Najlepsze pytania
Chronologia
Czat
Perspektywa
Zygmunt Vetulani (dyplomata)
polski dyplomata i ekonomista Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Remove ads
Zygmunt Vetulani[a] (ur. 4 marca 1894 w Sanoku, zm. 25 października 1942 w Rio de Janeiro) – polski ekonomista, dyplomata, urzędnik konsularny i państwowy.
.gif){kind=small}
Kierownik konsulatu Rzeczypospolitej w Ostrawie[b] i Bukareszcie[c], radca handlowy w Konstantynopolu[d], radca i kierownik Referatu Środkowej Europy w Ministerstwie Spraw Zagranicznych[e], konsul generalny RP w Badgadzie[f] i Rio de Janeiro[g].
Remove ads
Życiorys
Podsumowanie
Perspektywa
W pierwszym rzędzie, od lewej: Adam Vetulani (stoi), Helena Kunachowicz z domu Kadłubowska (babka Zygmunta), Elżbieta Karolina Vetulani z domu Kunachowicz, Elżbieta Vetulani (siedzą); w drugim rzędzie, od lewej stoją: Tadeusz, Maria, Kazimierz i Zygmunt Vetulani
Urodził się 4 marca 1894 w Sanoku[1]. Był najstarszym synem z małżeństwa Romana Vetulaniego, profesora gimnazjalnego i Elżbiety z Kunachowiczów. Był bratem Adama, Tadeusza, Marii i Elżbiety. Rodzina Vetulanich zamieszkiwała w Sanoku przy ulicy Floriańskiej, potem w Willi Zaleskich przy placu św. Jana. Zygmunt Vetulani kształcił się w C. K. Gimnazjum w Sanoku. Podczas nauki otrzymywał stypendia: w 1909 jako uczeń V klasy (stypendium z fundacji Chlebowskiego)[2], oraz w 1911[3]. W 1912 w Sanoku zdał z odznaczeniem egzamin dojrzałości[4][5]. Był tam jednym z pierwszych członków ruchu skautowego, został członkiem tajnego „oddziału ćwiczebnego” im. Hetmana Stanisława Żółkiewskiego, założonego w listopadzie 1909 przez działaczy Organizacji Młodzieży Niepodległościowej „Zarzewie”, od 1911 jako jawna Drużyna Skautowa im. hetmana Stanisława Żółkiewskiego – Ex ossibus ultor[6][7]. W sanockim harcerstwie pełnił funkcję plutonowego[8]. Był członkiem sanockiego gniazda Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” od 1912[9][10]. Na początku XX wieku Vetulaniowie zamieszkiwali w Sanoku przy ulicy Podgórze w domu pod numerem konskrypcyjnym 284[11][12][13].
Ukończył studia w Akademii Eksportu (Exportakademie) w Wiedniu[1]. Podczas studiów, w kwietniu 1914 został wybrany prezesem zarządu koła polskich słuchaczy tej uczelni, pod nazwą „Ognisko”[14]. Przebywając w Warszawie na praktyce wakacyjnej po wybuchu I wojny światowej został internowany i deportowany do Astrachania[15]. Na terenie Rosji został dyrektorem huty szkła w Sławińsku i profesorem Wyższej Szkoły Handlowej w Charkowie. Po powrocie do Polski w 1919 w niepodległej II Rzeczypospolitej był urzędnikiem Ministerstwa Spraw Zagranicznych w Warszawie od 10 lipca 1919 do 1 marca 1920 (jako dietariusz w Departamencie Konsularnym, pracownik kontraktowy od 1 września 1919, prowizoryczny referent od 15 września 1919)[16]. Następnie przeszedł do służby dyplomatycznej MSZ. Pełnił służbę w Przedstawicielstwie RP w Wiedniu od 1 marca do 1 listopada 1920 (tytularny wicekonsul), wicekonsul w Królewcu od 1 listopada 1920 do 26 września 1921, konsul w Ostrawie od 26 września 1921 do 26 marca 1926[17][1] (w 1924 został awansowany na konsula drugiej klasy[18], a w połowie tego roku uznany przynależnym do gminy Sanok[19]). Następnie radca handlowy w Konstantynopolu od 26 marca 1926 do 1 czerwca 1930[20], konsul i kierownik konsulatu w Bukareszcie od 1 czerwca 1930 do 30 czerwca 1935[21]. Następnie od 30 czerwca 1935 był radcą w departamencie Polityczno-Ekonomicznym MSZ[16]. W 1938 był kierownikiem Referatu Środkowej Europy w Wydziale Wschodnim MSZ[22]. Pod koniec lat 30. zasiadał w sądzie koleżeńskim Stowarzyszenia „Samopomoc Urzędników Polskiej Służby Zagranicznej”[23]. Z dniem 1 maja 1939 w randze radcy MSZ został przydzielony do Radcy Ekonomicznego[24].
