Kirusi

Makala hii yahusu lugha. Kwa viini vidogo vinavyosababisha magonjwa, tazama Virusi.

Kirusi (русский язык, russkiy yazyk) ni lugha ya Kislaviki cha Mashariki na ndiyo lugha rasmi ya Shirikisho la Urusi. Inahusiana na familia ya lugha za Kihindi-Kiulaya, ndani ya tawi la Kislaviki/Kislavoni, na inakaribiana sana na Kiukraini na Kibelarusi. Kirusi ni lugha yenye wazungumzaji wa asili wengi zaidi barani Ulaya, ikiwa na zaidi ya watu milioni 150, hasa nchini Urusi, Belarusi, Kazakhstan, na Kyrgyzstan. Pia inazungumzwa sana katika nchi nyingi za zamani za Umoja wa Kisovyeti.

Kirusi русский язык (ru)
Lugha
Asili	Urusi, Belarus, Kazakhstan, Kyrgyzstan, Ukraini, na nchi za zamani za Umoja wa Kisovyeti
Wasemaji	L1 : takriban 145 milioni L2: zaidi ya 108 milioni Jumla: zaidi ya 253 milioni
Familia za lugha	Kihindi-Kiulaya Kislavoni Kislavoni cha Mashariki
Aina za Awali	Kirusi cha Kale Kislaviki cha Kale
Mfumo wa kuandika	Alfabeti ya Cyrillic
Lugha Rasmi
Lugha rasmi kwa	Urusi, Belarus, Kazakhstan, Kyrgyzstani na nyingine kadhaa
Nambari za Msimbo
ISO 639-1	ru
ISO 639-2	rus
Glottolog	russ1263
Lugha rasmi       Kirusi kama lugha mojawapo ya wakazi wa nchi

Kirusi ni moja ya lugha sita rasmi za Umoja wa Mataifa na ina umuhimu mkubwa katika nyanja za kitamaduni, kisiasa, na kisayansi. Inaandikwa kwa kutumia herufi za alfabeti ya Kisirili na ina urithi tajiri wa fasihi, ikiwa na waandishi kama Leo Tolstoy, Fyodor Dostoevsky, na Anton Chekhov waliotoa mchango mkubwa katika fasihi ya dunia. Lugha ya Kirusi inajulikana kwa sarufi yake tata, ikiwa ni pamoja na mfumo wa visawe vya vitenzi, hali mbalimbali za nomino, na msamiati mpana unaoakisi historia na urithi wake wa kitamaduni.

Pia watu wengi duniani wamejifunza Kirusi kwa sababu ilikuwa lugha ya kimataifa kati ya nchi zilizoshikamana na Umoja wa Kisovyeti. Wanafunzi wengi kutoka nchi mbalimbali za Afrika walipata elimu ya juu kwenye vyuo vikuu vya Umoja wa Kisovyeti kwa lugha ya Kirusi.

Kwa karne kadhaa, Warusi walifuata sera ya kikatili ya Urusishaji - kuhamishwa kwa lugha za asili, uingizwaji wao na lugha ya Kirusi, na baadaye ufutaji kamili wa utambulisho wa watu walioshindwa na kuunganishwa kwao na vikundi tofauti vya Warusi - vikundi vya kaskazini na kusini kulingana na mkoa. Tofauti kati ya Milki ya Urusi na madola mengine makubwa ya wakati huo ilikuwa kwamba makoloni ya Urusi katika karne ya 18 na 19 hayakuwa mali ya ng'ambo, kama ilivyokuwa kwa falme za Ulaya, lakini karibu zaidi, na ndiyo sababu lugha ya Kirusi ilienea hasa katika majimbo yanayopakana na Urusi.

Viungo vya nje

• makala za OLAC kuhusu Kirusi
• lugha ya Kirusi katika Glottolog
• http://www.ethnologue.com/language/rus
• Russian Random Text Generator Ilihifadhiwa 7 Machi 2007 kwenye Wayback Machine.

Makala hii kuhusu mambo ya lugha bado ni mbegu. Je, unajua kitu kuhusu Kirusi kama historia yake, uenezi au maendeleo yake? Labda unaona habari katika Wikipedia ya Kiingereza au lugha nyingine zinazofaa kutafsiriwa? Basi unaweza kuisaidia Wikipedia kwa kuihariri na kuongeza habari.