1752.

Milenijum:	2. milenijum
Vjekovi:	17. vijek – 18. vijek – 19. vijek
Decenija:	1720-e 1730-e 1740-e – 1750-e – 1760-e 1770-e 1780-e
Godine:	1749 1750 1751 – 1752 – 1753 1754 1755

1752.. po kalendarima
Gregorijanski	1752.. (MDCCLII)
Ab urbe condita	2505.
Islamski	1165–1166.
Iranski	1130–1131.
Hebrejski	5512–5513.
Bizantski	7260–7261.
Koptski	1468–1469.
Hindu kalendari
• Vikram Samvat	1807–1808.
• Shaka Samvat	1674–1675.
• Kali Yuga	4853–4854.
Kineski
• Kontinualno	4388–4389.
• 60 godina	Yang Voda Majmun (od kineske Ng.)
Holocenski kalendar	11752.
p • r • u
Podrobnije: Kalendarska era

Januar/Siječanj – Mart/Ožujak

Thumb — Ukrajina 1727-1768, označeni Nova Srbija i Slavenosrbija

11. 1. - Jovan Horvat dobija ruski čin general-majora i nalog da pristupi organizovanju Nove Serbije, u centralnom delu dan. Ukrajine, a prema ranijem predlogu o ustrojstvu srpskih naselja u Rusiji^[1] (postoji do 1764). Glavna uprava je u Novomirgorodu, u dan. ukrajinskoj Kirovogradskoj oblasti, Nova Serbija se prostire 200 km, od Dnjepra do Sinjuhe,^[2] sa 40 sela utvrđenih šančevima^[3]
20. 1. - Rođendan kralja Napulja i Sicilije Karla: postavlja kamen temeljac kraljevskog dvorca u Caserti.
28. 1. - Afera oko Generalne bolnice u Parizu: kralj Luj XV naređuje Velikom veću da promeni administraciju bolnice bez odobrenja Pariskog parlamenta, koji je tri godine odbijao da se izjasni - prvi neposluh protiv kralja.

7. 2. - Na traženje jezuita, francusko Državno veće zabranjuje prodaju, kupovinu i posedovanje do sada objavljena dva toma "Enciklopedije", jer smatra da ruše kraljevski autoritet i promovišu ireligioznost - izdavanje se nastavlja u novembru 1753, uz pomoć naklonjenog cenzora de Malesherbesa.
12. 2. - U Austriji osnovana Komisija za čednost (Keuschheitskommission).
- Temeswarer Wasserschub: u Banat će iz Austrije biti deportovani nemoralni i asocijalni elementi - 3.130 osoba 1752-68, a prvi transport je bio još 1744.^[4]
23. 2. - Nicolas-Louis de Lacaille osmatra sa Rta Dobre Nade: otkrio je telo kasnije označeno kao Messier 83, ili Južna Vetrenjača, prečkastu spiralnu galaksiju.
29. 2. - Alaungpaya se proglasio za kralja u Gornjoj Burmi (do 1760), što je početak dinastije Konbaung (do 1885), koja zamenjuje Toungoo (Taungu). Prvo mora odoleti opsadi južne dinastije Hanthawaddy, što uspešno čini i okuplja sve veće snage.

6. 3. - Ahmed-šah Durani zauzima Lahore u mogulskom Pendžabu nakon opsade - ubija 900 Sika u tvrđavi, zadržava guvernera i potpisuje ugovor kojim dobija i Multan, a što mogulski car potvrđuje.
7. 3. - Umro je mletački dužd Pietro Grimani, za naslednika će biti izabran Francesco Loredan (do 1762). Duždevi u ovo vreme nemaju mnogo moći, Loredan je pasivan u sporu konzervativaca, koji imaju prevlast, i reformatora.
14. 3. - Kraljevina Rjukju: umro je vladar Shō Kei, nasleđuje ga sin Shō Boku (do 1794).
mart - Voltaire napušta Prusku, sporo se kreće prema Franuskoj; u junu je bio pritvoren u Frankfurtu od strane Fridrihovih agenata.

