Tort

Tort – bogato zdobione ciasto deserowe, najczęściej biszkoptowe, przekładane masą^[1].

Tort urodzinowy, pocztówka z 1920 roku

Ojczyzną tortów najprawdopodobniej są Włochy. W Polsce pojawiły się po raz pierwszy na dworze królowej Bony.

W Polsce upowszechnił się zwyczaj pieczenia tortu na specjalne okazje, jak urodziny, wesele. Bardzo podobne ciasta np. w języku angielskim nie są nazywane tortami (torte), a ciastami (birthday cake, wedding cake).

Warianty wykonania

Tajemnica tortu tkwi w różnorodności jego wykonania. Nie ma tu żadnej reguły, jest natomiast szerokie pole do popisu cukiernika.

Ciasto

Ciasto może być biszkoptowe, biszkoptowo-tłuszczowe, kruche, w tym także smakowe (czekoladowe, kakaowe, makowe, keksowe). Blaty ciasta często nasącza się ponczami lub lekkimi syropami z dodatkiem alkoholi – winem, rumem, wódką, brandy lub aromatów – waniliowym, pomarańczowym itp.

Popularne są także torty bezowe.

Przełożenie

Masa również bywa różna. Począwszy od najprostszego dżemu czy konfitury poprzez bitą śmietanę, specjalne kremy i masy, np. maślane, owocowe, sernikowe, marcepanowe, grylażowe.

Wykończenie

Wierzch tortu powleka się resztą masy, lukrem, masą cukrową, kremem na bazie bezy szwajcarskiej, ewentualnie oblewa polewą.

Jako elementy dekoracyjne wykorzystuje się posypki, czekoladowe listki, cukrowe róże i figurki z cukru lub marcepanu, galaretki, kawowe ziarna, bakalie, krokant, owoce świeże lub kandyzowane, wiśnie maraschino, masy fantazyjnie przeciskane przez rękaw cukierniczy, żywe kwiaty itp.

Kształt

Tort najczęściej jest okrągły (okrągłą formę do pieczenia nazywa się tortownicą). Na okazje takie jak Dzień Matki, Walentynki często wybiera się kształt serca. Generalnie kształt i wygląd tortu zależy od fantazji cukiernika.

Torty piętrowe, czyli pionowe konstrukcje złożone z kilku tortów, najczęściej pieczone są na duże przyjęcia, jak np. na wesela.

Słynne torty

Wielcy cukiernicy prześcigali się w pomysłach tworząc nowe kompozycje z okazji wielkich uroczystości:

• Kiedy Napoleon III poślubiał Eugenię de Montijo – cech paryskich cukierników posłał nowożeńcom tort kasztanowy z lukrem różanym.
• Jubileusz angielskiej królowej Wiktorii zainspirował cukierników do przygotowania tortu „Wiktoria” z masą owocową.
• „Tort Fedora” z masą migdałową został podany w Paryżu „U Maxima” po premierze melodramatu Fedora z Sarah Bernhardt w roli głównej.
• „Tort Mickiewicza” – ciasto biszkoptowe z masą kawową i rumową – podany został po odsłonięciu pomnika Adama Mickiewicza w Krakowie.
• „Tort Sachera” – wiedeński tort czekoladowy
• „Tort szwarcwaldzki” (czarny las)^[2] – niemiecki czekoladowy tort z wiśniami
• „Dacquoise” (dakłas) – tort bezowy z daktylami, orzechami włoskimi i kremem na bazie sera mascarpone i bitej śmietany
• „Pavlova” – tort bezowy z bitą śmietaną i świeżymi owocami
• „Tort Dobosa” – tort węgierski, przygotowywany z ciasta biszkoptowego, kremu czekoladowego i karmelu. Nazwa pochodzi od węgierskiego kucharza Józsefa Dobosa.

Galeria

• 
  Piętrowy tort weselny (widoczny specjalny stelaż)
• 
  Piętrowy tort urodzinowy dla dziecka
• 
  Tort urodzinowy udekorowany bezami
• 
  Tort urodzinowy z dedykacją, udekorowany bezami i owocami
• 
  Tort udekorowany masą maślaną i różami z masy cukrowej
• 
  Malinowy tort urodzinowy oprószony cukrem pudrem
• 
  „Tort szwarcwaldzki” udekorowany wiśniami maraschino
• 
  Czarci tort (Devil's Food cake) w kropki
• 
  Tort „mumia” na paterze
• 
  „Wieniec frankfurcki” (Frankfurter Kranz) udekorowany kremem, siekanymi orzechami, i wiśniami maraschino
• 
  Tort urodzinowy dla dziecka
• 
  Tort marcepanowy w kształcie serca (z okazji Dnia Matki)
• 
  Tort w kształcie książki
• 
  Porcja torciku śmietankowo-serowego
• 
  Porcja tortu z biszkoptem barwionym na czerwono
• 
  Tort fasolowy „modryniak” – ciasto z fasoli „Piękny Jaś” przekładane kremem budyniowym
• 
  Porcja „tortu Dobosa”
• 
  Porcja „tortu Sachera”
• 
  „Pavlova”

Zobacz też

Zobacz multimedia związane z tematem: Torty

Zobacz kolekcję cytatów o torcie w Wikicytatach

Zobacz hasło tort w Wikisłowniku

• rolada (deser)
• wuzetka

Przypisy

1. tort, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2015-06-16].
2. Tort Szwarcwaldzki, czyli „czarny las” [online], Komplet Polska sp. z o.o., 11 kwietnia 2016 [dostęp 2018-01-23] [zarchiwizowane z adresu 2017-04-12].

Kontrola autorytatywna (wyrób cukierniczy):

• GND: 4117235-8
• NKC: ph114352

Encyklopedie internetowe:

• PWN: 3988260
• Britannica: topic/torte