Najlepsze pytania
Chronologia
Czat
Perspektywa
Senatorowie I kadencji Senatu Rzeczypospolitej Polskiej (1989–1991)
lista w projekcie Wikimedia Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Remove ads
Senatorowie I kadencji zostali wybrani 4 i 18 czerwca 1989 oraz w wyniku wyborów uzupełniających przeprowadzonych 8 października 1989, 4 i 18 lutego 1990 oraz 27 maja i 10 czerwca 1990. Kadencja senatorów rozpoczęła się z dniem drugiej tury wyborów parlamentarnych (18 czerwca 1989), a zakończyła się 25 listopada 1991[1].
W wyniku wyborów parlamentarnych w 1989 (tzw. wyborów kontraktowych[2] lub czerwcowych[3]) wybrano 100 senatorów. Były to pierwsze wybory do Senatu w powojennej historii Polski – izba ta została zlikwidowana na skutek sfałszowanego w 1946 przez komunistów referendum. Utworzenie Senatu oraz przeprowadzenie do niego całkowicie wolnych oraz demokratycznych wyborów było jednym z podstawowych uzgodnień Okrągłego Stołu, które solidarnościowa opozycja zawarła ze skupioną wokół PZPR władzą[4].
7 kwietnia 1989 Sejm PRL dokonał nowelizacji konstytucji, wprowadzając do niej instytucję Senatu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej[5], a także uchwalił ordynację wyborczą. Zgodnie z nią senatorowie zostali wybrani w 49 okręgach wyborczych obejmujących obszar poszczególnych województw – w 47 wybierano po dwie osoby, a w 2 – warszawskim i katowickim – po trzech przedstawicieli do izby wyższej[6]. 29 grudnia 1989 dokonano kolejnej zmiany konstytucji – nazwę Polska Rzeczpospolita Ludowa zastąpiono nazwą Rzeczpospolita Polska, tym samym senatorowie Senatu PRL stali się senatorami Senatu RP[7].
99 spośród 100 senatorów wyłonionych w wyborach czerwcowych zostało wybranych jako przedstawiciele opozycyjnego Komitetu Obywatelskiego „Solidarność”. 92 z nich wygrało już 4 czerwca, pozostałych 7 zwyciężyło w ponownym głosowaniu z 18 czerwca[8][9][10]. 1 mandat uzyskał niezależny kandydat Henryk Stokłosa[11], który został wybrany w drugiej turze[10].
Wśród senatorów wybranych w wyborach kontraktowych znalazło się 6 kobiet i 94 mężczyzn. Cztery osoby spośród nich legitymowały się stażem parlamentarnym – w różnych kadencjach Sejmu PRL zasiadali uprzednio Gustaw Holoubek[12], Edmund Osmańczyk[13], Ryszard Reiff[14] i Stanisław Stomma[15]; mandat poselski sprawowała wcześniej również Dorota Simonides, która wygrała jedne z wyborów uzupełniających do izby wyższej[16].
Przed zakończeniem I kadencji wygasł mandat 5 senatorów[17] (we wszystkich przypadkach na skutek śmierci parlamentarzysty). Grzegorz Białkowski nie dożył dnia złożenia ślubowania. Po jego śmierci, a także po zgonach Edmunda Osmańczyka i Adama Stanowskiego, przeprowadzano trzykrotnie wybory uzupełniające. Mandaty po Mieczysławie Tarnowskim i Janie Józefie Lipskim pozostały nieobsadzone do końca kadencji – senatorowie ci zmarli już po uchwale Sejmu RP z 9 marca 1991, która przewidziała na jesień tego samego roku rozwiązanie obu izb parlamentu i przeprowadzenie w pełni wolnych wyborów[18].
Pierwsze posiedzenie Senatu I kadencji rozpoczęło się w dniu 4 lipca 1989 w Sali Posiedzeń Sejmu[19]. Funkcję marszałka seniora pełnił najstarszy wiekiem senator – Stanisław Stomma[20].
Remove ads
Kluby w Senacie w trakcie kadencji
Remove ads
Prezydium Senatu I kadencji
Podsumowanie
Perspektywa
Funkcje sekretarza Senatu pełnili Anna Bogucka-Skowrońska, Andrzej Czapski, Stanisław Obertaniec, Krzysztof Pawłowski, Andrzej Piesiak, Jerzy Stepień (do 26 września 1989), Bartłomiej Kołodziej (od 26 września 1989)[28].
Remove ads
Senatorowie I kadencji
Podsumowanie
Perspektywa
Senatorowie wybrani w 1989
Pogrubieniem wyróżniono imiona i nazwiska senatorów wyłonionych w I turze wyborów.
Kolorem szarym wyróżniono senatorów, których mandat wygasł w czasie trwania kadencji izby.
Senatorowie wybrani w wyborach uzupełniających
Pogrubieniem wyróżniono imiona i nazwiska posłów wyłonionych w I turze wyborów.
Senatorowie, których mandat wygasł w trakcie kadencji
Remove ads
Przynależność klubowa (stan na koniec kadencji)
Podsumowanie
Perspektywa
Senatorowie I kadencji podczas spotkania w Senacie (2014)
23 czerwca 1989 posłowie i senatorowie wybrani z poparciem Komitetu Obywatelskiego „Solidarność” (a więc 99 ze 100 senatorów) zrzeszyli się w Obywatelskim Klubie Parlamentarnym na czele z posłem Bronisławem Geremkiem[42]. Po przemianach wewnątrz obozu solidarnościowego pod koniec kadencji w Senacie funkcjonowały dwa kluby parlamentarne:
- Obywatelski Klub Parlamentarny – 67 senatorów; funkcję zastępcy przewodniczącego klubu poselsko-senatorskiego pełnił Roman Duda[43];
- Klub Parlamentarny Unii Demokratycznej – 29 senatorów; funkcję zastępcy przewodniczącego klubu poselsko-senatorskiego pełniła Zofia Kuratowska[44]; KP UD powstał 4 stycznia 1991[45].
Dwóch parlamentarzystów izby wyższej na koniec kadencji pozostawało senatorami niezrzeszonymi[46].
Remove ads
Przewodniczący komisji
Remove ads
Zobacz też
Uwagi
- W dacie powstania 23 czerwca 1989. Na pierwszym posiedzeniu liczył 98 osób (Grzegorz Białkowski nie złożył ślubowania).
- Senatorowie, którzy nie przystąpili do żadnego z klubów parlamentarnych bądź opuścili je w trakcie kadencji.
- Klub senatorów wybranych z ramienia Komitetu Obywatelskiego „Solidarność”.
- Od 17 października 1989 (dzień ślubowania).
- Wybrani z ramienia Komitetu Obywatelskiego „Solidarność”.
- Od 21 czerwca 1990 (dzień ślubowania).
- Od 1 marca 1990 (dzień ślubowania).
- Wybrany z ramienia własnego komitetu wyborczego.
Remove ads
Przypisy
Linki zewnętrzne
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads