Najlepsze pytania
Chronologia
Czat
Perspektywa

Urszula Dudziak

polska piosenkarka Z Wikipedii, wolnej encyklopedii

Urszula Dudziak
Remove ads

Urszula Bogumiła Dudziak-Urbaniak (ur. 22 października 1943 w Straconce (obecnie dzielnica Bielska-Białej)) – polska piosenkarka jazzowa, kompozytorka i autorka tekstów[2], pisarka[3], od 2017 również youtuberka[4].

Ten artykuł dotyczy polskiej wokalistki. Zobacz też: Urszula Dudziak – wykładowca akademicki.
Szybkie fakty Imię i nazwisko, Pseudonim ...
Szybkie fakty Małżeństwo, Partner ...

Nagrała ponad 50 albumów studyjnych[5]. Współpracowała z artystami, takimi jak Pectus, Voo Voo, Ryszard Rynkowski, Reni Jusis, Bobby McFerrin, Sting czy Flora Purim[5][6].

Remove ads

Rodzina

Urodziła się we wsi Straconka, która od 1973 jest dzielnicą Bielska-Białej[5]. Jej starszy brat Leszek Dudziak był perkusistą jazzowym, znanym ze współpracy z Krzysztofem Komedą[7][8]. Ma też młodszą o sześć lat siostrę Danutę[9]. Mając dwa lata[10], przeniosła się z rodzicami do Gubina. Mieszkała również w Nowej Soli[11], Zielonej Górze[11] i Warszawie[12].

Kariera muzyczna

Podsumowanie
Perspektywa

Początki

W dzieciństwie uczyła się gry na akordeonie i pianinie[9]. Należała do harcerstwa, śpiewała piosenki patriotyczne, ludowe i czardasze oraz sięgała po repertuar artystek popowych, takich jak Maria Koterbska, Sława Przybylska, Hanna Rek i Ludmiła Jakubczak[9]. W wieku 14 lat usłyszała w radiu utwór Elli Fitzgerald, dzięki której zainteresowała się jazzem[13]. Śpiewała także z amatorskimi zespołami z Zielonej Góry[14]. Występowała i nagrywała z orkiestrą Edwarda Czernego[5].

W 1958 przystąpiła do zespołu Krzysztofa Komedy[9], z którym wystąpiła po raz pierwszy w Klubie Hybrydy[5] i nagrała piosenkę „Nie jest źle”[15][16].

Lata 60. XX wieku

Nagrywała też pierwsze piosenki dla Polskiego Radia, w tym np. utwór „Pójdę wszędzie z tobą”[17]. W tym okresie przez jakiś czas występowała pod pseudonimami „Urszula May” i „Dorota Cedro”[18]. W 1963 Agnieszka Osiecka i Jan Ptaszyn Wróblewski napisali dla niej piosenkę „Ulice wielkich miast”[15][19]. Kompozycja znalazła się na albumie Osieckiej pt. Pięć oceanów[20]. W czerwcu 1963 za wykonanie piosenek „Nie jest źle” i „Ulice wielkich miast” otrzymała wyróżnienie na 1. Krajowym Festiwalu Piosenki Polskiej w Opolu[21].

Od 1964 współpracowała z Michałem Urbaniakiem, z którym w 1967 wzięła ślub[17]. W latach 1969–1972 brała udział w Międzynarodowym Festiwalu Jazzowym Jazz Jamboree w Warszawie[14].

Lata 70. XX wieku

W 1971 zafascynowała się muzyką wykorzystującą elektroniczne przetworniki głosu. Wówczas podjęła decyzję o śpiewaniu bez zwracania uwagi na tekst, lecz wyłącznie na dźwięki[13]. Sama użyła po raz pierwszy takiej techniki przy nagrywaniu swojej debiutanckiej płyty długogrającej pt. Newborn Light (wydanej w 1972 w Szwajcarii i 1974 w Stanach Zjednoczonych[15]), zrealizowanej w duecie z Adamem Makowiczem[17][22]. Album ten dostał 5/5 gwiazdek od prestiżowego amerykańskiego magazynu DownBeat(inne języki)[15]. W 1973 ukazał się w Niemczech album Michała Urbaniaka, Urszuli Dudziak, Tomasza Stańki i Attili Zollera(inne języki) pt. We’ll Remember Komeda. W 1976 ten sam album ukazał się w USA pod tytułem Tribute to Komeda[15].

