Wielkopolski Park Narodowy

Wielkopolski Park Narodowy – polski park narodowy o powierzchni 7584,93 ha, utworzony 16 kwietnia 1957, położony nad Wartą, na południe od Poznania, w trójkącie miast Luboń-Stęszew-Mosina. W Parku utworzono 18 obszarów ochrony ścisłej o łącznej powierzchni 260 ha. Chronią one rozmaite formy krajobrazu polodowcowego oraz najbardziej naturalne zbiorowiska roślinne, a także związane z nimi zwierzęta.

Wielkopolski Park Narodowy

park narodowy
Państwo	Polska
Województwo	wielkopolskie
Położenie	powiat poznański
Siedziba	Jeziory
Data utworzenia	16 kwietnia 1957
Akt prawny	Dz.U. z 1957 r. nr 24, poz. 114
Powierzchnia	75,84 km²
Powierzchnia otuliny	72,56 km²
Obszary chronione	18 obszarów ochrony ścisłej
Ochrona	ścisła 2,60 km² czynna 47,89 km² krajobrazowa 25,48 km²[1]
Odwiedzający	1,2 mln rocznie[2]
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego Wielkopolski Park Narodowy
Położenie na mapie Polski Wielkopolski Park Narodowy
52°16′07″N 16°47′53″E
Strona internetowa

Powierzchnia parku ze strefą ochronną (tzw. otuliną) wynosi 14 840 ha.

Siedziba dyrekcji Parku oraz Muzeum Przyrodnicze Parku mieszczą się w Jeziorach, nad Jeziorem Góreckim – w centralnej części WPN. Do Jezior prowadzi droga zwana Greiserówką.

Historia

Inicjatorem powstania Wielkopolskiego Parku Narodowego jeszcze przed II wojną światową był prof. Adam Wodziczko^[3]. Określił ten obszar jako prawdziwe muzeum form polodowcowych i żywe muzeum przyrody^[3].

Wielkopolski Park Narodowy został utworzony w 1957 r.^[4][3], a jego granice objęły powierzchnię 9600 ha, z czego pod zarządem parku zostało ok. 5100 ha. W 1996 r. zmieniono jego granice^[5], które obejmują obecnie powierzchnię 7584 ha, oraz ustanowiono wokół parku strefę ochronną (tzw. otulinę), której powierzchnia razem z terenem parku wynosi 14 840 ha.

Flora i fauna

Wielkopolski Park Narodowy obejmuje ochroną krajobraz polodowcowy i typowe dla niego formy ukształtowania terenu: morenę czołową i denną, ozy, drumliny, wydmy, parowy i różne formy jezior: rynnowe, kociołki, odpływowe i bezodpływowe^[3][6]. Jeziora są całkowicie lub częściowo otoczone lasem^[3]. Największym z głazów narzutowych jest Głaz Leśników (obw. 10,5 m)^[7].

Flora

Część wiekowych borów sosnowych, w stanie zbliżonym do stanu pierwotnego jest objęta ochroną ścisłą^[3]. Władze Parku Narodowego dążą również do przekształcenia istniejących lasów tak, by osiągnęły postać bliższą naturalnej^[3]. W latach 80. XX wieku inwentaryzacje wykazały na terenie parku ponad 900 gatunków roślin naczyniowych, 276 grzybów, 170 mchów i 120 porostów^[7].

Fauna

Fauna Wielkopolskiego Parku Narodowego charakteryzuje się bogactwem gatunków należących do rozmaitych grup systematycznych. Dominują tu gatunki środkowoeuropejskie i eurosyberyjskie. Najbogatsza jest fauna bezkręgowców^[7], wśród których najliczniej reprezentowane są owady – ponad 3 tys. gatunków^[8]. Lasy obfitują w chrząszcze. Są wśród nich gatunki chronione takie jak jelonek rogacz, kozioróg dębosz^[8], ale także pospolite, uszkadzające drzewa m.in. sosnę – cetyniec większy, cetyniec mniejszy, przypłaszczek granatek oraz drwalnik paskowany. Miejsca suche i ciepłe zasiedlają owady prostoskrzydłe, takie jak pasikonik zielony czy świerszcz polny oraz błonkoskrzydłe, do których należą m.in. mrówka rudnica. Na obszarze Parku występuje ponad 40 gatunków ssaków. Z owadożernych spotykamy tu m.in. ryjówki, nasze najmniejsze ssaki. Żyją tu również rozmaite gatunki nietoperzy i gryzoni. Z drapieżników zamieszkują m.in. kuna leśna, borsuk, lis^[7]. Gady są reprezentowane przez jaszczurkę zwinkę i żyworodną, padalca, zaskrońca i gniewosza plamistego^[7]. Rozległe lasy stanowią ostoję dla licznych jeleni, saren i dzików^[7].

Ptaki w Parku reprezentowane są przez 227 gatunków lęgowych i przelotnych. Z rzadko spotykanych wymienić należy kraskę, zimorodka^[6] i dzięcioła czarnego. Z drapieżnych można zauważyć wśród lasów i łąk kanię czarną, w pobliżu pól myszołowa zwyczajnego, a przy bagnach błotniaka stawowego. Na jeziorach często widuje się kaczkę krzyżówkę, cyrankę, cyraneczkę oraz perkoza dwuczubego. Od 2005 roku na Wyspie Zamkowej obserwowane są również kormorany. Ostatnie obserwacje donoszą o obecności około 200 osobników (2009 r.).

Obszary ochrony ścisłej

Obszar Wielkopolskiego Parku Narodowego obejmuje 18^[9] obszarów ochrony ścisłej:

• Bagno Dębienko (21,23 ha^[9]) – roślinność bagienna oraz ostoja ptaków^[9][10]
• Suche Zbocza (3,54 ha^[9]) – subkontynentalny bór świeży, z domieszką dębu^[9][10]
• Bór Mieszany (5,79 ha^[9]) – kontynentalny bór mieszany przekształcający się w dąbrowę^[9][10]
• Grabina im. prof. Adama Wodziczki (5,79 ha^[9]) – najbardziej pierwotny drzewostan parku z dużym udziałem grabu^[9][10]
• Jezioro Góreckie (64,86 ha^[9]) – krajobraz jeziora rynnowego wraz z florą i fauną związaną ze środowiskiem wodnym^[9][10]
• Jezioro Budzyńskie (21,73 ha^[9]) – krajobraz jeziora i efekty sukcesji ekologicznej)^[9][10]
• Nadwarciański Bór Sosnowy (12,64 ha^[9]) – bór sosnowy strefy suboceanicznej^[9]
• Las Mieszany na Morenie (13,54 ha^[9]) – dąbrowa na kwaśnych glebach^[9] licząca ok. 100 lat^[10]
• Jezioro Skrzynka (6,90 ha^[9]) – roślinność zarastającego jeziora: mszar torfowy^[9], grzybień biały, grążel żółty, rosiczka)^[10]
• Zalewy Nadwarciańskie (5,51 ha^[9]) – flora obszarów regularnie podtapianych^[9][10]
• Pod Dziadem (13,70 ha^[9]) – bór mieszany^[9], dębowo-sosnowy^[10]
• Pojniki (13,63 ha^[9]) – oczka wodne^[9] ze stokami porośniętymi lasem mieszanym^[10]
• Jezioro Kociołek (8,50 ha^[9]) – jezioro polodowcowe w typie kotła eworsyjnego^[9], z pomnikowymi drzewami w otoczeniu^[10]
• Puszczykowskie Góry (9,73 ha^[9]) – stromy fragment wysoczyzny morenowej^[9] z ok. 100-letnim drzewostanem^[10]
• Sarnie Doły (2,84 ha) – mszary torfowiskowe i oczka wodne^[10][9]
• Świetlista Dąbrowa (5,19 ha^[9]) – świetlista dąbrowa i kontynentalny bór mieszany na terenach morenowych^[9][10]
• Trzcielińskie Bagno (38,14 ha^[9]) – miejsca lęgowe ptactwa wodnego i błotnego^[9], powiększony (w 1997: 29,68 ha)^[10]
• Czapliniec (4,01 ha^[9]) – bór sosnowy^[10] ze stanowiskiem żerowania czapli siwej^[9]

Turystyka

W Parku Narodowym istnieje gęsta sieć szlaków pieszych^[11]:

• Szlak turystyczny Osowa Góra - Sulęcinek (Osowa Góra – leśniczówka Górka – Jezioro Góreckie – OOŚ Grabina – Jeziory – Głaz Leśników – Puszczykówko PKP, dł. 14,2 km)
• Szlak turystyczny Iłowiec - Otusz (Mosina PKP – Pożegowo – Osowa Góra – jezioro Kociołek – Górka – jezioro Dymaczewskie – Łódź – jezioro Witobelskie – Witobel – Stęszew PKP, dł. 13,2 km)
• Szlak im. Bernarda Chrzanowskiego (stacja Puszczykowo – Jarosławiec – Głaz Leśników – OOŚ Pojniki – stacja Puszczykówko, dł. 11,8 km)
• Szlak turystyczny Stęszew - Szreniawa (Stęszew PKP – jezioro Lipno – OOŚ Bagno Dębienko – Wypalanki – mogiły – Jezioro Chomęcickie – stacja Trzebaw Rosnówko – jezioro Jarosławieckie – Jarosławiec – wzniesienie 125 – Szreniawa PKP, dł. 18,7 km)
• Szlak turystyczny Trzebaw Rosnówko – Dymaczewo Stare (Trzebaw Rosnówko PKP – Trzebaw – Łódź – Dymaczewo Stare PKS, dł. 10,6 km)
• Szlak imienia Arkadego Fiedlera (stacja Puszczykowo - brzeg Warty - Muzeum Arkadego Fiedlera - Puszczykówko PKP - cmentarz w Puszczykowie, dł. 6,7 km)^[12][13][14]

Przez Wielkopolski Park Narodowy przebiega samochodowy szlak turystyczny o nazwie Trasa Kórnicka oraz Pierścień Rowerowy dookoła Poznania. Południowo-wschodnim skrajem WPN, między Rogalinkiem a Mosiną przechodzi Wielkopolska Droga św. Jakuba. Od wiosny do jesieni przy bezdeszczowej pogodzie na linii kolejowej do Osowej Góry odbywają się kursy drezyn Mosińskiej Kolei Drezynowej^[15]. Start i koniec kursu znajduje się na przystanku Mosina Pożegowo.

Galeria

• 
  Jezioro Góreckie
• 
  Jezioro Góreckie
• 
  Jezioro Kociołek na terenie Parku
• 
  Głaz poświęcony Franciszkowi Jaśkowiakowi
• 
  Park Narodowy zimą
• 
  Park Narodowy wiosną
• 
  Park Narodowy latem
• 
  Zamek Klaudyny Potockiej
• 
  Dębienko, przechód dla zwierząt łączący dwie części parku rozdzielone drogą krajową nr 5