จังหวัดลำพูน

สำหรับความหมายอื่นของ "ลำพูน" ดูที่ ลำพูน (แก้ความกำกวม)

ลำพูน (ไทยถิ่นเหนือ: ᩃᨻᩪᩁ , หละปูน) เป็นจังหวัดที่มีขนาดเล็กที่สุดในภาคเหนือ นับเป็นอีกจังหวัดหนึ่งที่มีประวัติศาสตร์เก่าแก่ เคยเป็นที่ตั้งของนครหริภุญชัย ในสมัยพระนางจามเทวี เดิมชื่อเมืองหริภุญไชย เป็นเมืองโบราณมีอายุประมาณ 1,343 ปี ตามพงศาวดารโยนกเล่าสืบต่อกันถึงการสร้างเมืองหริภุญไชย โดยฤๅษีวาสุเทพเป็นผู้เกณฑ์พวกเม็งคบุตร หรือชนเชื้อชาติมอญมาสร้างเมืองนี้ขึ้นในพื้นที่ระหว่างแม่น้ำสองสาย คือ แม่น้ำกวงและแม่น้ำปิง เมื่อมาสร้างเสร็จได้ส่งทูตไปเชิญราชธิดากษัตริย์เมืองละโว้พระนาม "จามเทวี" มาเป็นปฐมกษัตริย์ปกครองเมืองหริภุญไชยสืบราชวงศ์กษัตริย์ต่อมาหลายพระองค์ จนกระทั่งถึงสมัยพญาญี่บาจึงได้เสียการปกครองให้แก่พญามังราย ผู้รวบรวมแว่นแคว้นทางเหนือเข้าเป็นอาณาจักรล้านนา

จังหวัดลำพูน
"ลำพูน" ในภาษาไทย (บน) และในคำเมืองอักษรธรรมล้านนา (ล่าง)
ชื่อภาษาไทย
อักษรไทย	ลำพูน
อักษรโรมัน	Lamphun
ชื่อคำเมือง
อักษรธรรมล้านนา	ᩃᨻᩪᩁ
อักษรไทย	ละปูน

จังหวัดลำพูน
จังหวัด
การถอดเสียงอักษรโรมัน
• อักษรโรมัน	Changwat Lamphun
จากซ้ายไปขวา บนลงล่าง: อุทยานแห่งชาติแม่ปิง วัดพระธาตุหริภุญชัย อุโมงค์ขุนตาน ประตูเมืองลำพูน เจดีย์แปดเหลี่ยม วัดจามเทวี
ธง ตรา
คำขวัญ:  พระธาตุเด่น พระรอดขลัง ลำไยดัง กระเทียมดี ประเพณีงาม จามเทวีศรีหริภุญไชย
แผนที่ประเทศไทย จังหวัดลำพูนเน้นสีแดง แผนที่ประเทศไทย จังหวัดลำพูนเน้นสีแดง
ประเทศ	ไทย
การปกครอง
• ผู้ว่าราชการ	วิวัฒน์ อินทร์ไทยวงศ์ (ตั้งแต่ พ.ศ. 2567)
• นายก อบจ.	วีระเดช ภู่พิสิฐ (ตั้งแต่ พ.ศ. 2568)
พื้นที่[1]
• ทั้งหมด	4,505.882 ตร.กม. (1,739.731 ตร.ไมล์)
อันดับพื้นที่	อันดับที่ 48
ประชากร  (พ.ศ. 2567)[2]
• ทั้งหมด	396,753 คน
• อันดับ	อันดับที่ 63
• ความหนาแน่น	88.05 คน/ตร.กม. (228.0 คน/ตร.ไมล์)
• อันดับความหนาแน่น	อันดับที่ 52
รหัส ISO 3166	TH-51
ชื่อไทยอื่น ๆ	นครหริภุญชัย
สัญลักษณ์ประจำจังหวัด
• ต้นไม้	ก้ามปู (จามจุรีแดง)
• ดอกไม้	ทองกวาว
• สัตว์น้ำ	อึ่งปากขวด
ศาลากลางจังหวัด
• ที่ตั้ง	ภายในศูนย์ราชการจังหวัดลำพูน เลขที่ 199 หมู่ที่ 11 ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 11 ตำบลศรีบัวบาน อำเภอเมืองลำพูน จังหวัดลำพูน 51000
• โทรศัพท์	0 5351 1000
• โทรสาร	0 5351 1000
เว็บไซต์	www.lamphun.go.th www.lamphunpao.go.th
ส่วนหนึ่งของสารานุกรมประเทศไทย

ถึงแม้ว่าเมืองลำพูนจะตกอยู่ภายใต้การปกครองของอาณาจักรล้านนา แต่ก็ได้เป็นผู้ถ่ายทอดมรดกทางศิลปะและวัฒนธรรมให้แก่ผู้ที่เข้ามาปกครอง ดังปรากฏหลักฐานทั่วไปในเวียงกุมกาม เชียงใหม่ และเชียงราย เมืองลำพูนจึงยังคงความสำคัญในทางศิลปะและวัฒนธรรมของอาณาจักรล้านนา จนกระทั่งสมัยสมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช เมืองลำพูนจึงได้เข้ามาอยู่ในราชอาณาจักรไทย มีผู้ครองนครสืบต่อกันมาจนถึงสมัยกรุงรัตนโกสินทร์ ต่อมาภายหลังการเปลี่ยนแปลงการปกครอง พ.ศ. 2475 เมื่อเจ้าผู้ครองนครองค์สุดท้าย คือ พลตรี เจ้าจักรคำขจรศักดิ์ ถึงแก่พิราลัย เมืองลำพูนจึงเปลี่ยนเป็นจังหวัด มีผู้ว่าราชการจังหวัดเป็นผู้ปกครองสืบมาจนกระทั่งถึงปัจจุบัน นอกจากจังหวัดลำพูนจะมีชื่อเสียงในฐานะเป็นเมืองประวัติศาสตร์แล้ว ยังเป็นแหล่งเพาะปลูกลำไย พระเครื่อง โบราณสถานที่สำคัญ และผ้าทอฝีมือดี ปัจจุบันมีประตูเมืองหลักทั้งสี่ทิศคือ ทิศเหนือประตูช้างสี ทิศตะวันออกประตูท่าขาม ทิศใต้ประตูลี้ ทิศตะวันตกประตูมหาวัน มีกำแพงเมืองเก่าทางทิศตะวันออกเฉียงเหนือคือ ประตูท่านาง

ภูมิศาสตร์

อาณาเขต

ลำพูนมีพื้นที่ติดกับจังหวัดอื่น ๆ 3 จังหวัด ดังนี้

• ทิศเหนือ จรดอำเภอสารภี อำเภอสันกำแพง และอำเภอแม่ออน จังหวัดเชียงใหม่
• ทิศตะวันออก จรดอำเภอห้างฉัตร อำเภอสบปราบ และอำเภอเสริมงาม จังหวัดลำปาง
• ทิศใต้ จรดอำเภอเถิน อำเภอแม่พริก จังหวัดลำปาง และอำเภอสามเงา จังหวัดตาก
• ทิศตะวันตก จรดอำเภอฮอด อำเภอจอมทอง อำเภอหางดง และอำเภอสันป่าตอง จังหวัดเชียงใหม่

