1782.

godina From Wikipedia, the free encyclopedia

1782.
Remove ads

Godina 1782 (MDCCLXXXII) bila je redovna godina koja počinje u utorak po gregorijanskom kalendaru odn. redovna godina koja počinje u subotu po julijanskom kalendaru.

Ovo je članak o godini 1782.
Kratke činjenice Milenijum:, Vjekovi: ...
Thumb
Bitka kod Saintsa.
Kratke činjenice
Remove ads

Događaji

Januar/Siječanj

  • 2. 1. - Jozefinizam: Edikt o toleranciji daje versku slobodu Jevrejima, ali im uvodi i neke obaveze i ograničenja. U Ugarskoj uveden iduće godine, u Galiciji, gde ih ima najviše tek 1789.
  • 7. 1. - U Filadelfiji je otvorena Banka Severne Amerike (Bank of North America), de fakto centralna banka SAD do 1791.
  • 11. 1. - Četvrti anglo-holandski rat, Zauzeće Trincomaleeja: Britanci zauzimaju holandsku luku na istoku Cejlona.
  • 13. 1. - Sturm und Drang: u Mannheimu izvedena Schillerova drama "Razbojnici".
  • 19. 1. - Anglo-francuski rat: Francuzi su se iskrcali na Saint Kitts u Karibima, opsedaju tvrđavu na Brimstone Hillu do februara.
  • 22. 1. - Zauzeće Demerare and Essequiba: Francuzi zauzimaju holandske kolonije u današnjoj Gvajani, nakon što su ih Englezi držali manje od godinu dana.

Februar/Veljača

  • 5. 2. - Nakon polugodišnje opsade utvrde sv. Filipa, franko-španske snage zauzimaju Menorcu.
  • 12. 2. - Britanci su se predali na St. Kittsu, Francuzi ga drže samo do ugovora 1783.
  • 15. 2. - Dungannonska konvencija Irskih dobrovoljaca iz Ulstera: traže zakonodavnu nezavisnost Irske, uz lojalnost britanskoj kruni.
  • 17. 2. - Bitka kod Sadrasa je prva od anglo-francuskih pomorskih bitaka pored istočne obale Indije ove i sledeće godine. Francuzi podržavaju majzorskog vladara Hajdara Alija.
  • 22. 2. - Francuzi zauzimaju Montserrat (vraćaju ga prema ugovoru iz 1783).
  • 27. 2. - Britanski parlament glasa protiv nastavka rata u Americi, što je i praktični glas nepoverenja vladi (britanska predaja kod Yorktowna prošlog oktobra je označila faktički kraj rata u Americi).
  • 28. 2. - Ediktom se u Habsburškoj monarhiji ukida niz katoličkih kontemplativnih redova i samostana, za koje se smatra da ne služe nekoj društveno korisnoj svrsi.[1] Od 915 samostana u austrijskom dijelu ostati će ih 388. Ukinut je i pavlinski red koji je imao samostane u Lepoglavi i Sv. Petru u šumi - imutak je pretvoren u zaklade za pomoć siromašnim župama i dalju izgradnju školstva.

Mart/Ožujak

April/Travanj

  • april - Austrijska misija pukovnika Paulića je završila misiju u Crnoj Gori - u avgustu su podneseni izveštaji, car misli da stvar nije vredna daljeg truda.[2]
  • 5. 4. - Objavljena Konzistorijalna sistema (Systema consistoriale) kojom se reguliše materija iz oblasti crkvenog prava[3] - ovaj sistem sužava vlast visokog klera u srpskoj crkvi.[4]
  • 7. 4. - Zbačeni tajski vladar Taksin je pogubljen, vlast preuzima general Chao Phraya Chakri kao Rama I, što je početak dinastije Čakri, koja je i danas na vlasti u Tajlandu. Prestonicu premešta na mesto današnjeg Bangkoka.
  • 12. 4. - Američki rat za nezavisnost: Bitka kod Saintesa u kojoj britanska mornarica pod admiralom Rodneyem nanosi težak poraz francusko-španskoj floti i spriječava planiranu invaziju Jamajke, a pri čemu je zarobljen proslavljeni francuski admiral grof de Grasse.
Thumb
Gradski stub Bangkoka

Maj/Svibanj

  • maj - Britanci na Bahamima se predali Špancima (do 1783).
Thumb
Papa u poseti Veneciji
  • 15 - 18. 5. - Papa Pio VI je u poseti Veneciji.[5]
  • 17. 5. - Prvi anglo-maratski rat je završen Salbajskim mirom - sledeći rat dolazi 1803.
  • 26. 5. - Umro je vladar Tunisa Ali II ibn Hussein, nasleđuje ga sin Hammuda ibn Ali (do 1814).

