Witnica

Witnica (niem. Vietz) – miasto w zachodniej Polsce, w woj. lubuskim, w powiecie gorzowskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Witnica.

Ten artykuł dotyczy miasta w województwie lubuskim. Zobacz też: inne znaczenia tej nazwy.

Witnica

miasto w gminie miejsko-wiejskiej
Urząd Miasta i Gminy
Herb Flaga
Państwo	Polska
Województwo	lubuskie
Powiat	gorzowski
Gmina	Witnica
Data założenia	1261
Prawa miejskie	1935
Burmistrz	Agnieszka Chudziak
Powierzchnia	8,24 km²
Populacja (30.06.2024) • liczba ludności • gęstość	6417[1] 778,76 os./km²
Strefa numeracyjna	(+48) 95
Kod pocztowy	66-460
Tablice rejestracyjne	FGW
Położenie na mapie gminy Witnica Witnica
Położenie na mapie Polski Witnica
Położenie na mapie województwa lubuskiego Witnica
Położenie na mapie powiatu gorzowskiego Witnica
52°40′40″N 14°53′29″E
TERC (TERYT)	0801074
SIMC	0935794
Urząd miejski ul. Plac Andrzeja Zabłockiego 6 66-460 Witnica
Strona internetowa
BIP

Według danych GUS z 30 czerwca 2024 r. Witnica liczyła 6417 mieszkańców^[2].

Miasto położone jest 26 km od Gorzowa Wielkopolskiego przy drodze wojewódzkiej nr 132 (relacji Gorzów Wielkopolski – Kostrzyn nad Odrą). Przez miasto przepływa rzeka Witna, która jest dopływem Warty. Na północny zachód od miasta znajduje się Jezioro Wielkie.

Witnica leży w historycznej ziemi lubuskiej^[3], po przejęciu jej w 1261 przez Brandenburgię stanowiła też część Nowej Marchii^[4].

Powierzchnia i podział administracyjny

Według danych z 1 stycznia 2011 r. powierzchnia miasta wynosiła 8,24 km²^[5].

W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do woj. gorzowskiego a wcześniej w 1950–1975 należało do województwa zielonogórskiego.

Gospodarka

W mieście znajduje się głównie przemysł spożywczy, browarniczy, metalowy, skórzany i materiałów budowlanych. W mieście działa Witnicka Strefa Przemysłowa^[6][7].

Historia

Witnica w XIX w.

Nazwa Witnica pochodzi od słów wić, witka, czyli rodzaju wierzby.

Okolice Witnicy już na początku naszej ery zamieszkiwali pierwsi osadnicy wschodniogermańscy, Wandalowie i Burgundowie. Tysiąc lat później osada przeszła na własność zakonu templariuszy. Było to w roku 1100. Niemalże do połowy XIII wieku tereny te należały do Wielkopolski. Najstarsza pisana wzmianka o niewielkiej osadzie Witnica pochodzi z 1252 roku. W 1261 roku Witnica przeszła z rąk zakonu templariuszy pod panowanie Brandenburgii i została włączona do Nowej Marchii. W latach 1300–1559 Witnica była posiadłością cystersów z Kołbacza. Po sekularyzacji Witnica od 1559 roku wchodziła w skład posiadłości Hohenzollernów. Miasto zostało niemal całkowicie zniszczone podczas wojny trzydziestoletniej. W połowie XVIII wieku w niewielkiej osadzie, jaką wtedy była Witnica, powstałą manufaktura produkująca sukno oraz pończochy, a także huta żelaza. W 1857 roku Witnica uzyskała połączenie kolejowe. W tym okresie uruchomiona została również odlewnia żelaza i fabryka maszyn. Na początku XX wieku Witnica otrzymała prawa miejskie. W 1935 roku Witnica liczyła 5600 mieszkańców.

W wyniku II wojny światowej w 1945 miasto zostało włączone do Polski, otrzymując nazwę Witnica. Dotychczasową ludność wysiedlono do Niemiec. W 1946 roku Witnicę zamieszkiwało 2600 osób. W latach 1946–1950 miasto należało do województwa poznańskiego. Od 1950 do 1975 roku należała do województwa zielonogórskiego, w latach 1975–1998 do województwa gorzowskiego, a od 1999 roku należy do powiatu gorzowskiego w województwie lubuskim.

W okresie powojennym Witnica była lokalnym ośrodkiem przemysłowo-usługowym i obsługiwała głównie teren gminy. W mieście istniała kaflarnia (zlikwidowana w 1993 roku), zakład produkcji kontenerów oraz fabryki mebli. Część z tych zakładów nie sprostała wymogom gospodarki wolnorynkowej i upadła.

Zabytki i osobliwości

Żółty Pałacyk

Browar Witnica

Kościół MB Nieustającej Pomocy

Kościół Świętego Krzyża

Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisane są^[8]:

• kościół pomocniczy pw. Świętego Krzyża, z 1930,
• kościół ewangelicki, obecnie rzym.-kat. par. pw. MB Nieustającej Pomocy, ul. Gorzowska 2, z 1875,
• willa, ob. plebania rzym.-kat., ul. Gorzowska 2, z 1905,
• dom, ul. Gorzowska 16, szachulcowy, z XVIII-XIX w.,
• willa, ul. Myśliwska 2, z pocz. XX w.,
• willa Żółty Pałacyk, ul. Sikorskiego 6, z 1880,
• dom, ul. Sportowa 14, szachulcowy, z poł. XIX w.,
• budynek fabryczny, szmelcownia, z 1825, nie istnieje,
• zespół młyna wodnego, z XVIII-XIX w.:
  • młyn wodny, szachulcowy,
  • pralnia, szachulcowa,
  • łaźnia,

inne obiekty:

• Park Drogowskazów i Słupów Milowych Cywilizacji,
• Browar Witnica.

Muzea

• Muzeum Chwały Oręża Polskiego w Witnicy

Demografia

Według danych z 30 czerwca 2024 r. miasto miało 6417 mieszkańców^[9].

Piramida wieku mieszkańców Witnicy w 2014 roku^[10]

Infrastruktura

Stacja kolejowa Witnica

Osobny artykuł: Witnica (stacja kolejowa).

Witnica leży przy drodze nr 132 (relacji Gorzów Wielkopolski – Kostrzyn nad Odrą). Z miasta biegną też drogi lokalne do Mosiny, Lemierzyc, Lubiszyna. Przez teren miasta biegnie linia kolejowa nr 203 łącząca Kostrzyn nad Odrą i Gorzów Wielkopolski a dalej biegnąca przez Drezdenko oraz Krzyż Wielkopolski. W roku 2006 do użytku oddana została obwodnica drogowa. Witnica ma oczyszczalnię ścieków, wodociągi, kanalizację, miasto jest zgazyfikowane.

Kluby sportowe

• Miejski Klub Sportowy „Czarni” Witnica – klub piłkarski założony w 1945 roku i występujący w IV lidze. Klub dysponuje również sekcjami juniorów i trampkarzy. W sezonie zimowym młodzi piłkarze trenują w hali oddanej do użytku w 1999 roku. Znajduje się tam również salon odnowy biologicznej.
• Uczniowski Klub Sportowy „Kanonierzy” – klub piłkarski działający przy Szkole Podstawowej w Witnicy.
• Uczniowski Klub Sportowy „Witniczanin” – klub tenisa stołowego. Obecny klub rozgrywa mecze w III lidze, wcześniej także w II lidze.
• Sekcja „Karate Shotokan”
• Witnicki Klub Koszykarzy Amatorów.
• Witnicki Klub Siatkarzy Amatorów.
• Sekcja żużlowa.
• Witnicki Klub baseballowy „Wilki Witnica”

Wspólnoty wyznaniowe

Kościół Matki Bożej Nieustającej Pomocy

• Kościół rzymskokatolicki:
  • parafia Matki Bożej Nieustającej Pomocy
• Świadkowie Jehowy:
  • zbór Witnica (Sala Królestwa ul. Rolna 7)^[11]

Współpraca międzynarodowa

Miasta i gminy partnerskie^[12]:

• Druten
• Müncheberg
• Maruszkino(inne języki) (koło Moskwy)
• Mosina^[13]

Lista osób związanych z Witnicą

Z tym tematem związana jest kategoria: Ludzie związani z Witnicą.

Zobacz też

• Cmentarz żydowski w Witnicy