ที่ตั้ง

• จังหวัดลำพูน ตั้งอยู่ทางภาคเหนือตอนบนของประเทศไทย อยู่ห่างจากกรุงเทพมหานคร ตามทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 11 (สายเอเซีย) เป็นระยะทาง 689 กิโลเมตร ตามทางหลวงแผ่นดินสายพหลโยธิน เป็นระยะทาง 724 กิโลเมตร และตามทางรถไฟ 729 กิโลเมตร ตั้งอยู่ระหว่างเส้นรุ้งที่ 18 องศาเหนือ และเส้นแวงที่ 99 องศาตะวันออก อยู่ในกลุ่มจังหวัดภาคเหนือตอนบน อยู่ห่างจากจังหวัดเชียงใหม่เพียง 22 ก.ม. เป็นพื้นที่ ที่มีศักยภาพในการพัฒนาเป็นศูนย์กลางความเจริญของภาคเหนือตอนบน และอนุภูมิภาค ลุ่มน้ำโขง หรือพื้นที่สี่เหลี่ยมเศรษฐกิจร่วมกับ จังหวัดเชียงใหม่
• จังหวัดลำพูนเป็นจังหวัดที่มีขนาดเล็กที่สุดของภาคเหนือมีพื้นที่ทั้งหมดประมาณ 4,505.882 ตร.กม. หรือประมาณ 2,815,675 ไร่ หรือคิดเป็นร้อยละ 4.85 ของพื้นที่ ภาคเหนือตอนบน บริเวณที่กว้างที่สุดประมาณ 43 กม. และยาวจากเหนือจดใต้ 136 กม.^[3]
• ลักษณะภูมิอากาศ จังหวัดลำพูนตั้งอยู่ในภาคเหนือ ซึ่งตามตำแหน่งที่ตั้งอยู่ในเขตร้อนที่ค่อนไปทาง เขตอากาศอบอุ่น ในฤดูหนาวจึงมีอากาศเย็นค่อนข้างหนาว แต่เนื่องจากอยู่ลึกเข้าไปใน แผ่นดินห่างไกลจากทะเล จึงมีฤดูแล้งที่ยาวนานและอากาศจะร้อนถึงร้อนจัดในฤดูร้อน จังหวัดลำพูนมีสภาพภูมิอากาศแตกต่างกันอย่างเด่นชัด 3 ช่วงฤดู คือช่วงเดือนมีนาคม กับเมษายนมีอากาศร้อน ช่วงเดือนพฤษภาคมถึงเดือนตุลาคม จะมีฝนตกชุกเป็นฤดูฝน และช่วงเดือนพฤศจิกายนถึง เดือนกุมภาพันธ์มีอากาศหนาวเย็นเป็นฤดูหนาว ซึ่งฤดูหนาวและฤดูร้อนนั้น เป็นช่วงฤดูแล้ง ที่มีระยะเวลาติดต่อกันประมาณ 6 เดือน ในช่วงฤดูฝนอีก 6 เดือน นั้น อากาศจะไม่ร้อนเท่ากับ ในฤดูร้อน และไม่หนาวเย็นเท่า ฤดูหนาว คือมีอุณหภูมิปานกลางอยู่ระหว่างสองฤดูดังกล่าว

อุทยานแห่งชาติ

• อุทยานแห่งชาติดอยขุนตาล
• อุทยานแห่งชาติแม่ปิง

สัญลักษณ์ประจำจังหวัด

• คำขวัญประจำจังหวัด : พระธาตุเด่น พระรอดขลัง ลำไยดัง กระเทียมดี ประเพณีงาม จามเทวีศรีหริภุญไชย
• ต้นไม้ประจำจังหวัด : ต้นก้ามปูหรือจามจุรีแดง (Samanea saman)
• ดอกไม้ประจำจังหวัด : ดอกทองกวาว (Butea monosperma)
• สัตว์น้ำประจำจังหวัด : อึ่งปากขวดหรืออึ่งเพ้า (Glyphoglossus molossus)

การเมืองการปกครอง

การปกครองส่วนภูมิภาค

แผนที่อำเภอในจังหวัดลำพูน

จังหวัดลำพูนแบ่งการปกครองแบ่งออกเป็น 8 อำเภอ 51 ตำบล 574 หมู่บ้าน ดังนี้

ที่	ชื่ออำเภอ	ตัวเมือง	อักษรโรมัน	ตำบล	หมู่บ้าน	ประชากร (พ.ศ. 2560)[2]	พื้นที่ (ตร.กม.)	ความหนาแน่น (คน/ตร.กม.)	ระยะทางจากตัวจังหวัด
1	เมืองลำพูน		Mueang Lamphun	15	159	146,098	479.83	304.48	-
2	แม่ทา		Mae Tha	6	68	39,107	762.63	51.27	25
3	บ้านโฮ่ง		Ban Hong	5	62	40,199	596.90	67.34	40
4	ลี้		Li	8	99	69,806	1,701.99	41.01	106
5	ทุ่งหัวช้าง		Thung Hua Chang	3	35	20,173	486.13	41.49	79
6	ป่าซาง		Pa Sang	9	90	55,321	299.95	184.43	11
7	บ้านธิ		Ban Thi	2	36	17,698	129.02	137.16	18
8	เวียงหนองล่อง		Wiang Nong Long	3	25	17,516	49.43	354.33	41
รวม				51	574	405,918	4,505.88	90.08	-