Jun/Juni/Lipanj

  • 4, 6. 6. - Američka Crawfordova ekspedicija protiv Indijanaca na reci Sandusky u Ohaju: poražena je od britansko-indijanskih snaga i naterana u beg, Crawford je zarobljen i brutalno pogubljen.
  • 13. 6. - U švicarskom gradu Glarus sluškinja Anna Göldi pogubljena odrubljivanjem glave zbog ubistva; s obzirom da se presuda temeljila na torturom iznuđenom priznanju o tome da je "općila s Vragom", smatra se posljednjom osobom u Evropi pogubljenom kao vještica.
Thumb
Amblem SAD
  • 20. 6. - Usvojen grb, tj. Veliki pečat SAD.
  • 21. 6. - Konstitucija iz 1782: opozvan je zakon iz 1719. kojim je irski parlament učinjen zavisnim od britanskog, tako da sada ima zakonodavnu nezavisnost (ali ukinut je 1800, pred osnivanje Ujedinjenog Kraljevstva V. Britanije i Irske).

Jul/Juli/Srpanj

  • 1. 7. - Britanski premijer Rockingham je umro u epidemiji gripa, naslediće ga William Petty, 2. earl od Shelburnea (do marta 1783). Kancelar eksčekera u Shelburneovoj vladi je William Pitt Mlađi (23, prošle godine je ušao u parlament).
  • 1. 7. - Povučena je zabrana gorštačke odeće u Škotskoj iz 1746 (tartanski kilt postaje škotski simbol nakon posete kralja Georga IV 1822).
  • jul - Bitka kod Mokuohai: Kamehameha I Veliki je pobedio svog brata od strica Kīwalaʻōa, postaje kralj većeg dijela Havajskog otoka. Cijelim otokom je zavladao 1791, otočjem do 1810.
  • 16. 7. - U Beču premijerno izvedena Mozartova opera Otmica iz seraja - veliki uspeh.
  • 16. 7. - 29. 8. - U Wilhelmsbadu održan masonski kongres.

Avgust/August/Kolovoz

  • 7. 8. - Znak vojničke zasluge je prvo odlikovanje SAD (1782-83, obnovljeno 1932. kao Purpurno srce).
  • avgust - Austrijski pukovnik Paulić podnosi izveštaj o Crnoj Gori: 4.884 kuće, procenjeno 8.000 ratnika; nema pravog autoriteta, krvna osveta je problem.[6]
  • avgust - Francuski de Lapérouseov pohod na Prince of Wales Fort i York Factory, položaje Kompanije Hudsonovog zaljeva.
Thumb
Bronzani konjanik, otkrivanje
  • 18. 8. (7. 8. po j.k.) - U Sankt Peterburgu je otkriven Bronzani/bakarni konjanik, spomenik Petru Velikom, na steni od 1250 tona.
  • 21 - 24. 8. - Veliki požar u Carigradu, najveći ove godine (prethodni u februaru i julu).[7]
  • 29. 8. - HMS Royal George je potonuo kod Portsmoutha sa oko 900 osoba, mornara i žena i dece u poseti.

Septembar/Rujan

  • 13. 9. - Velika opsada Gibraltara: opšti franko-španski napad je završen porazom.
  • 17. 9. - Engleska flota izgubila nekoliko brodova u uraganu pored Njufaundlenda.

Oktobar/Listopad

  • 3. 10. - U Rusiji je osnovan Orden Svetog Vladimira.
  • 11. 10. - Britanski konvoj je po treći put stigao u Gibraltar - opsada još traje do februara, ali jasno je da franko-španske snage nemaju izgleda.

Novembar/Studeni

  • 11. 11. - Bankrot Rohan-Guémené:[8] zbog duga od 33 miliona livri bankrotirali su Henri-Louis-Marie de Rohan i njegova supruga Victoire de Rohan, kraljevska guvernanta, koja mora napustiti taj položaj. Na njeno mesto je postavljena miljenica Marije Antoanete vojvotkinja de Polignac, što izaziva gnev na dvoru.
  • 25. 11. - Carlo Antonio Occhi otvorio prvu tiskaru u Dubrovniku.
  • 30. 11. - Predstavnici Velike Britanije i SAD potpisali primirje u Parizu, čime je prelimarno završen Američki rat za nezavisnost.

