Ноҳияҳои тобеи ҷумҳурӣ

Ноҳияҳои тобеи ҷумҳурӣ (ҳамч. Ноҳияҳои тобеи марказ, форсӣ: ناحیه‌های تابع جمهوری‎) — як воҳиди идорӣ аз тақсимоти кишварии Тоҷикистонро ташкил медиҳад, ки сездаҳ ноҳияро дар бар мегирад ва шомили ҳеч кадом аз вилоятҳои Тоҷикистон нест ва мустақиман аз Душанбе идора мешавад.

Воҳиди маъмурии дараҷаи аввал
Ноҳияҳои тобеи ҷумҳурӣ
39° с. ш. 70° в. д.HGЯO
Кишвар	Тоҷикистон
Тобеъи	Ҷумҳурии Тоҷикистон
Шомили	13 ноҳия
Маркази маъмурӣ	Душанбе
Таърих ва ҷуғрофиё
Таърихи таъсис	10 апрел 1951
Масоҳат	28 600 км² (2-ум ҷой)
Вақти минтақавӣ	UTC+05:00
Шаҳрҳои бузургтарин	Ваҳдат, Ҳисор, Турсунзода
Аҳолӣ
Аҳолӣ	2 270 000 нафар (2022)(3-ум ҷой)
Зичӣ	68,9 нафар/км²
Миллият	тоҷикон, ӯзбекҳо, қирғизҳо, русҳо
Мазҳаб	мусулмонони суннимазҳаби ҳанафӣ
Забонҳои расмӣ	тоҷикӣ
Шиносаҳои ададӣ
Сарвожа	RR
Рамзи ISO 3166-2	TJ.RR
Нишонаи почта	735413
Домени интернет	.tj
Коди мошинҳо	TJ07, TJ08
Парвандаҳо дар Викианбор

Аҳолӣ — 2 270 000 нафар (2022).

Ҷойгоҳ

Паҳноварии ин воҳиди идорӣ дар соли 2016 — 28 600 км² аст, ки 20,1 дарсад аз ҳудуди Тоҷикистонро ташкил медиҳад. Ноҳияҳои тобеи ҷумҳурӣ дар водии Ҳисор ва водии Рашт ҷойгир шуда аз самти ҷануб бо виолияти Сурхондарёи Ҷумҳурии Ӯзбекистон, шимол бо вилояти Суғд, ҷануб бо вилояти Хатлон ва аз шарқ бо ВМКБ ҳамсарҳад мебошанд. Дар ин қаламрави ҷумҳурӣ, дар водии Ҳисор, пойтахти Тоҷикистон шаҳри Душанбе низ воқеъ аст.

Таърих

Дар қисме аз НТҶ дар солҳои 1939-1951 вилояти Сталинобод ва дар солҳои 1939-1955 вилояти Ғарм вуҷуд доштанд. Соли 1951 вилояти Сталинобод барҳам ёфта ҳамаи ноҳияҳояш ба тобеияти ҷумҳурӣ гузаштанд, дар соли 1955 вилояти Ғарм барҳам дода шуд ва ноҳияҳояш ба тобеияти ҷумҳурӣ гузаштанд. Дар соли 1977 қисме аз ноҳияҳо ба вилояти нави Қӯрғонтеппа дода шуданд.

Мардум

Бино бар саршумори соли 2016, шумораи аҳолии Ноҳияҳои тобеи ҷумҳурӣ 1972,3 ҳазор кас буда, ки 23,1% дарсад аз аҳолии Тоҷикистонро ташкил медиҳад. Аз ин шумор 259,0 ҳазор нафар (13,1 дарсад аз шумораи умумии аҳолии вилоят) шаҳрӣ ва 1713,3 ҳазор нафар (86,9 дарсад) рустоӣ будаанд. Миёнгини зичии аҳолӣ дар вилоят 69,0 кас бар км² аст.^[1] Мардуми [НТҶ] ба забонҳои тоҷикӣ, ӯзбекӣ ва қирғизӣ сухан мегӯянд.

Тоҷикон – 85%, ӯзбекон — 12%, ғайра — 3%.

Ҳайати миллӣ тибқи барӯйхатгириҳои шӯравӣ (1979; 1989) ва Тоҷикистон (2010)

Халқ	1979[1]наф.	%	1989[2]наф.	%	2010[3]наф.	%
Ҳамагӣ	789 105	100,00 %	1 112 084	100,00 %	1 722 908	100,00 %
тоҷикон	517 223	65,55 %	766 944	68,96 %	1 465 237	85,04 %
узбекҳо	172 957	21,92 %	236 215	21,24 %	201 356	11,69 %
қирғизҳо	20 531	2,60 %	30 788	2,77 %	35 627	2,07 %
русҳо	49 449	6,27 %	46 715	4,20 %	2846	0,17 %
тоторҳо	11 254	1,43 %	11 148	1,00 %	898	0,05 %
туркманҳо	399	0,05 %	1476	0,13 %	318	0,02 %
қазоқҳо	497	0,06 %	707	0,06 %	74	0,00 %
украинҳо	4200	0,53 %	4877	0,44 %
белорусҳо	779	0,10 %	747	0,07 %
дигарон	11 816	1,50 %	12467	1,12 %	16 552	0,96 %

Бахшбандӣ

Бино бар Қонуни тақсимоти кишварии Ҷумҳурии Тоҷикистон, ноҳияҳои тобеи ҷумҳурӣ 4 шаҳр, 13 шаҳрак, 13 ноҳия ва 101 ҷамоат дорад^[2]:

Ноҳияҳо ва шаҳрҳои НТМ
Номи воҳиди идорӣ	Аҳолӣ (01.01.2016) ҳазор кас	Паҳно ҳазор км²	Зичии аҳолӣ кас/км²
шаҳри Ваҳдат*	96,4	3,7	85,7
шаҳри Турсунзода*	52,8	1,2	228,2
шаҳри Роғун*	15,0	0,5	82,4
шаҳри Ҳисор*	67,7	1,0	280,6
Ноҳияи Варзоб	74,8	1,7	44,0
Ноҳияи Ваҳдат*	263,0
Ноҳияи Лахш	61,3	4,6	13,3
Ноҳияи Нуробод	74,2	0,9	82,4
Ноҳияи Рашт	116,6	4,6	25,3
Ноҳияи Роғун*	26,2	0,5	82,4
Ноҳияи Рӯдакӣ	463,1	1,8	257,3
Ноҳияи Сангвор	21,6	6,0	3,6
Ноҳияи Тоҷикобод	42,0	0,7	60,0
Ноҳияи Турсунзода*	221,1
Ноҳияи Файзобод	94,5	0,9	105,0
Ноҳияи Шаҳринав	111,5	1,0	111,5
Ноҳияи Ҳисор*	240,3
Ҳамагӣ	1972,3		69,0
* ҳамроҳ бо шаҳрҳои тобеи ҷумҳурӣ

Аҳолӣ

Сол Шумора 1992 1 196 000 1996 1 252 300 1999 1 316 000 2000 1 341 200 2001 1 377 600 2002 1 407 200 Сол Шумора 2003 1 438 000 2004 1 466 100 2005 1 497 900 2006 1 530 400 2007 1 564 100 2010 1 685 200 Сол Шумора 2012 1 786 100 2013 1 832 200 2014 1 874 000 2015 1 922 000 2016 1 972 300 2017 2 021 200 Сол Шумора 2018 2 069 200 2019 2 120 000 2022 2 270 000 [4]

Иқтисодиёт

Омӯзишу парвариш

Ниҳодҳои фарҳангӣ

Беҳдошту беҳзистӣ

Нигаред