ผู้ว่าราชการจังหวัด

รายชื่อผู้ว่าราชการจังหวัดลำพูน

ลำดับ	รายชื่อ	ระยะเวลาดำรงตำแหน่ง
1	พระยาประศาสน์วิริยะกิจ	พ.ศ. 2450 – 2460
2	พระยาวิชิตรักษาตกศิลาบุรินทร์	พ.ศ. 2461 – 2472
3	พระยากำธรพยัพทิศ	พ.ศ. 2472 – 2475
4	พระประชากรบริรักษ์	พ.ศ. 2475 – 2475
5	พระสำเริงนฤประการ	พ.ศ. 2476 – 2477
6	พระยาบรรหารวรพจน์	พ.ศ. 2478 – 2482
7	พระภูมิพิชัย	พ.ศ. 2483 – 2484
8	พระพิชิตบัญชาการ	พ.ศ. 2484 – 2487
9	หลวงอนุมัติราชกิจ	พ.ศ. 2487 – 2490
10	ขุนบุรีภิรมย์กิจ	พ.ศ. 2490 – 2491
11	ขุนสนิทประชาราษฏร์	พ.ศ. 2491 – 2498
12	นายสุจิตต์ สมบัติศิริ	29 มิถุนายน พ.ศ. 2498 – 9 มิถุนายน พ.ศ. 2501
13	นายมานิต ปุรณะพรรค์	9 มิถุนายน พ.ศ. 2501 – 30 กันยายน พ.ศ. 2509
14	นายจำนง เทพหัสดิน ณ อยุธยา	1 ตุลาคม พ.ศ. 2509 – 14 ตุลาคม พ.ศ. 2510
15	นายรง ทัศนาญชลี	28 ตุลาคม พ.ศ. 2510 – 7 ธันวาคม พ.ศ. 2516
16	นายบรรโลม ภุชงคกุล	1 เมษายน พ.ศ. 2517 – 1 ตุลาคม พ.ศ. 2518
17	นายธวัช มกรพงศ์	1 ตุลาคม พ.ศ. 2518 – 6 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2519
18	หม่อมหลวงภัคศุก กำภู	6 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2519 – 30 กันยายน พ.ศ. 2521
19	นายพิสนย์ สุนทรธรรม	1 ตุลาคม พ.ศ. 2521 – 8 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2522
20	นายศักดิ์ โกไศยกานนท์	9 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2522 – 3 ตุลาคม พ.ศ. 2523
21	นายจริญญา พึ่งแสง	1 ตุลาคม พ.ศ. 2523 – 30 กันยายน พ.ศ. 2527
22	ร้อยโท สุชาติ รัฐคำไทย	1 ตุลาคม พ.ศ. 2527 – 30 กันยายน พ.ศ. 2529
23	นายประถม ศิริมาลา	1 ตุลาคม พ.ศ. 2529 – 30 กันยายน พ.ศ. 2532
24	นายสว่าง อินทรนาค	1 ตุลาคม พ.ศ. 2532 – 30 กันยายน พ.ศ. 2534
25	นายสนิทวงศ์ อุเทศนันทน์	1 ตุลาคม พ.ศ. 2534 – 21 กรกฎาคม พ.ศ. 2535
26	ร้อยตรี พยนต์ พิเรนทร	22 กรกฎาคม พ.ศ. 2535 – 30 กันยายน พ.ศ. 2536
27	นายเถกิงศักดิ์ พัฒโน	18 ตุลาคม พ.ศ. 2536 – 30 กันยายน พ.ศ. 2539
28	นายสุจริต นันทมนตรี	1 ตุลาคม พ.ศ. 2539 – 19 ตุลาคม พ.ศ. 2540
29	นายชัยพร รัตนนาคะ	20 ตุลาคม พ.ศ. 2540 – 15 เมษายน พ.ศ. 2541
30	นายประพัฒน์พงษ์ บำเพ็ญสิทธิ์	16 เมษายน พ.ศ. 2541 – 30 กันยายน พ.ศ. 2542
31	นายเรียบ นราดิศร	1 ตุลาคม พ.ศ. 2542 – 30 กันยายน พ.ศ. 2545
32	นายธวัช เสถียรนาม	1 ตุลาคม พ.ศ. 2545 – 30 กันยายน พ.ศ. 2547
33	นายอุดม พัวสกุล	1 ตุลาคม พ.ศ. 2547 – 2 มิถุนายน พ.ศ. 2549
34	นายชิดพงษ์ ฤทธิประศาสน์	5 มิถุนายน พ.ศ. 2549 – 5 พฤษภาคม พ.ศ. 2551
35	นายอมรพันธุ์ นิมานันท์	6 พฤษภาคม พ.ศ. 2551 – 19 ตุลาคม พ.ศ. 2551
36	นายดิเรก ก้อนกลีบ	20 ตุลาคม พ.ศ. 2551 – 11 มีนาคม พ.ศ. 2554
37	นายสุรชัย ขันอาสา	24 พฤศจิกายน พ.ศ. 2554 – 7 ตุลาคม พ.ศ. 2555
38	นายพินิจ หาญพาณิชย์	26 พฤศจิกายน พ.ศ. 2555 – 30 กันยายน พ.ศ. 2556
39	นายสุวรรณ กล่าวสุนทร	1 ตุลาคม พ.ศ. 2556 – 30 กันยายน พ.ศ. 2557
40	นายณรงค์ อ่อนสอาด	3 พฤศจิกายน พ.ศ. 2557 – 30 กันยายน พ.ศ. 2559
41	นายวีระชัย ภู่เพียงใจ	1 ตุลาคม พ.ศ. 2559 – 30 กันยายน พ.ศ. 2560
42	นายอรรษิษฐ์ สัมพันธรัตน์	1 ตุลาคม พ.ศ. 2560 – 30 กันยายน พ.ศ. 2562
43	นายพงศ์รัตน์ ภิรมย์รัตน์	1 ตุลาคม พ.ศ. 2562 – 30 กันยายน พ.ศ. 2563
44	นายวรยุทธ เนาวรัตน์	1 ตุลาคม พ.ศ. 2563 – 30 กันยายน พ.ศ. 2565
45	นายสันติธร ยิ้มละมัย	1 ตุลาคม พ.ศ. 2565 – 16 พฤศจิกายน พ.ศ. 2567
46	นายวิวัฒน์ อินทร์ไทยวงศ์	26 ธันวาคม พ.ศ. 2567 – ปัจจุบัน

การเมืองระดับชาติ

บทความหลัก: สมาชิกสภาผู้แทนราษฎรจังหวัดลำพูน

การเมืองท้องถิ่น

องค์การบริหารส่วนจังหวัดลำพูน เป็นองค์กรที่ทำหน้าที่ในการบริหารราชการส่วนท้องถิ่นครอบคลุมพื้นที่ทั้งหมดของจังหวัดลำพูน มีนายกองค์การบริหารส่วนจังหวัดมาจากการเลือกตั้งโดยตรง และมีสภาองค์การบริหารส่วนจังหวัด ซึ่งประกอบด้วยสมาชิกทั้งหมด 24 คน^[4]

ภายในพื้นที่ของจังหวัดลำพูนแบ่งออกเป็นเขตองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นระดับล่างหรือระดับพื้นฐานจำนวนทั้งหมด 57 แห่ง ได้แก่ เทศบาลเมือง 1 แห่ง, เทศบาลตำบล 39 แห่ง และองค์การบริหารส่วนตำบล 17 แห่ง^[5]

นายกองค์การบริหารส่วนจังหวัด

รายชื่อนายกองค์การบริหารส่วนจังหวัดลำพูน

ลำดับ	รายชื่อ	เริ่มดำรงตำแหน่ง	สิ้นสุดการดำรงตำแหน่ง	หมายเหตุ
1	นายประเสริฐ ภู่พิสิฐ	พ.ศ. 2543[6]	พ.ศ. 2547
2	นายสมาน ชมภูเทพ	14 มีนาคม พ.ศ. 2547	13 มีนาคม พ.ศ. 2551	นายก อบจ. จากการเลือกตั้งครั้งแรก
3	นายทรงชัย วงศ์สวัสดิ์	13 มีนาคม พ.ศ. 2551	11 สิงหาคม พ.ศ. 2555
4	นายนิรันดร์ ด่านไพบูลย์	11 สิงหาคม พ.ศ. 2555	26 ตุลาคม พ.ศ. 2563
5	นายอนุสรณ์ วงศ์วรรณ	20 ธันวาคม พ.ศ. 2563	19 ธันวาคม พ.ศ. 2567
6	นายวีระเดช ภู่พิสิฐ	1 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2568	ปัจจุบัน

สภาองค์การบริหารส่วนจังหวัด

สภาองค์การบริหารส่วนจังหวัดประกอบด้วยสมาชิกจำนวน 24 คน

รายชื่อสมาชิกสภาองค์การบริหารส่วนจังหวัดลำพูน

เขต		ชื่อ	สังกัด		หมายเหตุ
เมืองลำพูน	เขต 1	พรชัย ธารเที่ยงธรรม	พรรคประชาชน		รองประธานสภาองค์การบริหารส่วนจังหวัดลำดับที่หนึ่ง
	เขต 2	ธนดล ทาแจ้	พรรคประชาชน		–
	เขต 3	ภัตติพงศ์ ขัดลิ	พรรคประชาชน		ประธานสภาองค์การบริหารส่วนจังหวัดลำพูน
	เขต 4	กชมน โปธาวิชัย	พรรคประชาชน		–
	เขต 5	นรินทร์ คำสาร	พรรคเพื่อไทย
	เขต 6	วิชิต วัฒนพันธ์	พรรคประชาชน		–
	เขต 7	นนท์ณัฏฐ์ สุริยะจักร์	พรรคประชาชน		–
	เขต 8	ยศ ศรีวิชัย	พรรคเพื่อไทย		–
	เขต 9	เขมชาติ สุคันธวงศ์	พรรคเพื่อไทย		–
แม่ทา	เขต 1	ธารา นาคเส้า	พรรคประชาชน		–
	เขต 2	นัทธวัฒน์ เศวตศิรพงศ์	พรรคเพื่อไทย		รองประธานสภาองค์การบริหารส่วนจังหวัดลำดับที่สอง
บ้านโฮ่ง	เขต 1	สุรชัย ขัติปัญญา	พรรคเพื่อไทย		–
	เขต 2	ถนอม เมืองสุวรรณ์	พรรคเพื่อไทย		–
	เขต 3	ภัททิยา ยะโสภา	พรรคประชาชน
ลี้	เขต 1	สุริยัน ปัญญา	พรรคประชาชน		–
	เขต 2	ศิรศักดิ์ ทองยอด	พรรคประชาชน		–
	เขต 3	พันตำรวจเอก ชยสิทธ์ น้อยสะปุ๋ง	ผู้สมัครอิสระ		–
	เขต 4	จันทร์ดี กิจวิทยาวรกุล	พรรคประชาชน		–
ทุ่งหัวช้าง	เขต 1	นิมิตร สาคำ	พรรคประชาชน		–
ป่าซาง	เขต 1	วัฒนา กันทาทรัพย์	พรรคประชาชน		–
	เขต 2	วีระศักดิ์ สุภายอง	พรรคประชาชน		–
	เขต 3	เทวิน จอมพันธ์	พรรคเพื่อไทย		–
บ้านธิ	เขต 1	สมควร สายเครื่อง	พรรคประชาชน		–
เวียงหนองล่อง	เขต 1	สุวรรณ หอยแก้ว	พรรคเพื่อไทย		–