Decembar/Prosinac

  • 12. 12. - Akcija od 12. decembra 1782: HMS Mediator je pored Španije zarobio po jedan američki i francuski brod iz konvoja.
  • 14. 12. - Braća Montgolfier izvela prvi probni let balona (javni letovi slede dogodine).
  • decembar - Oficiri iz Hrvatske granice idu u prvo uhođenje Bosne, u Bihać i Travnik - izviđaju puteve i prikupljaju podatke za mapu.[9]

Kroz godinu

  • Veliku sušu u Bosni prati glad i kuga, u nekim mjestima prepolovljen broj stanovnika[10].
  • 1781-82 - Prodate su pustare u Banatu, osnovano je nekoliko vlastelinstava.[11]
  • Na osnovu predloga vladine školske komisije u Požunu, car Josif II naređuje da Srbi upotrebljavaju "građanski dijalekt", tj. slavenosrpski jezik i latinicu - ali nastavlja se otpor prema latinici, tako da car odustaje 1785.[12]
  • U Rijeci ima šest stranih konzula, osim konzula dubrovačkog (koji ima poseban položaj u dubrovačkoj službi).[13]
  • Pominje se prvi poznati fočanski muselim, Hadži Mehmed-aga Šuvalija, lokalni ajan (ući će u sukob sa jednim od begova Čengića, zbog čega je stradao "siromašni svijet", kasnije su ga ubile pašine delije).[14]
  • Sarajlija Jovan Miletić je podigao srpsku školu u Trstu.
  • Posthumno su objavljena Rousseauova dela "Ispovesti" (1769), "Rousseau, sudac Jean-Jacquesa" (1776), "Sanjarije usamljenog šetača" (1778).
  • Franz-Joseph Müller von Reichenstein otkrio telur.
  • Car Josif osniva Geometrijsko-hidrotehnički institut na Budimskom univerzitetu, današnji Budimpeštanski univerzitet tehnologije i ekonomike.
  • Charles-Joseph Panckoucke počinje izdavanje Encyclopédie Méthodique, revidiranu i proširenu verzija poznatije Encyclopédie - najmanje 210 tomova do 1832.
  • Crkve: župna crkva Uznesenja Blažene Djevice Marije u Svetoj Mariji, župna crkva Sedam žalosti Blažene Djevice Marije u Kotoribi, Našašća sv. Križa u Bogdanovcima (srušena 1990-tih), sv. Josipa u Grubišnom Polju.
  • U Kini je nakon deset godina završena Siku Quanshu, "Kompletna biblioteka četiri riznice", enciklopedija/kompilacija knjiga na oko 2,3 miliona stranica sa 800 miliona znakova.
  • Umetnik Louis-François Cassas putuje Istrom i Dalmacijom (knjiga Voyage pittoresque et historique de l’Istrie et Dalmatie objavljena 1802).
  • Thumb
    Pula
  • Thumb
    "Pogled na Split"
  • Thumb
    "Salonski akvadukt"
  • Thumb
    "Charles Townley i njegova galerija skulptura" (Zoffany)
  • Thumb
    "Ferdinand I i njegova porodica" (Kauffman)
  • Thumb
    "Autoportret sa slamnim šeširom" (Vigée Le Brun)
Remove ads

Rođenja

Glavni članak: :Kategorija:Rođeni 1782.
  • 20. 1. - Johann von Österreich, habsburški nadvojvoda, feldmaršal, carski regent († 1859)
  • 15. 2. - William Miller, začetnik adventizma († 1849)
  • 25. 3. - Caroline Bonaparte, kraljica Napulja († 1839)
  • 26. 4. - Marija Amalija od Napulja i Sicilije, poslednja kraljica u Francuskoj († 1866)
  • 19. 5. - Ivan Paskevič, ruski maršal, namesnik Poljske († 1856)
  • <10. 8. - Vicente Guerrero, meksički predsednik († 1831)
  • 15. 8. - Faustin Soulouque, predsednik i car Haitija († 1867)
  • 16. 9. - Daoguang, kineski car († 1850)
  • 27. 10. - Niccolo Paganini, italijanski violinist i kompozitor († 1840)
  • 5. 12. - Martin van Buren, predsednik SAD († 1862)
  • Uzun Mirko Apostolović, komandant u srpskim ustancima († 1868)
Remove ads

Smrti

Glavni članak: :Kategorija:Umrli 1782.

Reference

Loading related searches...

Wikiwand - on

Seamless Wikipedia browsing. On steroids.

Remove ads
Remove ads