Najlepsze pytania
Chronologia
Czat
Perspektywa
Ulica Przestrzenna we Wrocławiu
ulica we Wrocławiu na osiedlu Huby Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Remove ads
Ulica Przestrzenna – ulica położona we Wrocławiu na osiedlu Huby, w dawnej dzielnicy Krzyki. Ma 661 m długości i biegnie od ulicy Borowskiej do ulicy Wapiennej, za którą stanowi sięgacz[1][2][3]. Ulica przebiega przez obszar wpisany do gminnej ewidencji zabytków pod pozycją Huby i Glinianki, którego historyczny układ urbanistyczny podlega ochronie[4]. Ponadto przy ulicy i w najbliższym otoczeniu znajdują się obiekty wpisane do gminnej ewidencji zabytków, w tym kamienice ujęte w rejestrze zabytków[5]. Przed II wojną światową ulica Przestrzenna wraz z ulicą Wielką i nieistniejącym dziś odcinkiem ulicy pomiędzy ulicami Ślężną i Borowską, stanowiła jedną ulicę – Goethestrasse – lecz w wyniku powstania w okresie powojnnym Wzgórza Andresa, ulica ta została podzielona na dwa niepowiązane odcinki, a wschodni odcinek z czasem, w 1974 r., otrzymał odrębną nazwę ulicy Przestrzennej[1][6][7], natomiast dotychczasową nazwę – ulica Wielka – zachował odcinek zachodni[6][7][8].
.jpg)
Remove ads
Historia
Podsumowanie
Perspektywa
Obszar osiedla Huby przez który przebiega ulica Przestrzenna został włączony w granice miasta w 1868 r.[9][10][11]. Ulica powstała wraz z rozwojem osiedla i prowadzoną tu w pierwszym dwudziestoleciu XX wieku zabudową, na którą składały się kamienice czynszowe w układzie pierzejowym, przy czym w latach 1900–1910 przy ulicy powstało najwięcej kamienic po obu jej stronach. Były one budowane w stylistyce bliskiej secesji, z bryłami nakrytymi mansardowymi dachami i często wzbogacanymi malowniczymi szczytami, balkonami i wykuszami. Charakterystyczną cechą ówcześnie ukształtowanego układu urbanistycznego tutejszej zabudowy jest, w przeciwieństwie do ówczesnej zabudowy w wielu innych rejonach miasta, brak oficyn, który umożliwił zagospodarowanie wewnętrznych podwórek terenami zieleni. Przed częścią domów urządzono także przedogródki[7][12][13][14][15][16]. Sama ulica Przestrzenna pierwotnie stanowiła część długiej ulicy biegnącej od ulicy Tadeusza Zielińskiego sukcesywnie przedłużanej w kierunku wschodnim, przy czym jej odcinek od ulicy Borowskiej powstawał po 1900 r. Do 1915 r. wytyczono cały odcinek ulicy Przestrzennej, który sięgnął ówcześnie ulicy Hubskiej[7][12][15][17][18]. Tak ukształtowana ulica miała charakter dużej i wytwornej (szczególnie w części zachodniej) ulicy, który utraciła po II wojnie światowej, a jej odcinek wschodni, czyli obecna ulica Przestrzenna, stała się ulicą osiedlową[7].
W rejonie osiedla Huby pod koniec II wojny światowej, podczas oblężenia Wrocławia w 1945 r., prowadzone były działania wojenne[9][19][20]. Front dotarł do ulicy Przestrzennej (Goethego), około 25–26 marca 1945 r. Trwały tu zacięte i bezpardonowe walki niemal o pojedyncze budynki[20]. W wyniku tych działań znaczna część zabudowy uległa zniszczeniu[9][19][21], choć niektórzy autorzy publikacji wskazują, że w tym rejonie miasta bardzo dużo zniszczeń było wynikiem podpaleń dokonanych przez żołnierzy Armii Radzieckiej dokonanych po zdobyciu tego obszaru[22].
Odbudowę i nową zabudowę w tej części miasta rozpoczęto w latach 50. XX wieku i kontynuowano w latach 60. XX wieku w ramach budowy osiedla mieszkaniowego „Huby”. Część zabudowy ulicy została zachowana dzięki przywróceniu nadających się jeszcze do eksploatacji kamienic do stanu pozwalającego na ich użytkowanie. Z kolei w ramach budowy osiedla Huby, oprócz typowych bloków wolnostojących budowano także budynki w zabudowie plombowej[7][17][19][21][23][24].
Przedwojenna ulica Goethestrasse, która stanowiła jedną ulicę począwszy od ulicy Tadeusza Zielińskiego, aż do ulicy Hubskiej, w wyniku powstania w okresie powojennym Wzgórza Andresa, została podzielona na dwa niepowiązane odcinki, a wschodni odcinek z czasem, w 1974 r., otrzymał odrębną nazwę ulicy Przestrzennej[1][6][7], natomiast dotychczasową nazwę – ulica Wielka – zachował odcinek zachodni[6][7][8]. Samo powstanie wzgórza było wynikiem usypywania w tym miejscu gruzu po zburzonych w czasie wojny budynkach. Później zdecydowano o zrekultywowaniu usypiska do miejsca rekreacji i punktu widokowego[17]. Skróceniu uległ także wschodni odcinek, bowiem w wyniku wyżej opisanej, powojennej budowy osiedla Huby, zmieniono układ przestrzenny zabudowy i odcięto budynkiem przy ulicy Hubskiej 93-97 końcowy odcinek ulicy. Dziś teren ten częściowo stanowi sięgacz ulicy Hubskiej, a częściowo jest terenem prywatnym posesji na której posadowiono w latach 60. XX wieku budynki mieszkalne[25][26][27][28]. Inną zmianą jaka nastąpiła w wyniku powstania powojennej zabudowy była utrata istniejącego przed zbudowaniem budynku pod numerem 2-8 połączenia ulicy Przestrzennej z ulicą Ciepłą[2][29][30][31].
Remove ads
Nazwa
W swojej historii ulica nosiła następujące nazwy[d]:
- Goethestrasse, do 7.11.1946 r.[6][7][12][29]
- Wielka, od 7.11.1946 r. do 20.12.1974 r.[1][6][7][8][30]
- Przestrzenna, od 20.12.1974 r.[1][6][7][12].
Niemiecka nazwa ulicy upamiętniała Johanna Wolfganga von Goethe, urodzonego 28.08.1749 r. we Frankfurcie nad Menem, zmarłego 22.03.1832 r. w Weimarze, niemieckiego poetę[6][7]. Powojenna nazwa ulicy – ulica Wielka – obejmująca całą ulicę Geothego (a więc zarówno współczesną ulicę Wielką jak i Przestrzenną)[6][7][30] została nadana przez Miejską Radę Narodową uchwałą z 7.11.1946 r. nr 184[8]. Współczesna nazwa ulicy została nadana uchwałą Rady Narodowej Wrocławia z dnia 20.12.1974 r. nr VI/28/74[1].
Remove ads
Układ drogowy
Ulica Przestrzenna biegnie od ulicy Borowskiej do ulicy Wapiennej, a dalej stanowi sięgacz[1][2]. Ulica łączy się z następującymi drogami kołowymi[2]:
Drogi przypisane do ulicy
Podsumowanie
Perspektywa
Do ulicy Przestrzennej przypisana jest droga gminna o długości 661 m[e] (numer drogi 105615D, numer ewidencyjny drogi G1056150264011)[1][46]. Nawierzchnia ulicy wykonana jest jako brukowana z kamiennej kostki granitowej, z wyjątkiem krótkiego odcinka przy skrzyżowaniu z ulicą Borowską gdzie zastosowano masę bitumiczną[47]. Ulica przebiega przez teren położony na wysokości bezwzględnej od 121,56 do 122,0 m n.p.m.[47][48]. Ulica (podobnie jak powiązane z nią pozostałe ulice z wyjątkiem ulicy Borowskiej) położona jest w strefie ograniczenia prędkości do 30 km/h. Wskazana jest w ramach tej strefy dla ruchu rowerowego w powiązaniu z drogami rowerowymi biegnącymi wzdłuż ulicy Borowskiej[49][50].
Ulica położona jest na działkach ewidencyjnych o łącznej powierzchni 13 395 m² ( 13 397 m²)[f][e].
Remove ads
Zabudowa i zagospodarowanie
Podsumowanie
Perspektywa
Ul. Przestrzenna 32, 34 ,36
Ulica przebiega przez obszar zabudowy śródmiejskiej[59][60]. Współczesna ulica Przestrzenna stanowi w tym obszarze jedynie ulicę osiedlową[7], powiązaną z ulicą Borowską, która stanowi szkielet przestrzeni publicznej osiedla[61] oraz z ulicą Gajową stanowiącą lokalne centrum[37]. Dla tak ukształtowanej ulicy dominującą funkcją zabudowy jest funkcja mieszkalna położonych tu budynków[62]. Jednym z nielicznych przy ulicy obiektów niemieszkalnych jest teren Zespołu Szkół Gastronomicznych[g] rozciągający się po stronie południowej między numerem 1 a numerem 17[63][64][65] oraz zieleniec[66]. Pozostałe obiekty to kamienice, budynki w uzupełniającej zabudowie plombowej i wolnostojące bloki mieszkalne. Dominuje zabudowa od czterech do sześciu kondygnacji[62], z wyłączeniem jednoklatkowego budynku przy ulicy Przestrzennej 1, który ma jedenaście kondygnacji[67] (typu Punktowiec przy ulicy Jastrzębiej) i trzyklatkowego budynku przy ulicy Przestrzennej 32, 34 i 36 o dwunastu kondygnacjach[68].
Remove ads
Punkty adresowe i budynki
Podsumowanie
Perspektywa
Punkty adresowe przy ulicy Tomaszowskiej (wg stanu na 2021 r.)[2]:
- strona południowa – numery nieparzyste:
- ulica Przestrzenna 1[69]: budynek mieszkalny (11 kondygnacji)[67]
- ulica Przestrzenna 17[70]: budynek przemysłowy (1 kondygnacja)[71]
- ulica Przestrzenna 19[72], 19a[73]: budynek mieszkalny (5 kondygnacji)[74]
- ulica Przestrzenna 23[75]: kamienica[5][76] mieszkalna (4 kondygnacje)[77]
- ulica Przestrzenna 25[78]: kamienica[5][76] mieszkalna (4 kondygnacje)[79]
- ulica Przestrzenna 27[80]: kamienica[5][76] mieszkalna (4 kondygnacje)[81]
- ulica Przestrzenna 29[82]: kamienica[5] mieszkalna (4 kondygnacje)[83]
- ulica Przestrzenna 31[84], 33[85], 35[86], 37[87]: budynek mieszkalny (6 kondygnacji)[88]
- ulica Przestrzenna 37a[89]
- ulica Przestrzenna 39[90]: kamienica[5] mieszkalna (6 kondygnacji)[91]
- ulica Przestrzenna 41[92]: kamienica[5] mieszkalna (5 kondygnacji)[93]
- ulica Przestrzenna 43[94]: kamienica[5][76] mieszkalna (5 kondygnacji)[95]
- ulica Przestrzenna 49[96]: kamienica[5] mieszkalna (6 kondygnacji)[97]
- strona północna – numery parzyste:
- ulica Przestrzenna 2[98], 4[99], 6[100], 8[101]: budynek mieszkalny (4 kondygnacji)[102][103][104][105]
- ulica Przestrzenna 14[106], 16[107], 18[108], 20[109]: budynek mieszkalny (4 kondygnacji)[110]
- ulica Przestrzenna 22[111]: budynek mieszkalny (6 kondygnacji)[112]
- ulica Przestrzenna 24[113]: kamienica[5] mieszkalna (4 kondygnacje)[114]
- ulica Przestrzenna 26[115], 28[116]: budynek mieszkalny (6 kondygnacji)[117]
- ulica Przestrzenna 32[118], 34[119], 36[120]: budynek mieszkalny (12 kondygnacji)[68]
- ulica Przestrzenna 38[121]: budynek mieszkalny (5 kondygnacji)[122]
- ulica Przestrzenna 40[123]: kamienica[5][76] mieszkalna (5 kondygnacji)[124]
- ulica Przestrzenna 42[125]: kamienica[5] mieszkalna (4 kondygnacje)[126]
- ulica Przestrzenna 44[127], 46[128]: budynek mieszkalny (6 kondygnacji)[129]
- ulica Przestrzenna 48[130]: kamienica[5][76] mieszkalna (4 kondygnacje)[131]
- ulica Przestrzenna 50[132]: działka niezabudowana[133].