ประชากร

เชื้อชาติและภาษา

ไทยอง คือประชากรส่วนใหญ่ของจังหวัดลำพูน ตามมาด้วย ไทยวน (คนเมือง) ไทลื้อ ไทเขิน ไทใหญ่ และมอญ และประชากรส่วนหนึ่งของจังหวัดลำพูนเป็นชาวเขาเผ่ากะเหรี่ยงปกาเกอะญอ โดยเฉพาะหมู่บ้านพระบาทห้วยต้มหมู่บ้านเดียว มีประชากรของกะเหรี่ยงปกาเกอะญออาศัยพันกว่าหลังคาเรือน และเป็นหมู่บ้านต้นแบบ หมู่บ้านรักษาศีล 5

ภาษายองเป็นภาษาที่ใช้กันแพร่หลายในจังหวัดลำพูน คนในจังหวัดลำพูนมักจะพูดสำเนียงเมืองยอง เพราะชาวลำพูนส่วนใหญ่สืบเชื้อสายมาจากไทลื้อในรัฐฉานประเทศพม่าและสิบสองปันนาประเทศจีน จึงมีสำเนียงที่เป็นเอกลักษณ์โดดเด่นแตกต่างจากคำเมืองของภาคเหนือ

สถานศึกษา

อุดมศึกษา

• มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณ์ราชวิทยาลัย วิทยาลัยสงฆ์ลำพูน
• มหาวิทยาลัยธนบุรี ศูนย์ลำพูน
• มหาวิทยาลัยราชภัฏลำปาง วิทยาเขตลำพูน
• มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ ศูนย์หริภุญชัย จังหวัดลำพูน
• สถาบันการอาชีวศึกษาภาคเหนือ๑ วิทยาลัยเทคนิคลำพูน

อาชีวศึกษา

• วิทยาลัยเทคนิคลำพูน
• วิทยาลัยเทคโนโลยีหมู่บ้านครู ภาคเหนือ
• วิทยาลัยเกษตรและเทคโนโลยีลำพูน
• วิทยาลัยการอาชีพป่าซาง
• วิทยาลัยการอาชีพบ้านโฮ่ง
• วิทยาลัยเทคโนโลยีชรินรัตน์ลำพูน

โรงเรียน

ดูเพิ่ม: รายชื่อโรงเรียนในจังหวัดลำพูน

สถานที่สำคัญของจังหวัด

วัดพระธาตุหริภุญชัยวรมหาวิหาร (พระอารามหลวงชั้นเอก ชนิด วรมหาวิหาร) วัดพระพุทธบาทตากผ้า (พระอารามหลวงชั้นตรี ชนิด สามัญ) พระบรมราชานุสาวรีย์พระนางจามเทวี วัดจามเทวี วัดพระธาตุดอยเวียง วัดพระยืน วัดช้างสี วัดรมณียาราม วัดพระพุทธบาทห้วยต้ม กู่พระอรหันต์ 24 กู่ วัดประตูลี้ วัดมหาวัน วัดพระคงฤๅษี วัดธงสัจจะ วัดสันป่ายางหลวง วัดสันป่ายางหน่อม วัดช้างรอง วัดไก่แก้ว กู่ช้าง - กู่ม้า วัดเจดีย์กู่เต้าจุฬามณี วัดต้นแก้ว พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติหริภุญไชย

ดอยขะม้อ สะพานขาวทาชมภู วัดดอยติ อนุสาวรีย์ครูบาศรีวิชัย องค์ใหญ่ที่สุดในลำพูน อุโมงค์ขุนตาน เคยเป็นอุโมงค์รถไฟที่ยาวที่สุดในประเทศไทย อนุสาวรีย์สุเทวฤๅษี The Sun New Center สวนน้ำและสวนสนุก ถนนคนเดินจังหวัดลำพูน หน้าวัดพระธาตุหริภุญชัย ทุกวันศุกร์ ศูนย์พัฒนาโครงการหลวงพระบาทห้วยต้ม น้ำตกก้อ แก่งก้อ อุทยานแห่งชาติแม่ปิง สวนสายน้ำแร่ หมู่บ้านแกะสลักบ้านทา หมู้บ้านกะเหรี่ยงพัฒนาห้วยหละ ถ้ำเอราวัณ ถ้ำหลวงผาเวียง ขัวมุงท่าสิงห์ และชุมชนเวียงยอง ดอยช้างป๋าแป่ ยอดดอยที่สุดที่ในจังหวัดลำพูน ศาลเจ้าพ่อขุนตาล ตลาดหนองดอก ตลาดเกษตรดอยแก้ว (กาดป่าเปา) อ่างเก็บน้ำแม่ตีบ ตลาดลำพูนจตุจักร

