1695.

Veoma hladna i kišovita godina: Engleska, Francuska (vino se smrzavalo u čašama u Versaju), Nemačka (Bodensko jezero sasvim zaleđeno), Baltik (Velika estonska glad).

Kratke činjenice

Ovo je članak o godini 1695.

Kratke činjenice Milenijum:, Vjekovi: ...

Kratke činjenice

12. 1. - Veliki turski rat: Austrijanci zauzeli Gyulu (Turci tako gube sve posede iza Tise i Moriša).
6. 2. - Mustafa II je novi osmanski sultan (do 1703).
21. 2. - Morejski rat: nakon što je osmanska flota dva puta (9. i 19. 2.) porazila Mlečane, ovi napuštaju Hios u velikoj konfuziji i gubicima^[1]. Sultan nakon ovoga zabranjuje katoličkim misionarima da se obraćaju njegovim podanicima, već samo evropskim trgovcima^[2].
4. 3. - Privilegija Leopolda I., preko Ugarske kancelarije: priznato preuređenje SPC u Habsburškoj monarhiji (potvrđeni episkopi), Srbi pravoslavci oslobođeni od desetka katoličkoj crkvi, potvrđena im sloboda veroispovesti^[3].
9. 3. - Dvorski ratni savet poverava generalu Hajsleru da se srpski vojnici podrede nemačkim generalima i udalje od patrijarha Arsenija i podvojvode Monastirlije^[4].
20. 3. - Dvorski ratni savet na zahtev Ludviga Badenskog naredio regrutaciju još nekoliko hiljada Srba za zapadni (francuski) front, 1. jula se traži još jedna regimenta^[5].

april - Engleski parlament odlučio da ne obnavlja zakon iz 1643. koji je zahtevao cenzuru štampe (prva zemlja bez cenzure?).
proljeće - Hrvatski sabor zaključio da, pod pretnjom kazne od sto forinti, vlastelin mora vratiti odbjeglog kmeta njegovom gospodaru^[6]. Iste godine Sabor propisuje vrstu tkanine za odijevanje neplemića, zbog porasta odlijevanja novca^[7].
3. 5. - Elmas Mehmed-paša je novi veliki vezir (do 1697).
jun - Turci pokušavali da se iskrcaju na Peloponez, kod Argosa i Monemvasije, ali odbijeni s velikim gubicima^[8].
jun - Erdödyjevi izgubili čast kostajničkog kapetana - počinje spor da li će ban ili petrinjski kapetan upravljati ovom kapetanijom^[9]. Petrinjski zapovednici počinju podbunjivati Srbe^[10].
29. 6. - Episkop Savatije Ljubibratić priznat za vjerskog starješinu pravoslavnih u mletačkoj srednjoj i sjevernoj Dalmaciji^[11].

jul-septembar - Prvi Azovski pohod cara Petra: Rusi neuspešno opsedali osmanski grad Azov. Ovo iskustvo navodi Petra da od kraja godine stvori Azovsku flotu.
10. 7. - Giuseppe Maria Bottari novi biskup Pule (do 1729).
14. 7. - Leopold Kolonić je novi estergomski nadbiskup i primat Ugarske (do 1707).

9. 8. - Sultan stigao u Beograd^[12].
11. 8. - Car poklonio patrijarhu Arseniju zamak Sirač, ali grof Štaremberg sprečava preuzimanje^[4] (kasnije će mu davati Sečuj u Baranji).
13 - 15. 8. - Rat Velike alijanse: francusko Bombardovanje Brisela, najrazorniji događaj u istoriji tog grada, u nadi da će skrenuti pažnju Alijanse sa opsade Namura.
1. 9. - Posle par meseci opsade, Velika alijansa povratila Namur od Francuza.
7. 9. - Pirat Henry Every opljačkao mogulski brod sa blagom Ganj-i-Sawai - šteta za anglo-mogulske odnose, engleske vlasti ponudile nagradu za hvatanje. Poginuo pirat Thomas Tew.
septembar - Sultanova vojska povratila Lipovu.
septembar - Turci beogradskog Džafer-paše uspeli osvojiti Titel, stradao komandant Prodan Šteta sa 800-1000 branitalja, saski izbornik Fridrih August se samovoljno povukao iz Arada u Segedin^[13]; grof Štaremberg ubrzo povratio Titel^[12].
18. 9. - Mletačka flota poražena kod Zeytinburnua.
25. 9. - Bitka kod Lugoša je velika turska pobeda - maršal Federico Veterani uhvaćen i pogubljen, komandant Srpske milicije Antonije Znorić poginuo. Turci zauzeli Lugoš i Karansebeš, sultan se početkom novembra vraća u Carigrad^[12]^[13].

oktobar, početkom - Većinski srpsko odeljenje zauzima Šabac, Raču i Kupinovo^[12].
8. 10. - Car Lepold izdao zaštitno pismo gradu Satmaru - nakon žalbi građana zabranjeno naseljavanje Srba i Grka u gradu, kojima je dozvoljeno trgovanje samo istočnjačkom robom^[14].
14. 11. - Hrvatski sabor potvrdio svojim zaključkom prošlogodišnji carev Odvjetnički statut, čime ovaj postaje zakon i u Hrvatskoj.
6. 12. - Totalno pomračenje Sunca: senka kreće iz istočne Hercegovine, zatim preko Crne Gore, Metohije itd. - totalitet tu traje svega nekoliko sekundi^[15].
20. 12. - Petar Veliki postavio Kozmu Nefimonova za svog poslanika u Beču, s ciljem sklapanja antiturskog saveza^[12].

Hrvatskom saboru priznato pravo na područje između Kupe i Une, uprkos protivljenju Komore^[16].
Monah Mihailo Račanin se žali na stanje Srba^[17]. Već ove godine ima ideja za seobu u Rusiju^[4].
Počinje izdavanje Baylovog "Povijesnog i kritičkog rječnika" (do 1697).
U Vlaškoj izgrađen manastir Sinaja, u blizini nastaje i grad Sinaja.
U osmanskom carstvu uveden sistem malikâne, doživotnih sakupljača poreza.
Na Floridi završena španska tvrđava Castillo de San Marcos, najstarije zidano utvrđenje u kontinentalnim SAD.

Događaji