Turak ostroczuby

Turak ostroczuby^[4] (Tauraco livingstonii) – gatunek średniej wielkości ptaka z rodziny turakowatych (Musophagidae). Występuje we wschodniej i południowo-wschodniej Afryce. Nie jest zagrożony wyginięciem. Charakterystyczne dla tego i kilku spokrewnionych z nim gatunków jest występowanie w piórach unikatowych barwników: zielonej turakowerdyny i czerwonej turacyny, niespotykanych u prawie żadnych innych zwierząt^[5].

Turak ostroczuby

Tauraco livingstonii[1]
G.R. Gray, 1864
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	turakowe
Rodzina	turakowate
Podrodzina	turaki
Rodzaj	Tauraco
Gatunek	turak ostroczuby
Synonimy
Turacus livingstonii G.R. Gray, 1864[2]
Podgatunki
T. livingstonii cabanisi (Reichenow, 1883) T. livingstonii livingstonii G.R. Gray, 1864 T. livingstonii reichenowi (G.A. Fischer, 1880)
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3]
najmniejszej troski
Zasięg występowania

Zasięg występowania

Występuje od Burundi i Tanzanii na północy, poprzez Mozambik, południowo-wschodnie Malawi i wschodnie Zimbabwe po wschodnie, głównie nadbrzeżne krańce Republiki Południowej Afryki. Spotykany jest od poziomu morza do 2500 m n.p.m.^[6] Na zachodzie swego zasięgu ustępuje blisko z nim spokrewnionemu turakowi długoczubemu, który preferuje bardziej suche środowisko.

Opis gatunku

Upierzeniem przypomina kilka innych gatunków turaków łączonych kiedyś w jeden takson^[a]. Najbardziej zbliżony wyglądem jest turak długoczuby, od którego odróżnia się głównie krótszym czubem na głowie. Poszczególne gatunki zostały jednak rozdzielone w wyniku badań nad głosami tych ptaków oraz dzięki najnowszym badaniom nad ich genomem^[7][2]. W upierzeniu, podobnie jak u większości gatunków z rodzaju Tauraco, przeważają barwy zielona i w mniejszym stopniu niebieska. Jasnozielona głowa, szyja i pierś zaczynają przechodzić w ciemnozielone lub zielono-niebieskie skrzydła i niebieski ogon. Lotki są czerwone, choć prawie niewidoczne w stanie spoczynku, za to bardzo wyraźnie podczas lotu. Głowę zdobi wyraźny czub z piór, sięgający 6,5–7,5 cm^[7] i zakończony białymi, perłowymi plamkami, które na karku przechodzą w białą linię. Dziób jest barwy różowo-czerwonej i biegną od niego ku oku dwa pasy: biały na górze (nad okiem) i czarny na dole (pod okiem). Poniżej czarnego pasa pojawia się kolejna biała kreska. Samo oko otoczone jest nagą, czerwoną skórą.

Średnie wymiary

Długość ciała: około 45 cm (wraz z długim ogonem). Masa ciała: 262–380 g^[6].

Gęste i wilgotne lasy są naturalnym siedliskiem turaków

Biotop

Wilgotne, gęste wiecznie zielone lasy lub zarośla, zarówno znajdujące się na nizinach, jak i górskie^[6].

Pożywienie

Głównie pokarm roślinny: owoce, a także liście, kwiaty i pąki^[8].

Zachowanie

Jak inne turaki są ptakami terytorialnymi i monogamicznymi. Pary lub grupy rodzinne wspólnie bronią swego terytorium. Latają słabo, unikając wolnych przestrzeni. Najlepiej czują się w gęstych koronach drzew^[8].

Rozmnażanie

Lęgi są słabo poznane. Odbywają się między sierpniem a lutym. Para wspólnie wysiaduje 2 jaja i karmi młode^[8].

Status

Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) uznaje turaka ostroczubego za gatunek najmniejszej troski (LC – Least Concern). Liczebność populacji nie została oszacowana, ale ptak ten opisywany jest jako dość pospolity w znacznej części swego zasięgu występowania. Trend liczebności populacji oceniany jest jako spadkowy ze względu na utratę siedlisk^[3].

Podgatunki

Zwykle wyróżnia się trzy podgatunki T. livingstonii^[1][2][9]:

• T. l. cabanisi – nizinne, nadbrzeżne regiony od Tanzanii po Zululand^[2],
• T. l. livingstonii – turak ostroczuby^[4] – wyżynne i górskie lasy Malawi, Mozambiku i Zimbabwe^[2],
• T. l. reichenowi – turak zielony^[4] – górskie regiony Tanzanii i Burundi^[2].

Międzynarodowy Komitet Ornitologiczny (IOC) populację wyróżnianą jako cabanisi zalicza do podgatunku T. l. reichenowi^[10].

Uwagi

1. Chodzi o turaki: zielonoczubego, niebieskozielonego, żółtodziobego, czarnodziobego, długoczubego oraz koroniastego.