วัฒนธรรมและประเพณี

• งานของดีศรีหริภุญชัย
• งานประเพณีสงกรานต์
• งานประเพณีสรงน้ำพระธาตุหริภุญชัย (แปดเป็ง)
• งานสลากย้อมเมืองหละปูน หนึ่งเดียวในโลก
• งานเทศกาลลำไย
• งานพระนางจามเทวี
• งานฤดูหนาวและกาชาด
• งานแห่แคร่หลวง ลอยกระทง อำเภอบ้านโฮ่ง
• งานแต่งสีอวดลาย ผ้าฝ้ายดอนหลวง อำเภอป่าซาง
• งานต้นกำเนิดไม้แกะสลัก และของดีอำเภอแม่ทา
• งานเทศกาลโคมแสนดวงที่เมืองลำพูน^[7]

บุคคลที่มีชื่อเสียง

• ครูบาศรีวิชัย นักบุญแห่งล้านนา
• ครูบาอภิชัยขาวปี ศิษย์เอกครูบาศรีวิชัยนักพัฒนานักปฏิบัติ
• ครูบาวงศ์ นักพัฒนานักปฏิบัติ
• พระสุพรหมยานเถร (พรหมา พฺรหฺมจกฺโก) พระนักปฏิบัติ
• พระพุทธพจนวราภรณ์ (จันทร์ กุสโล) พระราชาคณะเจ้าคณะรอง อดีตเจ้าคณะภาค๔-๕-๖-๗ (ธรรมยุต) อดีตเจ้าอาวาสวัดเจดีย์หลวงวรวิหาร จังหวัดเชียงใหม่
• หลวงปู่ครูบาผัด พระนักปฏิบัติ
• ภานุทัต อภิชนาธง ครูสอนศิลปินพื้นบ้านล้านนาและนักร้อง
• สุพจน์ จันทร์เจริญ นักร้อง นักแสดง
• ศตวรรษ ดุลยวิจิตร นักแสดง
• อาจารียา พรหมพฤกษ์ นักร้อง
• ภัทรากร ตั้งศุภกุล นักแสดง
• เคนี สไตลส์ นักแสดงภาพยนตร์ผู้ใหญ่ชาวอังกฤษ
• วิทยา เลาหกุล อดีตนักฟุตบอลทีมชาติไทยและอดีตผู้ฝึกสอนทีมชาติไทย
• หัตฐพร สุวรรณ อดีตนักฟุตบอลทีมชาติไทย
• พรรษา มีสัตย์ธรรม อดีตผู้รักษาประตูทีมชาติไทย
• นพพร อินสีลอย (กิ่งซาง) นักมวย ครู
• สถาพร ริยะป่า (อู๋) ผู้ประกาศข่าวช่อง 8
• วีนัส นันทะชัย รองอันดับหนึ่ง Miss Thailand World 2014
• ณัฐธยาน์ ธนรณวัฒน์ นักกีฬาเหรียญทองมาราธอนกีฬาซีเกมส์ ครั้งที่ 28
• เอ็ดดี้ ตลาดแตก ศิลปินนักร้อง
• อินสนธ์ วงสาม ศิลปินแห่งชาติ
• ทวี นันทขว้าง ศิลปินแห่งชาติ
• เรวิญานันท์ ทาเกิด (เบญ) นักแสดง

กีฬา

• สโมสรฟุตบอลลำพูน วอริเออร์ ชนะเลิศฟุตบอล ไทยลีก 2 ฤดูกาล 2564–65 ^[8]