Później pełnił funkcję konsula generalnego w Bagdadzie od 1939 do 1940[15]. Uchodził za wytrawnego negocjatora, w okresie międzywojennym negocjował traktaty handlowe pomiędzy Polską i Turcją oraz Rumunią. Publikował prace i artykuły z zakresu gospodarki i ekonomii, podczas pobytu w Brazylii także w języku portugalskim. Był inicjatorem wydawnictwa propagandowego o Polsce w języku tureckim pt. Bogünki Lehistan (1928, Stambuł)[1].
Był członkiem honorowym Macierzy Ziemi Cieszyńskiej od 1926 roku[25]. Należał do warszawskiego Koła Harcerzy z Czasów Walk o Niepodległość[26].
Prywatnie interesował się filatelistyką. Jego żoną była Stanisława Leśniewska (zm. 1964), z którą miał córkę Wandę (1921–1987)[27][h]. Przed II wojną światową zamieszkiwali przy ulicy Chmielnej w Warszawie.
Po wybuchu II wojny światowej w 1940 został odwołany z pełnionego stanowiska w Bagdadzie i przeniesiony do biura szyfrów Ministerstwa Spraw Zagranicznych polskiego rządu na uchodźstwie w Angers, gdzie trafił z żoną i córką[28]. Po kampanii francuskiej i klęsce Francji z czerwca 1940 wyjechał z żoną i córką do Brazylii[29]. Został konsulem w Rio de Janeiro oraz podjął pracę w Instytucie Badania Kryształu Górskiego.
Zmarł 25 października 1942 w Rio de Janeiro[i][30] w wyniku obrażeń odniesionych w wypadku.
Remove ads
Publikacje
- Śląsk Czeski i Morawy w roku 1924. Raport gospodarczy Konsula R. P. w Morawskiej Ostrawie (1925);
- Drogi naszej sanacji gospodarczej (1926);
- Turcja (1928);
- Stosunki gospod. turecko-polskie (1934).
Opracowano na podstawie materiału źródłowego[1].
Ordery i odznaczenia
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (7 listopada 1925)[31][16][1][32]
- Złoty Krzyż Zasługi (10 listopada 1938)[33][34]
- Medal Niepodległości (17 marca 1932)[35][16][1]
- Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości (1928)[16][1]
- Wielka Wstęga Orderu Gwiazdy (Afganistan, 1935)[36][16]
- Krzyż Komandorski Orderu Gwiazdy Rumunii (Rumunia, 1937)[37][16]
- Krzyż Komandorski Orderu Korony Rumunii (Rumunia, 1933)[38][16][1]
- Krzyż Komandorski Orderu Zasługi (Węgry, 1937)[39][16]
- Krzyż Komandorski Orderu Świętego Sawy (Jugosławia, 1938)[40][16]
- Krzyż Komandorski Orderu Feniksa (Grecja, 1939)[41]
- Order „Meritul comercial și industrial” (Rumunia, 1936)[42][16]
Upamiętnienie
Podczas procesu zmian nazw ulicy w Sanoku w maju 1989 zaproponowano nazwanie jednej z odnóg ulicy Wincentego Witosa w dzielnicy Dąbrówka „ulicą Vetulanich”[43]. Ulica pod taką nazw w ww. dzielnicy widnieje w źródłach urzędowych z 1990[44], jednak współcześnie nie ma już jej w wykazie ulic miasta Sanoka[45].
Rodzina
| Michał Vetulani | Franciszka Śliwińska | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Jan Vetulani | Matylda Pisz | Roman Vetulani | Elżbieta Kunachowicz | Franciszek Latinik | Franciszek Vetulani | Katarzyna Ipohorska-Lenkiewicz | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Eugeniusz Vetulani | Kazimierz Vetulani | Zygmunt Vetulani | Tadeusz Vetulani | Maria Godlewska | Adam Vetulani | Irena Latinik | Zofia Vetulani | Bohdan de Nisau | Maria Vetulani de Nisau | Cecylia Vetulani | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Armand Vetulani | Wanda Vetulani | Zygmunt Vetulani | Grażyna Małgorzata Świerczyńska | Krystyna Vetulani-Belfoure | Jerzy Vetulani | Maria Pająk | Witold de Nisau | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Agnieszka Vetulani-Cęgiel | Maria Vetulani | Charles Belfoure | Marek Vetulani | Tomasz Vetulani | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Remove ads
Uwagi
- Właśc. Zygmunt Michał Vetulani.
- W latach 1921–1926.
- W latach 1930–1935.
- W latach 1926–1930.
- W latach 1935–1938.
- W latach 1939–1940.
- W latach 1940–1942.
- Wanda Vetulani była zamężna z Leonardem Charles’em van Dongen.
- Niektóre źródła błędnie podają datę śmierci 25 października 1941.
- Wykaz niekompletny.
Przypisy
Bibliografia
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads