1659.

Kratke činjenice

Ovo je članak o godini 1659.

Kratke činjenice Milenijum:, Vjekovi: ...

Kratke činjenice

1659.. po kalendarima
Gregorijanski	1659.. (MDCLIX)
Ab urbe condita	2412.
Islamski	1069–1070.
Iranski	1037–1038.
Hebrejski	5419–5420.
Bizantski	7167–7168.
Koptski	1375–1376.
Hindu kalendari
• Vikram Samvat	1714–1715.
• Shaka Samvat	1581–1582.
• Kali Yuga	4760–4761.
Kineski
• Kontinualno	4295–4296.
• 60 godina	Yin Zemlja Svinja (od kineske Ng.)
Holocenski kalendar	11659.
p • r • u
Podrobnije: Kalendarska era

januar - Knezovi iz Crne Gore i stare Hercegovine dolaze do Kotora, ali bez sporazuma sa Mlečanima; u gradu se nalazi oko 8.000 izbeglica iz Hercegovine^[1].
14. 1. - Rat portugalske restauracije: Bitka kod Linhas de Elvasa je ubedljiva portugalska pobeda.
februar, početkom - Kandijski rat u Dalmaciji: zadarski i šibenski serdari zajednički upadaju preko Cetine na tursku teritoriju, ginu Janko Mitrović i Ilija Miljković (umiru 28. 2. odn. 1. 3.)^[2]. Janka će naslediti sin Stojan Janković.
11. 2. - Dansko-švedski rat (1658-60): Danci odbili švedski napad na Kopenhagen.
16. 2. - Veliki vezir Mehmed-paša Ćuprilić ubio u Alepu pobunjenog dijarbakirskog namesnika Abaza Hasan-pašu^[3].
februar - U Beču potvrđeni Srpski (vlaški) statuti, Srbi krajišnici dobili diplomu o tome u maju, nakon čega se smirila njihova pobuna u Slavoniji^[4].
mart, početkom - Zadarski morlaci uništili odred ličkih Turaka u bukovičkom klancu^[5].
mart - Kandijski rat u Egeju: Mlečani zauzeli Kalamatu na jugu Peloponeza, kasnije Toroni na Halkidiku i Češme na anadolskoj obali^[6].
mart - Nakon brojnih žalbi stanovništva i Dubrovčana smenjen bosanski namesnik Sejdi Ahmed-paša - poslat u Budim, a u Bosnu dolazi Melek Ahmed-paša^[5].

20. 4. - Kaptol i sisački pobunjenici sklopili sporazum (isti kao i 1656.), prethodno je silom ugušena pobuna Posavaca^[7].
21. 5. - Haški koncert: Engleska, Francuska i Holandija se zalažu za mir između Švedske i Danske-Norveške i slobodnu plovidbu do Baltika.
4. 6. - Richard Cromwell daje ostavku kao lord protektor Commonwealtha - sledećih godinu dana figurira Državni savet.
29. 6. - Rusko-poljski rat (1654-67): Konotopska bitka je pobeda Ukrajinaca, Poljaka-Litvanaca i Tatara nad Rusima.

jul - Patrijarh srpski Gavrilo I Rajić pogubljen u Bursi.
jul - U napadu na Popovo učestvuje 600 hajduka, kod Stona ih čeka 39 brodova iz Sućuraja na Hvaru^[5].
leto - Bosanski Turci (Jusuf-beg Filipović) napadaju šibensku teritoriju, odbili ih kliški morlaci. Kasnije, morlaci porazili Turke na Neretvi i na splitskoj teritoriji i opet kod Šibenika (poginuo sin ličkog sandžakbega)^[8].
septembar - Počinje prvi od dva Esopuska rata između Indijanaca Esopus i Holanđana u Severnoj Americi.
22. 9. - Mlečani i Francuzi zauzeli Karistos na Eubeji i uništili fortifikacije^[6].

oktobar - Morlaci upali u Knin i oterali svu tursku stoku sa pazara^[8].
oktobar - Spor generala Johna Lamberta i engleskog Krnjeg parlamenta - vojska imenuje Komitet sigurnosti.
16. 10. - Domenico II Contarini je novi mletački dužd (do 1675).
27. 10. - Jurij Hmeljnicki izabran za hetmana ukrajinskih kozaka; pod ruskim pritiskom zaključeni Perejaslavski članci kojima je znatno ograničena kozačka autonomija.
7. 11. - Pirinejskim mirom okončan Franko-španski rat (1635-59): Francuska dobija grofoviju Roussillon i delove Luksemburga i Flandrije a odriče se grofovije Barcelone. Luj XIV će se oženiti španskom princezom. Pirineji utvrđeni kao granica dve zemlje a špansko "Zlatno doba" u političkom smislu se smatra okončanim.
25. 11. - Holandske snage admirala de Ruytera oslobađaju danski grad Nyborg od Šveđana.
11. 12. - Kurlandska kolonizacija u Americi: Nova Kurlandija tj. Tobago zvanično prepuštena Holanđanima (poništeno sledeće godine).

Događaji