre owady[2] czy ptaki[9].
Remove ads
Status i ochrona
Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) uznaje sępa kasztanowatego za gatunek bliski zagrożenia (NT – near threatened) nieprzerwanie od 1994 roku. Liczebność światowej populacji szacuje się na 16 800 – 22 800 dorosłych osobników; jej globalny trend uznaje się za spadkowy, choć liczebność populacji europejskiej rośnie. Główne zagrożenia dla gatunku to śmiertelność spowodowana przez ludzi (przypadkowo lub celowo – zatrucia, odstrzał, niszczenie gniazd czy chwytanie w pułapki) oraz zmniejszająca się dostępność pożywienia[4][14].
W Polsce objęty ochroną gatunkową ścisłą[15].
Remove ads
Zobacz też
Przypisy
Linki zewnętrzne
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads