Wilhelm Hohenzollern (1882–1951)

Wilhelm von Preußen, niem. Friedrich Wilhelm Victor August Ernst von Hohenzollern (ur. 6 maja 1882 w Poczdamie, zm. 20 lipca 1951 w Hechingen) – ostatni następca tronu (Kronprinz) Prus i Niemiec, syn cesarza Wilhelma II i Augusty Wiktorii ze Szlezwika-Holsztynu-Augustenburga.

Wilhelm Hohenzollern

głowa Domu Hohenzollernów
Okres	od 4 czerwca 1941 do 20 lipca 1951
Poprzednik	Wilhelm II Hohenzollern
Następca	Ludwik Ferdynand (II) Hohenzollern
Dane biograficzne
Dynastia	Hohenzollernowie
Data urodzenia	6 maja 1882
Data śmierci	20 lipca 1951
Ojciec	Wilhelm II Hohenzollern
Matka	Augusta Wiktoria von Schleswig-Holstein-Sonderburg-Augustenburg
Żona	Cecylia Mecklenburg-Schwerin
Odznaczenia

Życiorys

Książę Wilhelm urodził się 6 maja 1882 roku w Poczdamie. Lata szkolne spędził w Domu Książęcym w Plön(inne języki). W wieku dziesięciu lat został, zwyczajem przyjętym w domu panującym, wcielony do pułku gwardyjskiego. Była to kwestia formalna, ale mały książę musiał uczestniczyć w paradach i ćwiczeniach^[1]. Następnie studiował na Uniwersytecie w Bonn. W czasie studiów, podobnie jak ojciec, należał do korporacji akademickiej Corps Borussia Bonn. Nie mieszkał wraz z innymi studentami, lecz wynajmował specjalnie dla niego przygotowaną willę. Już w trakcie nauki rozpoczął „dorosłą” karierę wojskową. W wieku osiemnastu lat został podporucznikiem służby czynnej w 1. Pułku Piechoty Gwardii^[2]. W 1911 roku trafił do Gdańska w związku z objęciem dowództwa 1. Regimentu Brygady Przybocznej Huzarów. W Gdańsku stacjonował przez dwa lata od 1911 do 1913 roku. W tym czasie zamieszkiwał w willi przy Hauptstrasse 98 (dziś Al. Grunwaldzka 114; ówczesny budynek nie zachował się)^[3]. Uczestniczył w I wojnie światowej jako oficer. Objął formalne dowództwo nad 5. armią. Brał udział w bitwie pod Verdun. Faktycznym dowódcą do 21 sierpnia 1916 roku był generał Konstantin Schmidt von Knobelsdorf, a następnie generał baron Walther von Lüttwitz. Podporządkowanie Wilhelma obu generałom było zgodne z życzeniem cesarza^[4].

Po wojnie i abdykacji ojca, za namową Paula von Hindenburga zrzekł się praw do tronu i wyjechał do Holandii. Zrobił to, aby uniknąć wojny domowej (ku wielkiemu rozczarowaniu grupy zwolenników utrzymania monarchii z hrabią Fryderykiem von der Schulenburgiem na czele)^[5]. Na wygnaniu skazany był przez królową holenderską Wilhelminę na areszt domowy w probostwie na opustoszałej wyspie Wieringen(inne języki), na północy kraju. W 1923 powrócił do Niemiec i do Berlina, gdzie zaczął wieść bardzo swobodne życie, spędzając czas na koktajlach i szalonych przyjęciach, z dala od żony, przekonany, iż Hohenzollernowie nigdy już nie wrócą na tron. W 1932 był wymieniany jako jeden z kandydatów na prezydenta Republiki Weimarskiej, jednakże cesarz Wilhelm II nie wyraził zgody na jego kandydowanie. Syna i ojca dzieliła głęboka przepaść, ponieważ syn od wczesnej młodości cieszył się sławą niezmordowanego uwodziciela, co nie podobało się ojcu. Był znany również jako miłośnik sportu (w 1908 ufundował Puchar Kronprinza w piłce nożnej, obecnie Puchar Niemiec).

Wilhelm odmówił wstąpienia do partii nazistowskiej. Choć spotykał się z Hitlerem, nie prosił o żadne godności i zaszczyty. Sceptycznie wypowiadał się też o zapewnieniach nazistów, którzy deklarowali chęć odtworzenia monarchii. Po zamordowaniu jego przyjaciela, byłego kanclerza Kurta von Schleichera w czasie nocy długich noży w 1934, całkowicie wycofał się z życia politycznego. W latach międzywojennych rezydował głównie w swych prywatnych posiadłościach pałacu Cecilienhof w Poczdamie i w zamku oleśnickim na Dolnym Śląsku. Po śmierci ojca w 1941 został głową domu Hohenzollernów. W końcówce II wojny światowej został pojmany przez Francuzów w austriackim Vorarlbergu i uwięziony przez trzy tygodnie na rozkaz gen. Jeana de Lattre de Tassigny w Lindau, a następnie umieszczony w areszcie domowym w zamku Hohenzollern. Umarł na atak serca niemal dokładnie dziesięć lat po ojcu, 20 lipca 1951, i został pochowany w zamku Hohenzollern.

Odznaczenia

Odznaczenia niemieckie do 1918^[6], a zagraniczne do 1911^[7]:

• Order Orła Czarnego z Łańcuchem (Prusy)
• Order Wojskowy Pour le Mérite (1915, Prusy)^[8]
• Order Wojskowy Pour le Mérite z Liśćmi Dębu (1916, Prusy)
• Krzyż Wielki Orderu Orła Czerwonego z Liśćmi Dębu i Koroną (Prusy)
• Order Królewski Korony I Klasy (Prusy)
• Krzyż Wielkiego Komandora Orderu Królewskiego Hohenzollernów (Prusy)
• Krzyż Żelazny I Klasy (Prusy)
• Krzyż Honorowy I Klasy Orderu Książęcego Hohenzollernów (Hohenzollern)
• Krzyż Wielki Orderu Alberta Niedźwiedzia z Mieczami (Anhalt)
• Krzyż Fryderyka v. Krzyż Zasługi Wojskowej (Anhalt)
• Order Wierności (Badenia)
• Krzyż Wielki Orderu Bertholda I (Badenia)
• Order Świętego Huberta (Bawaria)
• Krzyż Wielki Orderu Wojskowego Maksymiliana Józefa (Bawaria)
• Krzyż Wielki Orderu Henryka Lwa (Brunszwik)
• Krzyż Zasługi Wojskowej (Brunszwik)
• Krzyż Hanzeatycki (Brema)
• Krzyż Hanzeatycki (Hamburg)
• Krzyż Hanzeatycki (Lubeka)
• Wielka Wstęga Orderu Leopolda (Belgia)
• Krzyż Wielki Orderu Krzyża Południa (Brazylia)
• Order Smoka Podwójnego I Klasy (Chiny)
• Order Słonia (Dania)
• Krzyż Wielki Orderu Zbawiciela (Grecja)
• Order Podwiązki (Wielka Brytania)
• Krzyż Wielki Orderu Ludwika (Hesja)
• Medal Waleczności (Hesja)
• Order Annuncjaty (Włochy)
• Order Chryzantemy (Japonia)
• Krzyż Honorowy Wojenny (Lippe)
• Krzyż Zasługi Wojennej (Lippe)
• Krzyż Wielki z Koroną w Rudzie z Łańcuchem Orderu Korony Wendyjskiej (Meklemburgia-Schwerin)
• Krzyż Zasługi Wojskowej I Klasy (Meklemburgia-Schwerin)
• Krzyż Wielki Orderu Świętego Karola (Monako)
• Krzyż Wielki Orderu Lwa Niderlandzkiego (Holandia)
• Order Świętego Olafa z Łańcuchem (Norwegia)
• Krzyż Wielki z Koroną i Łańcuchem Orderu Zasługi (Oldenburg)
• Order Świętego Stefana (Austro-Węgry)
• Order Lwa i Słońca I Klasy (Persja)
• Wstęga Trzech Orderów (Portugalia):
  • Krzyż Wielki Orderu Chrystusa
  • Krzyż Wielki Orderu Świętego Benedykta z Avis
  • Krzyż Wielki Orderu Świętego Jakuba od Miecza
• Krzyż Wielki Orderu Wieży i Miecza (Portugalia)
• Krzyż Zasługi Wojennej (Reuss)
• Krzyż Wielki Orderu Korony (Rumunia)
• Order Świętego Andrzeja (Rosja)
• Order Świętego Aleksandra Newskiego (Rosja)
• Order Orła Białego (Rosja)
• Order Świętej Anny I Klasy (Rosja)
• Order Świętego Stanisława I Klasy (Rosja)
• Order Domowy Korony Rucianej (Saksonia)
• Komandor I Klasy Orderu Wojskowego Świętego Henryka (Saksonia)
• Krzyż Wielki z Mieczami Orderu Domowego Sokoła Białego (Saksonia-Weimar)
• Krzyż Wielki z Mieczami Orderu Domowego Ernestyńskiego (Saksonia)
• Krzyż Odznaki Honorowej za Zasługi Wojenne (Saksonia-Mein)
• Order Królewski Serafinów (Szwecja)
• Krzyż Wielki Orderu Orła Białego (Serbia)
• Order Domowy Chakri I Klasy (Syjam)
• Order Złotego Runa (Hiszpania)
• Order Imtiyaz (Turcja)
• Order Sławy (Turcja)
• Order Osmana I Klasy z Brylantami (Turcja)
• Krzyż Wielki Orderu Korony (Wirtembergia)
• Krzyż Wielki Orderu Zasługi Wojskowej (Wirtembergia)
• Królewski Łańcuch Wiktoriański (1904, Wielka Brytania)^[9]