April/Travanj – Jun/Lipanj

3. 4. - Afganistanski vladar Ahmad Shah Durrani pripaja i Kašmir vlastitoj državi.
10. 4. - Drugi karnatski rat: franko-indijske snage prekidaju nakon devet meseci opsadu Trichinopolyja.
12. 4. - Prosvetiteljstvo u Španiji: osnovana Real Academia de Bellas Artes de San Fernando.
19. 4. - Portugalski Mozambik postaje generalna kapetanija, direktno pod portugalskom vlašću, umesto pod okriljem Portugalske Indije.
proleće - U Kijevu se nalazi oko 1.000 doseljenih Srba, koji su došli za Jovanom Horvatom.
proleće - Crnogorski vladika Vasilije krenuo u posetu Rusiji (vraća se 1754).^[5]
4. 5.^[6] - Nepopularni dabrobosanski mitropolit Gavrilo Mihić (Mihailović) zbačen preko turskog suda. Crkvena opština i narod će izabrati arhimandrita Pive Pajsija Lazarevića za novog mitropolita (hirotonisan 27. 6./8. 7., do 1759), sklopio je ugovor sa sarajevskom opštinom o svojim obavezama.^[7]^[8]
23. 5. - 6. 6. - U tri velika požara izgorele dve trećine Moskve.
13. 6. - Ugovor iz Logstowna između indijanskih plemena i predstavnika kolonije Virdžinije i kompanije Ohajo: potvrđen je ugovor iz 1744. kojim je Virdžinija dobila zemlju jugoistočno od reke Ohajo; dozvoljena je gradnja britanske tvrđave na ušću Monongahele, na mestu današnjeg Pittsburgha.
15. 6. - Američki naučnik Benjamin Franklin izvodi znameniti eksperiment sa zmajem tokom grmljavinske oluje (objavljeno u oktobru).
21. 6. - Franko-indijanske snage uništile Pickawillany, selo Miami Indijanaca i britansku trgovačku postaju u dolini Ohaja.
sredinom god. - U dijelu Hrvatske uveden "vrapčji porez" za očuvanje usjeva, do 1754. zamjenjen podavanjem u novcu (novčić od ptičje glave, 300 novčića za cijeli dim).^[9]^[10]

Jul/Srpanj – Septembar/Rujan

1. 7. - Ćosa Bahir Mustafa-paša je imenovan za novog velikog vezira (do 1755).
21. 7. - Kazneni patent (Pönal Patent) zabranjuje vrbovanje u Temišvarskom banatu^[11] (vrbuju se Srbi, nezadovoljni ukmećivanjem, za odlazak u Rusiju).
27. 7. - Marija Terezija izdaje preko ugarske dvorske kancelarije dekret kojim se zabranjuje ometanje Srba u ispovedanju njihove veroispovesti, nametanje unije i isključivanje iz uprave u gradskim magistratima.^[12]
leto - Na reci Išim osnovana tvrđava Svetog Petra - današnji Petropavlovsk na severu Kazahstana. Rusi grade liniju fortifikacija od Omska na Irtišu do reke Tobol.
1. 8. - Querelle des Bouffons: u Parizu izvedena Pergolesijeva opera-intermeco "Služavka gospodarica" - dolazi do dvogodišnjeg spora, zvanog "prepirka komičara", o prednostima francuske i italijanske opere. Pisci povezani sa Enciklopedijom, poput Rusoa, podržavaju italijansku Operu buffa i kritikuju francusku tragédie lyrique, koju zastupa Jean-Philippe Rameau.
avgust - Zvono slobode, Liberty Bell, stiže Filadelfiju nakon što je izliveno u Londonu - napuklo je već pri prvoj probi, biće povezano sa proglašenjem nezavisnosti 1776.
14. 9. - Velika Britanija sa kolonijama implicitno prihvatila gregorijanski kalendar (posle 2. 9. došao 14. 9. - izostavljeno 11 dana). Takođe, ova godina je u Britaniji zvanično počela 1. januara umesto 25. marta.
septembar - Potpukovnik pomoriške milicije Jovan Šević napustio Ugarsku sa oko 800 iseljenika. Ubrzo u Rusiju stiže i pukovnik Rajko Preradović, komandant Slavonskog husarskog puka (nakon što je proveo pet meseci u zatvoru, jer vlasti žele sprečiti seobu).^[13] Šević i Preradović ne prihvataju da se nasele na Horvatovom terenu, dogodine dobijaju Slavjanoserbiju, na istoku dan. Ukrajine.^[14]
septembar - Crnogorski vladika Vasilije stigao u Petrograd, u Rusiji ostaje do 1754.^[15] Ove godine je u Crnoj Gori ponovo na dnevnom redu bilo iseljavanje u Kraljevinu Dviju Sicilija, čemu se Vasilije protivio, iselilo se ipak 25 lica.^[16]
21. 9. - U S. Peterburgu je austrijskom poslaniku predata promemorija kojom se traži da se ne proganjaju ruski emisari među Srbima.
sept., krajem - Mehmed-paša Kukavica je postavljen za bosanskog pašu i specijalnog sultanovog izaslanika, osamnaest baša je udavljeno u Travniku^[17] (1752-56 i 1757-60) - izgradio je preko 80 raznih objekata u ejaletu.^[18]

Oktobar/Listopad – Decembar/Prosinac

2. 10. - Mitropolit Nenadović objavljuje kazneni patent iz jula, poziva narod na ostanak.^[19] Naporima vlasti i crkve, iseljenički talas u Rusiju je znatno oslabio do polovine sledeće godine.^[20]
6. 10. - Posle smrti Atanasija II, za novog pećkog patrijarha je postavljen raniji mitropolit dabrobosanski Gavrilo, ali umire već u novembru - naslediće ga niški mitropolit, Gavrilo III (do 1758).

12. 10. - Madame de Pompadour je proizvedena u vojvotkinju - više nije kraljeva ljubavnica, ali ostaje prijateljica i pomoć. Moguće kraljeve konkubine su smeštene u zdanju u Parc-aux-cerfs.
18. 10. - Na dvoru u Fontainebleauu izvedena Rousseauova opera "Seoski gatar" - postaje vrlo popularna, donosi mu slavu i novac.
jesen - Crnjanski u trećoj knjizi "Seoba" pominje dolazak Srba u Rusiju i da su Isakoviči stigli u Kijev krajem 1752.^[21]^[22]
decembar ili januar - Džungarski kan Lama Dordži je stradao u sukobu sa Davačijem, koji postaje poslednji kan, do 1755.

Kroz godinu

Visina poreza po dimu povećana u Hrvatskoj sa 30 na 34 forinte.^[23]
Hrvatsko primorje podređeno Dvorskoj trgovačkoj direkciji.^[24]
Banatsko trgovačko društvo sklopilo ugovor sa Banatskom i Ilirskom dvorskom deputacijom.^[25]
Porta je proglasila ajanima, zemaljskim prvacima, najuglednije spahije u beogradskom pašaluku i poverila im ubiranje poreza - uskoro se ispostavlja (1754) da je od 290 hiljada groša narodnog duga 200 hiljada "običan zulum", zbog čega je dosta raje pobeglo u Austriju.^[26] Porta je takođe odobrila spahijama da mogu stanovati i u selima a ne samo Beogradu, kako bi štitili raju od nasilnika.^[27]
Andrija Kačić Miošić: Elementa peripathetica.
Tobias Mayer predstavio Mjesečeve tablice na Göttingenskom univerzitetu, ove godine je izmislio i refleksioni krug.
U literaturi se prvi put javlja naziv mazurke.
Osnovan zoološki vrt u Beču, privatna careva menažerija u Schönbrunnu, otvoren za javnost 1778.
Dovršeno ujedinjenje Gornjeg i Donjeg grada Križevaca.
Beljsko vlastelinstvo osnovalo Petlovac u Baranji.
Osnovan Portsmouth, Virginia.
Prva filosofska disertacija u Srba: Jovan Stefanov Balević iz Bratonožića je odbranio u Haleu.^[28]
Prema istoriji vladike Vasilija, Dubrovčani su predali nekog Crnogorca Turcima u Trebinju, ali je oslobođen nakon što su Crnogorci uhvatili jednog dubrovačkog plemića.^[29]
Petar Budmani imenovan za stonskog biskupa (do 1764).^[30]
Fridrih Veliki piše politički testament: kralj bi trebao postići ravnotežu između interesa seljaka i plemića (teško, jer se oslanja na plemiće); ne bi trebalo započinjati ratove sa Rusijom.
U Engleskoj je, slabo aktivna, Kraljevska afrička kompanija zamenjena Afričkom kompanijom trgovaca - postoji do 1821, bavi se trgovinom robovima na zapadnoafričkoj obali.
U Kijevu je završen Marijinski dvorac, danas zvanična rezidencija predsednika Ukrajine.

Događaji

Januar/Siječanj – Mart/Ožujak

April/Travanj – Jun/Lipanj

Jul/Srpanj – Septembar/Rujan

Oktobar/Listopad – Decembar/Prosinac

Kroz godinu

Rođenja

Smrti

Reference

Wikiwand - on