Remove ads
Demografia
Ulica przebiega przez kilka rejonów statystycznych, przy czym prezentowane dane są aktualne na dzień 31.12.2020 r.[134]:
Remove ads
Zieleń
Podsumowanie
Perspektywa
Tereny zieleni oraz inna zieleń urządzona w otoczeniu ulicy Łódzkiej:
Zieleniec przy ul. Przestrzennej zagospodarowany jest w formie skweru z fontanną. W drzewostanie dominują kasztanowce. W jego obrębie umieszczona jest stara, czynna fontanna umieszczona na szerokim, wielokątnym cokole. Ma ona formę misy w kształcie odwróconego stożka, z którego spływa woda do zbiornika umieszczonego na cokole. Opisana misa podparta jest na niewysokiej kolumnie. Skwer stanowi miejsce odpoczynku dla okolicznych mieszkańców[138].
Ponadto ulica przebiega przez obszar Hub, gdzie ukształtowana historycznie zabudowa obejmowała pierzeje położone wzdłuż ulic bez zabudowy wnętrz międzyblokowych. Brak oficyn, które pojawiają się w innych częściach Wrocławia, zapewniło ukształtowanie zielonych przestrzeni w podwórzach położonych na tyłach budynków[14]. Ślad takich zachowanych wnętrz międzyblokowych istnieje w kwartałach ulic[139]:
- strona południowa
- Przestrzenna, Tomaszowska, Łódzka, Kamienna
- Przestrzenna, Tomaszowska, Gajowa, Kamienna
- Przestrzenna, Gajowa, Wapienna, Kamienna
- częściowo: Przestrzenna, Wapienna, św. Jerzego
- strona północna
- Przestrzenna, Łódzka, Tomaszowska, Wesoła
- łącznik Gajowej (ulica Przestrzenna 32-36), Tomaszowska, Gajowa, Wesoła
- częściowo: Przestrzenna, Gajowa, Wapienna.
Remove ads
Ochrona i zabytki
Podsumowanie
Perspektywa
Obszar przez który przebiega ulica Przestrzenna podlega ochronie i jest wpisany do gminnej ewidencji zabytków pod pozycją Huby i Glinianki[4][140][141]. W szczególności ochronie podlega historyczny układ urbanistyczny w rejonie ulic Suchej, Hubskiej, Kamiennej i Borowskiej, wraz z Parkiem Andersa i zajezdnią oraz osiedlem w rejonie ulic Paczkowskiej i Nyskiej kształtowany sukcesywnie w latach 60. XIX wieku oraz w XX wieku i po 1945 r. Stan zachowania tego układu ocenia się na dobry[142].
Przy ulicy i w najbliższym sąsiedztwie znajdują się następujące zabytki wpisane do gminnej ewidencji zabytków, w tym niektóre kamienice ujęte także w rejestrze zabytków:
Remove ads
Baza TERYT
Dane Głównego Urzędu Statystycznego z bazy TERYT, spis ulic (ULIC):
- województwo: DOLNOŚLĄSKIE (02)
- powiat: Wrocław (0264)
- gmina/dzielnica/delegatura: Wrocław (0264011) gmina miejska; Wrocław-Krzyki (0264039) delegatura
- Miejscowość podstawowa: Wrocław (0986283) miasto; Wrocław-Krzyki (0986544) delegatura
- kategoria/rodzaj: ulica
- Nazwa ulicy: ul. Przestrzenna (17769)[186].