Małżeństwo i potomstwo

6 czerwca 1905 w Berlinie Wilhelm ożenił się z Cecylią Augustą Marią, księżniczką Meklemburgii-Schwerinu (1886–1954), córką księcia Fryderyka Franciszka III i wielkiej księżnej Anastazji Michajłownej Romanowej. Para doczekała się sześciorga dzieci:

• Wilhelma (1906–1940), który zrzekł się praw do tronu i zginął we Francji w czasie II wojny światowej, męża Doroty von Salviati;
• Ludwika Ferdynanda (1907–1994), księcia Prus, męża Kiry Kiriłłownej Romanowej,
• Huberta (1909–1950), męża (1) Marii Anny von Humboldt-Dachroeden, (2) Magdaleny Pauliny Reuß zu Köstritz,
• Fryderyka (1911–1966), męża Lady Brigid Guinness,
• Aleksandryny (1915–1980), z zespołem Downa,
• Cecylii (1917–1975), żony Clyda K. Harrisa.

Wilhelm prowadził życie arystokratycznego bon vivanta. Był typowym dandysem – typem przesadnie dbającego o wykwintne maniery i zgodny z ostatnimi wymogami modny strój, arystokratycznym elegantem^[10]. Miał upodobanie do koni wyścigowych, szybkich samochodów i pięknych kobiet, co nie zjednywało mu wyłącznie przyjaciół^[11]. Zarzucano mu brak zainteresowania sprawami państwowymi na rzecz dbania o własne wygody i przyjemności^[11]. Książę paradował często w otoczeniu pięknych kobiet. Ostatnią z nich była wówczas berlińska tancerka kabaretowa Gerda Puhlmann^[12].

Genealogia

Prapradziadkowie	król pruski Fryderyk Wilhelm III Hohenzollern (1770–1840) ∞1793 Luiza Augusta z Meklemburgii-Strelitz (1776–1810)	wielki książę Saksonii-Weimar-Eisenach Karol II Fryderyk (1783–1853) ∞1804 Maria Pawłowna Romanowa (1786–1859)	książę Saksonii-Coburg-Gotha Ernest I z Saksonii-Coburga-Gothy (1784–1844) ∞1817 Ludwika z Saksonii-Gothy-Altenburga (1800–1831)	Edward August Hanowerski (1767–1820) ∞1818 Wiktoria z Saksonii-Coburga-Saalfeld (1786–1861)	książę Szlezwiku-Holsztynu Fryderyk Chrystian II ze Szlezwiku-Holsztynu-Sonderburg-Augustenburg (1765–1814) ∞1786 Luiza Augusta Oldenburg (1771–1843)	Chrystian Konrad Danneskjold-Samsøe (?–?) ∞? NN	Karol Ludwik zu Hohenlohe-Langenburg (1762–1825) ∞1786 Amalie Henriette zu Solms-Baruth (1768−1847)	Emich Carl zu Leiningen (1763–1814) ∞1803 Wiktoria z Saksonii-Coburga-Saalfeld (1786–1861)
Pradziadkowie	cesarz niemiecki Wilhelm I Hohenzollern (1797–1888) ∞1829 Augusta z Saksonii-Weimaru-Eisenach (1776–1810)		Albert z Saksonii-Coburg-Gotha (1819–1861) ∞1840 królowa Wielkiej Brytanii Wiktoria Hanowerska (1819–1901)		książę Szlezwika-Holsztynu Chrystian August II ze Szlezwika-Holsztynu-Sonderburg-Augustenburg (1798–1869) ∞ 1820 Ludwika Zofia Danneskjold-Samsøe (1796–1867)		Ernest zu Hohenlohe-Langenburg (1794–1860) ∞1828 Anna Teodora zu Leiningen (1807–1872)
Dziadkowie	cesarz niemiecki Fryderyk III Hohenzollern (1831–1888) ∞1858 Wiktoria Adelajda z Saksonii-Coburg-Gotha (1840-1901)				książę Szlezwika-Holsztynu Fryderyk VIII ze Szlezwika-Holsztynu-Sonderburg-Augustenburg (1829–1880) ∞1856 Adelajda Wiktoria zu Hohenlohe-Langenburg (1835–1900)
Rodzice	cesarz niemiecki Wilhelm II Hohenzollern (1859–1941) ∞1881 Augusta Wiktoria ze Szlezwika-Holsztynu-Sonderburga-Augustenburga (1858–1921)
Probant	Wilhelm Hohenzollern (1882–1951)