1753.

Ovo je članak o godini 1753.

Kratke činjenice Milenijum:, Vjekovi: ...

Kratke činjenice

1753.. po kalendarima
Gregorijanski	1753.. (MDCCLIII)
Ab urbe condita	2506.
Islamski	1166–1167.
Iranski	1131–1132.
Hebrejski	5513–5514.
Bizantski	7261–7262.
Koptski	1469–1470.
Hindu kalendari
• Vikram Samvat	1808–1809.
• Shaka Samvat	1675–1676.
• Kali Yuga	4854–4855.
Kineski
• Kontinualno	4389–4390.
• 60 godina	Yin Voda P(ij)etao (od kineske Ng.)
Holocenski kalendar	11753.
p • r • u
Podrobnije: Kalendarska era

11. 1. - Konkordat između Španjolske Fernanda VI i katoličke crkve Benedikta XIV: monarh ima praktičnu kontrolu nad crkvom (→ regalizam).
29. 1. - Slučaj Elizabeth Canning: londonska sluškinja se ponovo pojavila nakon skoro meseca dana nestanka, tvrdi da su je dve žene držale na jednom tavanu - sudski procesi protiv žena, a zatim i protiv Canningove sledeće godine izazivaju veliku pažnju javnosti.
1. 3. - Švedska uvela gregorijanski kalendar.

5. 4. - Pod pritiskom katoličkih biskupa, naročito zadarskog nadbiskupa Karamana, mletačka vlada naredila generalnom providuru da iz Dalmacije protera episkopa Simeona Končarevića - on odlazi iz Benkovca u Popinu, u habsburškoj Lici, odakle nastavlja upravu do oko 1757.^[1]
22. 4. - Crnogorski vladika Vasilije traži u Rusiji od grofa Bestuževa Rjumina da Crnogorci, kao i Primorci i Brđani, budu stavljeni pod ruski protektorat.^[2]
1. 5. - Carolus Linnaeus izdaje botaničku knjigu Species plantarum na kojoj se temelji današnja klasifikacija biljaka.
2. 5. - Naredba Marije Terezije o uslovima za gradnju i opravak crkava.^[3]

13. 5. - Wenzel Anton von Kaunitz-Rietberg postaje državni kancelar Habsburške monarhije (do 1792). On je raniji ambasador u Francuskoj, zalaže se za savez sa tom zemljom i sa Rusijom protiv Pruske (→ Diplomatska revolucija 1756).
17. 5. - Prvi broj biltena Correspondance littéraire, philosophique et critique Friedricha Melchiora Grimma upućenog raznim nemačkim suverenima, u čemu mu anonimno pomažu Denis Diderot i Louise d'Épinay. Grimm je ove godine napisao i pamflet Le petit prophète de Boehmischbroda kojim hvali italijansku operu na račun francuske (→ Querelle des Bouffons).

29. 5. - Ukazom ruske carice, puk. Rajko Preradović i potpuk. Jovan Šević biće naseljeni sa doseljenim Srbima na istoku dan. Ukrajine^[4] - Slavjanoserbija traje do 1764., prostire se između Bahmuta i Luganska, doseljavaju se i pripadnici drugih nacija (Jovan Horvat je prošle godine dobio Novu Srbiju u centralnom delu dan. Ukrajine). Broj srpskih naseljenika nije mnogo veći od 3.000.^[5]
7. 6. - Zakonom osnovan Britanski muzej sa bibliotekom (otvoreni 1759).
jun - Poglavica Mohawka Hendrick Theyanoguin objavljuje da je prekinut Lanac zaveta sa Britancima, jer smatra da im je oteta zemlja u koloniji Njujork.

polovinom god. - Iseljenički talas Srba iz Habsburške monarhije u Rusiju znatno je oslabio, zajedničkim naporima vlasti i srpske crkve.^[6]
7. 7. (26. 6. po j.k.) - Beogradski mitropolit Vikentije Stefanović posetio manastir Dečane.
7. 7. - U Velikoj Britaniji na snagu stupa Zakon o jevrejskoj naturalizaciji, po kojem Jevreji mogu postati državljani, i bez pričešća - zakon je opozvan sledeće godine zbog izliva antisemitizma.

leto - Francuzi ulaze u Ohajsku zemlju, grade utvrđenja Presque Isle (na obali jezera Erie, danas Erie, Pennsylvania i južnije Fort Le Boeuf (dan. Waterford). Dogodine grade dalje na jugu Fort Machault, te Fort Duquesne na mestu Pittsburgha.
25. 8. - Georges-Louis Leclerc de Buffon je primljen u Académie française: drži Govor o stilu sa čuvenom frazom Le style c'est l'homme même, "Stil, to je sam čovjek".
avgust? - Varaždinski general grof Petaci došao s vojskom u Marču i proterao pravoslavne monahe, koji prelaze u Lepavinu - ogorčenje u narodu.^[7]
rujan - Bosanski vezir Mehmed-paša Kukavica stigao u Tešanj - tamo se odriču kolovođe pobune Abdurahmana Muharemije, koji ubrzo gine kod Zvornika.^[8]
16. 9. - Sremski Karlovci su proglašeni za slobodnu varoš - komunitet. Ove godine i Bukovac, Slavonski Brod i Stara Gradiška.^[9]
19. 9. (8. 9. po j.k., Mala Gospojina) - Navodno proplakala ikona Bogorodice u Neštinu.^[10]
20. 9. - Sporazum sa Austrijom o proširenju konvencionog talira na Bavarsku, tj. Bavarski carski okrug - talir se zatim širi po jugu Nemačke.

oktobar - Nakon perioda prve zabrane, od prošle godine, nastavlja se izdavanje Encyclopédie - izašao je treći tom.
31. 10. - Robert Dinwiddie, britanski viceguverner Virdžinije šalje vojnu ekspediciju na zapad u Ohio kako bi zahtjevao odlazak Francuza iz područja. Na čelu ekspedicije je 21-godišnji major virdžinijske milicije George Washington, zadatak mu je i kontakt sa Irokeškom konfederacijom radi informacija.
12. 11. - Požar u ruskoj Letnjoj palati, izgorelo 4.000 haljina carice Jelisavete.
11. 12. - Washington je primljen u francuskom Fort Le Boeuf, uručuje poruku kojom se zahteva odlazak iz zemalja na reci Ohajo, "notorno poznatih kao imovina britanske krune" - francuski kapetan šalje natrag poruku da su "prava Luja XV na tu zemlju neosporna". Francuski i indijanski rat počinje sledećeg maja.

Ukinuta Petrinjska kapetanija Banske krajine, prema odluci još iz 1703.^[11]
Serbellonijev regulament u Slavonskoj i Srijemskoj krajini, s ciljem poboljšanja materijalnog stanja krajišnika.^[12]
Marija Terezija daje Zaštitni patent Srbima.
Zemaljski bataljon u bivšoj Pomoriškoj krajini podeljen na šest četa - mokrinsko-kikindski, melenačko-vranjevački, elemirsko-tarški i neki drugi krajevi.^[13]
Beogradski janičari presreli kod Kolara vojsku "raznih prognanika, buntovnika i arbanaške ekšije" i sprečili ih da dođu u Beograd.^[14]
Zabeležena smrt jednog monaha u Gračanici - prvi zapis o monasima u tom manastiru od 1724.^[15]
Matej Karaman: Identità della lingua litterale Slava e necessità di conservarla ne’ libri sacri (odgovor na Rusićevu kritiku rusificiranog Misala iz 1741); ćirilični Bukvar slavenskij pismeny (nakon glagoljaškog 1739); Expositio alphabeti Illyrici glagolitici et cirilliani.
Sedište Vojvodstva Braunschweig-Lüneburg se posle više od tri stoleća vraća u grad Braunschweig.
Sagrađena je prva pravoslavna Crkva sv. Spiridona u Trstu^[16] (zamenjena današnjom građevinom 1869).
Kratka seljačka buna u Hódmezővásárhelyu.
Antikvar Robert Wood objavljuje opis ruševina Palmire.
William Hogarth: knjiga The Analysis of Beauty.
Giovanni Battista Tiepolo završio plafonsku fresku u Palači u Würzburgu, najveću na svijetu: 19 × 32 m, zakrivljenih 677 kvm.
U Veneciji je izvedena Goldonijeva komedija La locandiera ili "Mirandolina".

Događaji