Remove ads
Zobacz też
Uwagi
- Ulica Przestrzenna od ulicy Borowskiej. Na pierwszym planie Aquapark, za nim ulica Borowska i początek ulicy Przestrzennej. Po prawej wieżowiec, ul. Przestrzenna 1, dalej teren Zespołu Szkół Gastronomicznych, za nim zabudowa ulicy Łódzkiej, następnie Tomaszowskiej, Gajowej i Wapiennej. Po lewej budynki pod numerem 2-8 i 14-20, zabudowa ulicy Łódzkiej, następnie Tomaszowskiej, dalej Zieleniec przy ul. Przestrzennej i cofnięty od ulicy wieżowiec ul. Przestrzenna 32, 34, 36, a za nim ulica Gajowa.
- Ulica Wielka od ulicy Powstańców Śląskich. Nieco powyżej środka fotografii na końcu ulicy widoczny teren zieleni – Wzgórza Adersa – które przerwało bieg ulicy, dalej Aquapark i ulica Przestrzenna.
- Ulica Wielka od ulicy Drukarskiej. Nieco powyżej środka fotografii na końcu ulicy widoczny teren zieleni – Wzgórza Adersa – które przerwało bieg ulicy, dalej Aquapark i ulica Przestrzenna.
- W podanym zestawieniu nazw ulicy uwzględniono wyłączenie nazwy które obowiązywały dla tego odcinka dawnej ulicy Goethego. Ulica ta jednak powstawała etapami i wcześniej stosowano do pierwszych odcinków tej ulicy inne nazwy: Pintostrasse i Hugostrasse, przy czym w okresie kiedy te nazwy obowiązywały nie istniał jeszcze odcinek ulicy, który dziś stanowi ulicę Przestrzenną. Z tego względu nazwy te zostały pominięte[6][7].
- Powierzchnia terenu przypisana do ulicy określona jest na podstawie powierzchni działek ewidencyjnych przypisanych do tej ulicy w zestawieniu udostępnianym przez zarządcę drogi: Zarząd Dróg i Utrzymania Miasta (ZDiUM). W każdym przypadku teren samego skrzyżowania z inną ulicą może być przypisany do jednej z ulic, a tym samym powierzchnia terenu samego skrzyżowania może być przypisana do ulicy lub być pominięta jako uwzględniona w innej ulicy. Dotyczy to prawdopodobnie także długości ulicy podawanej przez zarządcę drogi, który nie opisuje w jaki sposób jest ona określana. Najprawdopodobniej jest ona określana jako suma długości drogi w obrębie działek ewidencyjnych przypisanych do danej drogi, co oznacza, że długość odcinka w obrębie skrzyżowania jest przypisana tylko jednej z krzyżujących się ulic, tej do której ulicy przypisano daną działkę.
- Pole powierzchni określono na podstawie powierzchni działki/działek ewidencyjnych odczytanych ze wskazanych w przypisach portali/geoportali. W przypadku terenów zieleni może nie obejmować przyległej zieleni położonej w ramach działek, na których przebiegają ulice; w przypadku dróg mogą nie obejmować dróg stanowiących kontynuację lub chodniki, ale położonych na przyległych działkach prywatnych lub publicznych, przypisanych do innych ulic.
- Powierzchnia terenu szkolnego wg powierzchni działki ewidencyjnej łącznie z powierzchnią zabudowy posadowionych tu budynków.
- Na Geoportalu Wrocław, mapie zabytków, kamienica przy ulicy Przestrzennej 24 oznaczona jest jako wpisana do rejestru zabytków, pod nr A/2079/539/Wm z dnia 22.07 1994 r.[5], co prawdopodobnie jest błędem, gdyż żadne inne źródło dotyczące zabytków we Wrocławiu nie potwierdza tej informacji[173][174], a ponadto zapodany numer pod którym miałaby być wpisana ta kamienica do rejestru zabytków jest identyczny jak numer wpisu do tego rejestru kamienicy przy ulicy Przestrzennej 27[5][147][148][149].
Przypisy
Bibliografia
Linki zewnętrzne
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads