1797.

godina From Wikipedia, the free encyclopedia

Remove ads

Godina 1797 (MDCCXCVII) bila je redovna godina koja počinje u nedjelju po gregorijanskom kalendaru odn. redovna godina koja počinje u četvrtak po julijanskom kalendaru.

1797:
1 • 2 • 3 • 4 • 5 • 6 • 7 • 8 • 9 • 10 • 11 • 12
Rođenja • Smrti
Ovo je članak o godini 1797.
Kratke činjenice Milenijum:, Vjekovi: ...
Kratke činjenice
Remove ads

Događaji

Januar/Siječanj

  • 4. 1. - Lublanske novice su prvi slovenski časopis, izlaze do 1800.
  • 7. 1. - Skupština Cispadanske Republike u Bologni uvodi crveno-bijelo-zelenu trobojku (tricolor) kao službenu zastavu (); od nje će nastati današnja zastava Italije.
  • 9. 1. - Poljski emigrantski general Jan Henryk Dąbrowski dobija ovlašćenje od Napoleona za formiranje Poljskih legija u Italiji.
  • 13 - 14. 1. (24 - 25 Nivôse V godine po revolucionarnom kalendaru)- Francuski revolucionarni ratovi, Rat Prve koalicije: Akcija od 13. januara 1797., dve britanske fregate naterale po oluji francuski linijski brod Droits de l'Homme da se nasuče na bretonskoj obali - najmanje 400 poginulih i utopljenih.
  • 14 - 15. 1. (25 - 26 Nivôse) - Bitka kod Rivolija je odlučujuća Napoleonova pobeda u severnoj Italiji, nad četvrtim austrijskim pokušajem da deblokiraju Mantovu. Po ovome je nazvana pariska ulica Rue de Rivoli.
  • 15. 1. - Izmišljena priča o tome kako je "John Hetherington" plašio malu decu kada je prvi put nosio cilindar u Londonu.
  • 26. 1. - Rusija, Pruska i Austrija potpisale ugovor o trećoj i završnoj Podjeli Poljske.

Februar/Veljača

Thumb
Okončana Opsada Mantove
  • 2. 2. (14 Pluviôse) - Italijanska kampanja: okončana Opsada Mantove, Wurmser predao grad Francuzima.
  • 4. 2. (16 Pluviôse) - Francuski Direktorijum vraća metalni novac umesto mandats territoriaux.
  • 4. 2. - Bitka kod Faenze: Francuzi (Victor-Perrin) porazili papinu vojsku.
  • 4. 2. - Zemljotres razorio Riobambu u Ekvadoru, možda 40.000 žrtava.
  • 9. 2. - Papina Ankona se predala Francuzima.
  • 10. 2. - Jak zemljotres pored Sumatre, praćen cunamijem.
  • 12. 2. - Na rođendan Franza II izvedena Gott erhalte Franz den Kaiser s melodijom Josepha Haydna - postaje nezvanična austrijska himna, melodija upotrebljena za nemačku himnu Deutschlandlied.
  • 14. 2. - Rat Prve koalicije: Bitka kod rta Sao Vicente (1797) u kojoj britanska mornarica (John Jervis) nanosi težak poraz španskoj floti koja će sljedećih nekoliko godina ostati blokirana u Cadizu.
  • februar - Napoleon nudi proširenje San Marinu, ovi prihvataju samo žito.
  • 17. 2. (29 Pluviôse) - Tolentinski ugovor: mir između Francuske i Papinske Države - papa daje odštetu, ozvaničen Avignon i Comtat Venaissin kao francuska teritorija, predata i Romagna koja je upravo invadirana, formalizovana konfiskacija umetničkih dela.
  • 18. 2. - Invazija Trinidada: Britanci pod komandom Ralpha Abercrombyja napadaju španski Trinidad i zauzimaju ga za tri dana.
  • 20. 2. - Drugi karipski rat: Britanci proterali Crne Karibe sa Saint Vincenta na Roatán pored Hondurasa, gde postaju poznati kao Garifuna.
  • 24. 2. (6 Ventôse) - Rat Prve koalicije: Bitka kod Fishguarda u kojoj lokalna britanska milicija razbija mali francuski odred, čime je okončana Posljednja invazija Britanije.
  • 26. 2.? - Bank Restriction Act: usled smanjenih zlatnih rezervi i straha od pokušaja francuske invazije, Banka Engleske više ne mora pretvarati novčanice u zlato (na snazi do 1821). Uvedene su novčanice od jedne i dve (?) funte.

Mart/Ožujak

Thumb
John Adams
  • 4. 3. - Prvi potpredsednik SAD John Adams postaje drugi predsednik (do 1801).
  • 5. 3. - Britanski brod Duff stigao sa grupom protestantskih misionara na Tahiti (praznik Misionarski dan u Francuskoj Polineziji).
  • 12. 3. - U mletačkom Bergamu pod francuskom okupacijom proglašena Republika Bergamo - u junu priključena Cisalpinskoj Republici.
  • 16. 3. (26 Ventôse) - Bitka kod Valvasonea: Napoleon pobedio nadvojvodu Karla na prelazu reke Tagliamento, nakon čega ulazi u Austriju.
  • 18. 3. - U mletačkoj Bresciji pod francuskom okupacijom proglašena Republika Brescia - u novembru priključena Cisalpinskoj Republici.
  • 19. 3. (29 Ventôse) - Bernadotte iznudio predaju Gradišča na Soči.
  • 20. 3. (30 Ventôse) - General Joubert vodi levo francusko krilo u Tirolsku ekspediciju.
  • 23. 3. (3 Germinal) - Bitka kod Tarvisa okončana francuskom pobedom, zauzimaju Trst (prva okupacija traje do 24. maja, "taman toliko da se isprazni gradska kasa").
  • 28. 3. - Francuzi ušli u Cremu, mletačku eksklavu u milanskom području, proglašena Republika Crema.
  • 29. 3. (9 Germinal) - Francuzi zauzeli Ljubljanu (Bernadotte) i Klagenfurt (Massena). Napoleon sutradan postavlja štab u Klagenfurtu
  • mart-april - Pregovori beogradskog vezira Hadži Mustafa-paše i srpskih knezova o zajedničkom suprotstavljanju vidinskom odmetniku Pazvanogluu i janičarima; upućena je predstavka sultanu a ovaj šalje ferman da se popišu Srbi sposobni za vojsku - nastaje srpska narodna vojska od 15-16.000 ljudi, pod sopstvenim zapovednicima, vrhovni je Stanko Arambašić[1][2].

April/Travanj

  • april (Germinal) - Izbori u Francuskoj: republikanci gube 250 mandata u korist monarhista, na leto dolazi do paralize sistema; ponovo se javlja Beli teror, usmeren protiv kupaca nacionalnih dobara (konfiskovane imovine).
  • 7. 4. - Napoleon stiže uveče u Judenburg u Štajerskoj, sledeće noći dogovoreno primirje.
  • 16. 4. (5. 4. po j.k., Uskrs) - Krunisanje ruskog cara Pavla I. Istog dana on čita Akt o prestolonasledstvu: strog nasledni niz po principu muške primogeniture - više neće biti carica. Pavle ove godine vrši i druge izmene propisa nasleđenih od majke.
  • 16. 4. - 15. 5. - Pobuna u Spitheadu tokom koje mornari britanske Kraljevske mornarice otkazuju poslušnost pretpostavljenima, tražeći povećanje plaća i bolje uvjete života na brodovima.
  • 17. 4. (28 Germinal) - Veronski uskrs: antifrancuska i antijakobinska pobuna, ugušena posle osam dana.
  • 17. 4. - Bitka za San Juan: Abercromby napada Portoriko ali se usled jakog otpora mora povući do 30. 4..
  • 18. 4. (29 Germinal) - Leobenski preliminarni mir: Austrija javno gubi Austrijsku Nizozemsku a tajno i Lombardiju u zamenu za mletačke kontinentalne posede. Leobenski mir zaustavio i uspešne francuske operacije u Nemačkoj (ratifikacije razmenjene u Montebellu 24. 5.).
  • 18. 4. - Bitka kod Neuwieda: Lazare Hoche porazio Austrijance na Rajni.
  • 20. 4. (1 Floréal) - Francuzi pokušali ući u Venecijansku lagunu, zarobljena tartana Le Libérateur d'Italie i još dva broda, stradao kapetan Laugier i još četiri mornara - povod za Napoleonov ultimatum. U okršaju učestvovao i Peraštanin Alvise Viscovich.
  • 21. 4. (2 Floréal) - Bitka kod Diersheima: i Moreau je porazio Austrijance na Rajni.
  • 25. 4. (6 Floréal) - Francuska mornarica stigla na venecijanski Lido - pružen je otpor, ali mletačka flota je malobrojna.
  • proleće - Hadži Mustafa-paša premešten za carskog seraskera u Rumeliji sa zadatkom borbe protiv krdžalija ili daglija, novi beogradski vezir je bivši kajmakam Osman-aga[3] (Mustafa-paša se vraća u oktobru 1798).

