Waleń japoński

Waleń japoński^[12] (Eubalaena japonica) – gatunek ssaka z rodziny walowatych (Balaenidae).

Waleń japoński

Eubalaena japonica[1]
(Lacépède, 1818)
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	łożyskowce
Rząd	Cetartiodactyla
Podrząd	Whippomorpha
Infrarząd	walenie
Parworząd	fiszbinowce
Rodzina	walowate
Rodzaj	waleń
Gatunek	waleń japoński
Synonimy Balœna japonica Lacépède, 1818[2] Balœna lunulata Lacépède, 1818[3] Balaena Kuliomoch Chamisso, 1825[4] Balœna japonica[a] J.E. Gray, 1846[5] Balœna Sieboldii[b] J.E. Gray, 1864[6] Balœna aleoutiensis Van Beneden, 1865[7] Balœna cullamach[c]: Cope, 1868[8] Balœna culammak[d]: J.E. Gray, 1870[9] B[alœna] alutiensis[e] Beddard, 1900[10] B[alœna] cullamacha[c] Beddard, 1900[10]
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[11]
zagrożony
Zasięg występowania

Taksonomia

Gatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał w 1818 roku francuski przyrodnik Bernard Germain de Lacépède nadając mu nazwę Balœna japonica^[2]. Holotyp pochodził z Japonii^[13]; Lacépède swój opis oparł na podstawie kolorowej ryciny autorstwa japońskiego artysty^[14].

Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World uznają ten gatunek za monotypowy^[15].

Etymologia

• Eubalaena: gr. ευ eu „ładny, piękny”; rodzaj Balaena Linnaeus, 1758 (wal)^[16].
• japonica: Japonia (nowoczesna nazwa wywodzi się od portugalskiego zniekształcenia malajskiego Jepang i chińskiego Zeppen, które są lokalnymi wersjami japońskiego Nippon)^[17].

Zasięg występowania

Waleń japoński występuje w umiarkowanie zimnych wodach północnego Oceanu Spokojnego, od archipelagów Ogasawara i Riukiu na północ do Morza Żółtego, Morza Japońskiego, Morza Ochockiego, Morza Beringa i Zatoki Alaski; w okresie zimowym sporadycznie dociera do czubka Kalifornii Dolnej w Meksyku i na południe od wschodniego Oceanu Spokojnego^[15]. Z wyjątkiem ich północnych terenów na których występują podczas lata, w ciągu ostatnich 50 lat zanotowano tylko kilka obserwacji we wschodniej części Oceanu Spokojnego^[15].

Morfologia

Całkowita długość ciała może przekraczać 1700 cm; masa ciała przekraczająca około 80000 kg^[18]. Występuje dymorfizm płciowy – dorosłe samice są nieco większe od dorosłych samców^[18]. Z każdej strony górnej szczęki zwisa około 200–270 cienkich fiszbinów, każdy o długości około 300 cm^[18].

Ekologia

Podobnie jak inne fiszbinowce żywi się drobnymi skorupiakami.

Status zagrożenia i ochrona

W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody i Jej Zasobów został zaliczony do kategorii EN (ang. endangered „zagrożony”)^[11].

Był powszechnie spotykany do 1840 roku, jednak w wyniku późniejszych połowów został prawie całkowicie wytępiony. Obecnie prowadzone działania w celu odnalezienia jak największej ilości okazów kończyły się niepowodzeniem.

Zagrożenie dla tych zwierząt stanowią nie tylko wielorybnicy, ale też statki handlowe pływające po północnym Pacyfiku, gdzie często dochodzi do kolizji z wielorybami.

Uwagi

1. Nie Balœna japonica Lacépède, 1818.
2. Nowa nazwa dla Balœna japonica J.E. Gray, 1846.
3. Niepoprawna późniejsza pisownia Balaena Kuliomoch Chamisso, 1825.
4. Niepoprawna późniejsza pisownia Balœna cullamach Cope, 1865.
5. Niepoprawna późniejsza pisownia Balœna aleoutiensis Van Beneden, 1865.