Thumb
Dudziak i Michał Urbaniak występujący w Nowym Jorku (1974)

W 1973 wraz z mężem wyjechała do Stanów Zjednoczonych do Manhattanu[12]. Uczestniczyła tam w przedsięwzięciach artystycznych Michała Urbaniaka. Występowała wtedy jako One Woman Show[14]; śpiewała m.in. na Newport Jazz Festival, czy w Carnegie Hall[23]. W 1975 wydała trzeci i zarazem swój pierwszy autorski album, zatytułowany po prostu Urszula[24]. Ukazał się w 1975 w Stanach Zjednoczonych, Japonii, Brazylii i Meksyku, a w 1976 – w Wenezueli i we Włoszech. Na rynku europejskim album pojawił się dopiero w 2011. Oprócz utworu „Just the Way You Are” na krążku nie znalazł się żaden tekst, jedynie przetworniki głosu[15]. Płyta znalazła się w liście 1000 najpopularniejszych albumów z 1975 według serwisu Rate Your Music[25]. Z tego też albumu pochodzi najpopularniejszy utwór Dudziak, „Papaya”[26]. W 1976 piosenka została wykorzystana w czołówce brazylijskiej telenoweli Anjo Mau emitowanej na antenie TV Globo[27].

W 1977 wydała drugi autorski album pt. Midnight Rain[15][28], poza tym wzięła udział w nagraniach materiału na płyty Michała Urbaniaka: Michal Urbaniak’s Fusion – Smiles Ahead (1977) i Heritage (1978)[15]. W 1979 wydała album pt. Future Talk, który zawierał muzykę jazz-rockową i free-jazzową. W tym samym roku popularny magazyn „Los Angeles Times” mianował Dudziak piosenkarką roku[15].

Lata 80. i 90. XX wieku

W 1981 została członkinią międzynarodowego zespołu Vocal Summit (w składzie: Dudziak, Bobby McFerrin, Janne Lee, Jay Clayton(inne języki) oraz Lauren Newton(inne języki))[29]. Wraz z Jerzym Kosińskim przygotowała autobiograficzny program muzyczny Future Talk (promujący album Future Talk), z którym koncertowała po większości krajów Europy oraz spektakl The Nature Is Leaving Us[5]. W latach 80. nagrała kolejne osiem albumów muzycznych: Magic Lady (In and Out) (1980)[30], Solo's, Duo's And Trio's (1982)[31], Sorrow Is Not Forever-Love Is: Vocal Summit (jako zespół Vocal Summit) (1982)[30], Ulla (1982)[30], Sorrow Is Not Forever...But Love Is (1983)[30], Percussion Summit (1984)[31], High Horse (1984)[30][31] oraz Serenata (1989)[31]. Najpopularniejszymi z nich okazały się Ulla[32][15] oraz Sorrow Is Not Forever-Love Is: Vocal Summit[30].

Do 1985 współpracowała m.in. z orkiestrą Gila Evansa, zespołem Archiego Sheppa, Chico Freemanem(inne języki), Florą Purim, czy Vienna Art Orchestra(inne języki)[14]. W 1985 po 13-letniej nieobecności wróciła do Polski i wystąpiła w duecie z Bobbym McFerrinem na festiwalu Jazz Jamboree w Warszawie[21][33]. Po powrocie do Polski podjęła współpracę z Grażyną Auguścik, z którą koncertuje w Polsce i Stanach Zjednoczonych[34]. Także w 1985 wzięła rozwód z Michałem Urbaniakiem. Jak sama komentuje: została „wokalistką jazzową z Polski, z dwojgiem małych dzieci, bez pieniędzy”[15]. Po rozstaniu w 1986 przez pół roku pracowała w nowojorskiej firmie sprzedającej wzmacniacze do gitar elektrycznych marki SovTech[35][36]. Ponadto dorabiała na życie, pracując jako akwizytorka firmy MCI Inc. i kelnerka w firmie cateringowej[36].