Maj/Svibanj

  • 10. 5. - Teška fregata United States je prvi brod američke mornarice. Do kraja godine porinute još dve od Šest originalnih fregata američke mornarice, Constellation i Constitution (→ Kvazi rat sa Francuskom 1798-1800).
Thumb
† Mletačka Republika
  • 12. 5. - Dužd Ludovico Manin abdicira, što Veliko vijeće prihvata i objavljuje kraj Mletačke Republike. (→ it)
  • 12. 5. - Pobuna u Noreu britanskih mornara, radikalnija od one u Spitheadu, u jednom trenutku blokiran London.
  • 16. 5. (27 Floréal) - Venecijanska Privremena opština (Municipalità Provvisoria) objavljuje proglas novog poretka. Francuzi ulaze u grad - prva okupacija od nastanka.
  • 24. 5. - Britanski kapetan James Wilson s brodom Duff otkrio Gambierova ostrva, u današnjoj Francuskoj Polineziji.
  • 27. 5. (8 Prairial) - Giljotiniran François-Noël Babeuf, zvani Gracchus Babeuf, koga smatraju "prvim revolucionarnim komunistom".
  • maj-avgust - Previranje u Boki, vladika Petar I došao u Budvu, nisu ga pustili u Kotor. Sukob između pravoslavnog Risna i katoličkog Perasta[4].

Jun/Juni/Lipanj

  • 4. 6. - Na venecijanskom Trgu sv. Marka podignuto Drvo slobode, isečen gonfalon republike i spaljena libro d'Oro, registar plemstva. Umesto Pax tibi Marce, evangelista meus, novi slogan je Diritti dell'uomo e del cittadino ("Prava čoveka i građanina").
  • 10. 6. - Stupio na snagu Tripoliski ugovor između SAD i Tripoliskog bega (prekršen 1801).
  • 14. 6. - Kreirana Ligurijska Republika (priključena Francuskoj 1805-14).
  • 15. 6. - Neredi u Splitu, ubijen profrancuski mletački pukovnik Juraj Antun Matutinović, kao i harambaša Marušić. Franjevac Andrija Dorotić je stigao u grad iz Venecije, radi protiv demokratske mletačke vlade. U Dalmaciji dolazi do anarhije i međusobnih sukoba. Pobuna naroda protiv vlade u Šibeniku, ubijen francuski konzul Bartolomeo Colati sa suprugom.
  • 17. 6. - Prvi kadžarski vladar Irana Muhamed-han ubijen od svojih ljudi u Šuši, glavnom gradu Karabaškog kanata, koju je osvojio pre samo nekoliko dana. Nasleđuje ga nećak Fateh Ali-šah (do 1834).
  • 27. 6. (9 Messidor) - Francuzi uspostavili Privremenu opštinu na mletačkim Jonskim ostrvima.
  • 29. 6. (11 Messidor) - Transpadanska i Cispadanska Republika spojene Napoleonovim dekretom u Cisalpinsku Republiku - kasnije Italijanska Republika (1802-1805), Kraljevstvo Italija (1805-1814).

Jul/Juli/Srpanj

  • 5. 7. - General Rukavina stigao u Zadar, sutradan je u Trogiru, 8-og u Šibeniku, 13-og u Splitu. Pukovnik Kazimir zaposeo Istru. (Austrijanci ostaju do 1805).
  • 7. 7. - Pobuna na šalupi HMS Marie Antoinette u Karibima, predali se Francuzima.
  • 10. 7. - Emancipacija Jevreja u Veneciji: uništena vrata Geta.
  • 14. 7. - Umro Emmanuel de Rohan-Polduc, Veliki majstor Vitezova hospitalera, tj. Malteških vitezova - tri dana kasnije izabran Ferdinand von Hompesch zu Bolheim, poslednji na tom ostrvu.
Thumb
Talleyrand
  • 15. 7. - Talleyrand postaje francuski ministar ino. poslova (1797-99, 1799-1807, 1814-15).
  • 19. 7. - Józef Wybicki napisao u Italiji stihove "Pesme poljskih legiona u Italiji", poznatiju kao "Jošte Poljska ni propala" tj. Mazurek Dąbrowskiego koja će postati poljska himna.
  • 22. 7. - U Veneciji uspostavljen Krivični sud: stari slogan Viva San Marco! je zabranjen pod pretnjom smrti, kretanje je moguće samo uz propusnicu.
  • 22 - 25. 7. - Bitka za Santa Cruz de Tenerife: neuspešan britanski pokušaj zauzeća španskog ostrva, Horatio Nelson gubi ruku.

Avgust/August/Kolovoz

  • avgust - Malteški vitezovi proglasili ruskog cara Pavla svojim zaštitnikom.
  • 23. 8. - Discorso di Perasto, Giuseppe Viscovich se u Perastu oprašta od mletačke zastave.
  • 26. 8. - General Rukavina u Jazu, na granici Grblja i Budve. Sastaje se sa mitropolitom Petrom I.[5] (mletačka vlast u Boki je trajala od 1420).
  • 28. 8. - Proglašena Cisrenanska Republika, klijent Francuske (formalno priključena 1802).
  • 28. 8. - Nakon Tripolija, SAD potpisale sporazum i sa Tunisom.
  • 29. 8. - Tranentski masakr: britanska vojska ubila u škotskom gradu 12 demonstranata protiv regrutacije.

Septembar/Rujan

  • 4. 9. - Puč od 18. fruktidora u Francuskoj: Direktori uz pomoć vojske protiv monarhista u Savjetu pet stotina. Pedeset trojica deputata će biti poslana u Francusku Gujanu, među kojima Jean-Charles Pichegru.
  • septembar - Beogradski vezir Osman-aga zatražio od Srba vojsku od 20.000 ljudi jer je Pazvanoglu prekinuo primirje sa Portom i ima nameru da osvoji Beogradski pašaluk.
  • 21. 9. - Pobuna zbog brutalnosti na britanskoj fregati HMS Hermione u Karibima, ubijena većina oficira, pobunjenici se predali Špancima.

Oktobar/Listopad

Thumb
Centralna Evropa nakon mira u Campo Formiu.

Novembar/Studeni

  • 16. 11. - Nakon smrti kralja Friedricha Wilhelma II prusko prijestolje preuzima njegov sin Friedrich Wilhelm III (do 1840).
  • 19. 11. (29 Brumaire an VI) - Proglašena Ankonska Republika, mada su Francuzi trebali vratiti grad Papinskoj Državi (traje samo do sledećeg marta).
  • novembar, krajem - Pazvanogluove trupe razbile turske i srpske trupe blizu Požarevca, zatim ulaze bez otpora u Smederevo.
  • 21. 11. - Fešta zdravlja u Veneciji - predstavnici Privremene opštine su izloženi poruzi i odstupaju s vlasti. Francuzi nemilice pljačkaju i uništavaju.
  • 28. 11. - Počinje Drugi rastattski kongres s ciljem generalnog mira između Francuske i Svetog rimskog carstva (do 1799).

Decembar/Prosinac

  • decembar, sredinom - Pazvanogluove trupe počinju opsadu Beograda, ponašaju se korektno prema stanovništvu.
  • 19. 12. - Riga od Fere uhapšen u austrijskom Trstu.
  • 28. 12. (8 Nivôse) - U Rimu ubijen francuski general Léonard Duphot - povod za intervenciju protiv Papinske Države.

Kroz godinu

  • Otvoreno Amadéovo kazalište u Zagrebu, do 1834. nastupaju njemačke družine.
  • Objavljena današnja verzija i melodija pesme Gaudeamus igitur.
  • Samuel Taylor Coleridge napisao Kubla Khan-a (objavljen 1816), započeo je i The Rime of the Ancient Mariner.
  • Marko Vojnović proizveden u ruskog viceadmirala i postavljen za člana Crnomorskog admiraliteta.
  • Julije Bajamonti: "Morlaštvo Homera", objavljeno u Padovi.[6]
  • Osnovana Loža Lautaro, tajno društvo koje okuplja liberalne i Prosvjetiteljstvu sklone političare, oficire i intelektualce u španskim kolonijama Južne Amerike.
  • Dubica, Novi i Gradiška predati Austriji tek ove godine[7], šest godina posle rata sa Turcima.
  • Nauka i tehnika:
    • Louis Nicolas Vauquelin izolovao metalni hrom.
    • Završen Ditherington Flax Mill kod Shrewsburyja, prva zgrada sa železnim okvirom, "deda nebodera".
    • Joseph-Louis Lagrange objavio traktat Théorie des fonctions analytiques o diferencijalnom računu.
    • 1797-99? - Richard Trevithick napravio parnu mašinu sa visokim pritiskom (možda ga je inspirisao William Murdoch).
    • Immanuel Kant: "Metafizika morala".
Remove ads

Rođenja

Glavni članak: :Kategorija:Rođeni 1797.
Remove ads

Smrti

Glavni članak: :Kategorija:Umrli 1797.

Reference

Loading related searches...

Wikiwand - on

Seamless Wikipedia browsing. On steroids.

Remove ads
Remove ads