Smutsia

Smutsia – rodzaj ssaków z rodziny łuskowcowatych (Manidae).

Smutsia
J.E. Gray, 1865[1]
Łuskowiec ziemny (S. temminckii)
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Rząd	łuskowce
Rodzina	łuskowcowate
Rodzaj	Smutsia
Typ nomenklatoryczny
Manis temminckii Smuts, 1832
Gatunki
3 gatunki (w tym 1 wymarły) – zobacz opis w tekście

Rozmieszczenie geograficzne

Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Afryce^[2][3][4].

Morfologia

Długość ciała 45–81 cm, długość ogona 40–68 cm; masa ciała 5–30 kg^[3][5].

Systematyka

Rodzaj zdefiniował w 1865 roku angielski zoolog John Edward Gray w artykule poświęconym rewizji taksonomicznej szczerbaków opartej na okazach ze zbiorów Muzeum Brytyjskiego opublikowanym na łamach Proceedings of the Zoological Society of London^[1]. Na gatunek typowy Gray wyznaczył (oznaczenie monotypowe) łuskowca ziemnego (S. temminckii).

Etymologia

Smutsia: Johannes Smuts (1775–1834), południowoafrykański zoolog^[6].

Podział systematyczny

Takson tradycyjnie traktowany jako podrodzaj Manis^[4] lecz duży dystans genetyczny i różnice morfologiczne przemawiają za jego statusem rodzajowym^[7]. Do rodzaju należą następujące występujące współcześnie gatunki^[8][5][2]:

Grafika	Gatunek	Autor i rok opisu	Nazwa zwyczajowa[9]	Podgatunki[3][2][5]	Rozmieszczenie geograficzne[3][2][5]	Podstawowe wymiary[3][5][a]	Status IUCN[10]
	Smutsia gigantea	(Illiger, 1815)	łuskowiec olbrzymi	gatunek monotypowy	Afryka Zachodnia (od Senegalu na wschód do Ghany) i Środkowa (od wyspy Bioko i Kamerunu na wschód do Ugandy, zachodnia Kenia i zachodnia Tanzania, na południe do północno-zachodniej Angoli); być może Dahomey Gap i południowa Nigeria	DC: 67–81 cm DO: 58–68 cm MC: około 30 kg	EN
	Smutsia temminckii	(Smuts, 1832)	łuskowiec ziemny	gatunek monotypowy	nierównomiernie na otwartych terenach od wschodniego Czadu i północnej Republiki Środkowoafrykańskiej na wschód do skrajnie zachodniej Etiopii, na południe przez Afrykę Wschodnią do środkowej Angoli, Namibii i północnej Południowej Afryki	DC: 45–55 cm DO: 40–52 cm MC: 5–20 kg	VU

Kategorie IUCN:  VU  – gatunek narażony,  EN  – gatunek zagrożony.

Opisano również gatunek wymarły z gelasu Europy^[11]:

• Smutsia olteniensis Terhune, Gaudin, Curran & Petculescu, 2022

Uwagi

1. DC – długość ciała; DO – długość ogona; MC – masa ciała