W latach 90. śpiewała w zespole Walk Away[37], z którym koncertowała po kraju i wystąpiła m.in. na Jazz Jamboree w 1992[35]. Kontynuowała też karierę solową i koncertowała po Europie z programem „Future Talk”[38]. W 1991 przez Telewizję Polską zrealizowany został film biograficzny o Urszuli Dudziak pt. Ursula’s Story. Reżyserką została Danuta Beata Postnikoff[14].

Thumb
Dudziak (2012)

XXI wiek

W 2005 została uhonorowana Brązowym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”[34]. W 2007 jej singiel „Papaya” z 1976 stał się hitem na Filipinach, w Azji i Ameryce Południowej. Do utworu dodano charakterystyczny taniec „Papaya Dance”, który został wykorzystany w filipińskim teleturnieju Game Ka Na Ba? emitowanym na kanale ABS-CBN[39][40][41][42][43]. Utwór na nowo odkrył prezenter radiowy z Filipin. W 2008 o sukcesie „Papai” i tańca „Papaya Dance” informowała amerykańska stacja telewizyjna ABC w programie Good Morning America[44]. „Papayę” tańczyła m.in. armia filipińska podczas przerwy w musztrze[43], a sam singiel sprzedał się ponad 300 tys. razy w Meksyku[45].

W 2007 otrzymała Odznakę Honorową za Zasługi dla Województwa Lubuskiego oraz Perłę Honorową Polskiej Gospodarki w kategorii „kultura”[46][47]. W 2008 odebrała nagrodę TVP Polonia na 45. KFPP w Opolu[21]. W 2009 została uhonorowana Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski[48].

Thumb
Dudziak na Warszawskim Festiwalu „Skrzyżowanie Kultur” (2011)

W 2010 znalazła się na trzecim miejscu w plebiscycie 50 najlepszych wokalistek sporządzonym przez miesięcznik „Machina”[49]. W 2011, jako mentorka chóru z Zielonej Góry, zajęła drugie miejsce w finale pierwszej edycji Bitwy na głosy. W 2012 ukazała się autobiografia Dudziak pt. Wyśpiewam Wam wszystko. 17 sierpnia 2013 wystąpiła z zespołem na koncercie McFerrin+ w ramach projektu Solidarity of Arts. Wystąpiła w duecie z gospodarzem, Bobby McFerrinem. Tego dnia nastąpiło odsłonięcie odcisku jej dłoni w Alei Gwiazd w Gdańsku. Uczestniczyła również w poprzedniej edycji festiwalu – Stańko+, śpiewając utwór Krzysztofa Komedy Kołysanka Rosemary.

W 2014 wydała singiel „Pójdę wszędzie z Tobą”, który nagrała ze swoją córką, Miką Urbaniak[50]. Do utworu nakręciła teledysk[51]. Z piosenką dotarła do 30. miejsca na Liście przebojów Programu Trzeciego[50].

Thumb
Dudziak (2021)

W 2017 odebrała Fryderyka za całokształt twórczości w kategorii muzyka jazzowa[52]. W 2018 ukazała się druga autobiografia Dudziak pt. „Wyśpiewam wam więcej”, będąca uzupełnieniem książki z 2012.

W 2019 była trenerką w pierwszej edycji The Voice Senior i zagrała gościnnie w filmie Jak zostać gwiazdą. W maju 2020, w trakcie trwania pandemii COVID-19 wzięła udział w akcji #hot16challenge2, promującej zbiórkę funduszy na rzecz personelu medycznego. Jesienią tego samego roku była trenerką w 11. edycji The Voice of Poland[53].

Remove ads

Życie prywatne

Podsumowanie
Perspektywa
Thumb
Dudziak z córką, Miką Urbaniak (2021)

W grudniu 1967 wyszła za muzyka jazzowego Michała Urbaniaka, z którym ma dwie córki: Katarzynę (studiowała w Nowym Jorku nauki humanistyczne) i Mikę (piosenkarkę)[54]. Urbaniak po ok. 20 latach małżeństwa, we wrześniu 1985, zostawił żonę dla aktorki Liliany Komorowskiej[43]. Po rozstaniu z mężem przez chwilę pracowała w budce na Greenpoint by zarobić na utrzymanie siebie i dzieci. Później przez pół roku pracowała w hurtowni wzmacniaczy gitarowych. Przez cztery lata była związana z pisarzem Jerzym Kosińskim (zm. 1991[43]), któremu dedykowała album pt. Malowany ptak[55]. W 1993 wyszła za kapitana żeglugi Benghta Dahllofa[56], z którym się rozwiodła. Od 2013 jest związana z Bogdanem Tłomińskim, kapitanem żeglugi wielkiej[10][43].

Thumb
Dudziak na Festiwalu „Łódź Czterech Kultur” (2012)

W 2008 zdiagnozowano u niej złośliwego raka piersi[10][43]. Przeszła mastektomię, wskutek której usunięto jej lewą pierś[10]. Nie miała nawrotów choroby[43].

Ma domy m.in. w Nowym Jorku (na Manhattanie), Szwecji i Warszawie[57].

Oprócz polskiego, ma również obywatelstwo amerykańskie[58].

Wraz z Bogdanem Tłomińskim mieszka w małej wsi, blisko Podlasia. Posiadają tam dom z bali[12].

Styl muzyczny i wizerunek

Thumb
Dudziak (2010)

W twórczości Urszuli Dudziak przeważa muzyka jazzowa[59]. Dysponuje szeroką skalą głosu[59]. Od 1971 śpiewa w większości wykorzystując elektroniczne przetworniki głosu[13].

Wielokrotnie była opisywana jako kobieta żywiołowa i energetyczna[60][61][62][63]; posiadająca dużo optymizmu i radości[64][65].

Dyskografia

Albumy studyjne

Minialbumy

Single

  • 1967: „One Note Samba” / „Russian Twist” (oraz Orkiestra Michała Urbaniaka; Atlas Records)[93]
  • 1975: „Papaya” (Arista, EMI, Pop Eye)[94]
  • 1975: „Sno King” (Arista)[95]
  • 1976: „Tico Tico” (Arista)[96]
  • 1978: „And Life Goes On...” (Arista)[97]
  • 2002: „Tico Tico” / „And Life Goes On...” (Pomaton EMI)[97]
  • 1989: „She Wants to Be Free (Live)”[98]
  • 2008: „Papaya (Uniting Nations Radio Edit)”[98]
  • 2009: „Papaya (Live)” (Warner Music Poland)[99]
  • 2009: „Sparrows (Radio Edit)” (Warner Music Poland)[100]
  • 2014: „Pójdę wszędzie z Tobą” (oraz Mika Urbaniak)[50]
Remove ads

Filmografia

  • 1980 – Papaya, czyli Skąd się biorą dziewczynki – bohaterka filmu, muzyka
  • 1982 – Percussion Summit – udział w filmie
  • 1983 – Vocal Summit – udział w filmie
  • 1995 – Malowany chłopiec – muzyka
  • 1985 – Urszula Dudziak – waga – bohaterka filmu
  • 2000 – Ponad tęczą – muzyka
  • 2001 – Eden – wykonanie muzyki (wokaliza)
  • 2002 – Zielona karta – muzyka, wykonanie piosenek
  • 2005 – Panna młoda – muzyka
  • 2007 – Wiersz na Manhattanie – bohaterka filmu
  • 2007 – Niania jako ona sama
  • 2008 – Urszula Dudziak: Życie jest piękne – film dokumentalny o niej samej
  • 2010 – Stacja jako ona sama
  • 2020 – Jak zostać gwiazdą? jako ona sama
Remove ads

Publikacje książkowe

Więcej informacji Rok, Tytuł ...

Nagrody, odznaczenia i wyróżnienia

Remove ads

Przypisy

Bibliografia

Linki zewnętrzne

Loading related searches...

Wikiwand - on

Seamless Wikipedia browsing. On steroids.

Remove ads
Remove ads