ประเทศที่ไม่มีทางออกสู่ทะเล

ประเทศที่ไม่มีทางออกสู่ทะเล มักจะถูกนิยามว่าเป็นประเทศที่ถูกปิดล้อมหรือเกือบถูกปิดล้อมด้วยแผ่นดินทั้งหมด^[1][2][3][4] ในปี พ.ศ. 2554 มีทั้งหมด 45 ประเทศ การเป็นประเทศที่ไม่มีทางออกสู่ทะเลนับเป็นข้อด้อยทางภูมิศาสตร์ เพราะนอกจากจะถูกปิดกั้นจากทรัพยากรทางทะเลแล้ว ยังทำให้ไม่สามารถค้าขายทางทะเลได้อีกด้วย ประเทศที่มีชายฝั่งจึงมีแนวโน้มที่จะร่ำรวยกว่าและมีประชากรมากกว่าประเทศที่ไม่มีทางออกสู่ทะเล^[5]

สีเขียว หมายถึง ประเทศที่ไม่มีทางออกสู่ทะเล
สีม่วง หมายถึง ประเทศที่ไม่มีทางออกสู่ทะเลที่ถูกปิดล้อมโดยประเทศที่ไม่มีทางออกสู่ทะเล

นอกจากนี้ยังมีคำว่า ทะเลปิด หมายถึงทะเลที่ไม่ได้เชื่อมกับมหาสมุทร เช่น ทะเลแคสเปียน ซึ่งในบางครั้งมองเป็นทะเลสาบ

นอกจากนี้ทะเลอื่น ๆ เช่น ทะเลดำ ทะเลเมดิเตอร์เรเนียน ทะเลบอลติก และ ทะเลแดง มีช่องทางออกสู่ทะเลน้อย

รายชื่อประเทศที่ไม่มีทางออกสู่ทะเล

ทวีปเอเชีย  คาซัคสถาน †‡  คีร์กีซสถาน  เติร์กเมนิสถาน †  ทาจิกิสถาน  เนปาล  ภูฏาน  มองโกเลีย  ลาว  ออสซีเชียใต้ ^  อัฟกานิสถาน  อาเซอร์ไบจาน †  อาร์มีเนีย  อุซเบกิสถาน ‡

ทวีปยุโรป  คอซอวอ ^  เช็กเกีย  ซานมารีโน ¤  เซอร์เบีย  ทรานส์นีสเตรีย ^  เบลารุส  มอลโดวา  มาซิโดเนียเหนือ  ลักเซมเบิร์ก  ลีชเทินชไตน์  นครรัฐวาติกัน ¤ 0  สโลวาเกีย   สวิตเซอร์แลนด์  ออสเตรีย  อันดอร์รา  ฮังการี

ทวีปแอฟริกา  ชาด  ซิมบับเว  ซูดานใต้  แซมเบีย  ไนเจอร์  บอตสวานา  บุรุนดี  บูร์กินาฟาโซ  มาลาวี  มาลี  ยูกันดา  ประเทศรวันดา  เลโซโท ¤  เอธิโอเปีย  เอสวาตินี  สาธารณรัฐแอฟริกากลาง

ทวีปอเมริกาใต้  โบลิเวีย  ปารากวัย

† มีชายฝั่งติดกับทะเลแคสเปียนซึ่งเป็นทะเลปิด

‡ มีชายฝั่งติดกับทะเลอารัลซึ่งเป็นทะเลปิด

¤ ถูกล้อมรอบทุกด้านโดยประเทศเดียว

0 เป็นนครรัฐ

^ เป็นรัฐที่ได้รับการรับรองอย่างไม่สมบูรณ์

ชายแดนทะเลปิดของประเทศที่ไม่มีทางออกสู่ทะเล

• ทะเลสาบคาริบา : ซิมบับเว, แซมเบีย
• ทะเลสาบคาฮูล : มอลโดวา
• ทะเลสาบคีวู : รวันดา
• ทะเลแคสเปียน : คาซัคสถาน, เติร์กเมนิสถาน, อาเซอร์ไบจาน
• ทะเลสาบโคโฮฮา : บุรุนดี, รวันดา
• ทะเลสาบเจนีวา : สวิตเซอร์แลนด์
• ทะเลสาบชาด : ชาด, ไนเจอร์
• ทะเลสาบชิอูตา : มาลาวี
• ทะเลสาบซารือกามึช : เติร์กเมนิสถาน, อุซเบกิสถาน
• ทะเลสาบดอยรัน : มาซิโดเนียเหนือ
• ทะเลสาบติติกากา : โบลิเวีย
• ทะเลสาบเตอร์คานา : เอธิโอเปีย
• ทะเลสาบแทนกันยีกา : แซมเบีย, บุรุนดี
• ทะเลสาบน็อยซีเดิล : ออสเตรีย, ฮังการี
• ทะเลสาบโบเดิน : สวิตเซอร์แลนด์, ออสเตรีย
• ทะเลสาบเปรสปา : มาซิโดเนียเหนือ
• ทะเลสาบมัจโจเร : สวิตเซอร์แลนด์
• ทะเลสาบมาลาวี : มาลาวี
• ทะเลสาบรเวรู : บุรุนดี, รวันดา
• ทะเลสาบลูกาโน : สวิตเซอร์แลนด์
• ทะเลสาบวิกตอเรีย : ยูกันดา
• ทะเลสาบออคริต : มาซิโดเนียเหนือ
• ทะเลสาบอัลเบิร์ต : ยูกันดา
• ทะเลอารัล : คาซัคสถาน, อุซเบกิสถาน
• ทะเลสาบอุฟส์นูร์ : มองโกเลีย
• ทะเลสาบอึมเวรู : แซมเบีย
• ทะเลสาบเอ็ดเวิร์ด : ยูกันดา

ประเทศที่เกือบไม่มีทางออกสู่ทะเล

ประเทศต่อไปนี้มีดินแดนชายฝั่งซึ่งสั้นมากเมื่อเทียบกับขนาดของประเทศ

•  สาธารณรัฐประชาธิปไตยอาหรับซาห์ราวี (มหาสมุทรแอตแลนติก) 80 กิโลเมตร
•  อิรัก (อ่าวเปอร์เซีย) 58 กิโลเมตร
•  โตโก (อ่าวกินี) 56 กิโลเมตร
•  สโลวีเนีย (ทะเลเอเดรียติก) 47 กิโลเมตร
•  ปาเลสไตน์ (ทะเลลิแวนไทน์) 40 กิโลเมตร
•  สาธารณรัฐประชาธิปไตยคองโก (มหาสมุทรแอตแลนติก) 37 กิโลเมตร
•  จอร์แดน (ทะเลแดง) 26 กิโลเมตร
•  บอสเนียและเฮอร์เซโกวีนา (ทะเลเอเดรียติก) 20 กิโลเมตร

ประวัติศาสตร์ที่เกี่ยวข้อง

• การก่อตั้งประเทศเอริเทรียและมอนเตเนโกรซึ่งเป็นผลจากการเรียกร้องแบ่งแยกดินแดน ทำให้ประเทศเอธิโอเปีย และเซอร์เบีย (ตามลำดับ) กลายเป็นประเทศที่ไม่มีทางออกสู่ทะเล
• ประเทศโบลิเวียเสียดินแดนทางออกสู่ทะเลให้แก่ชิลีในสงครามมหาสมุทรแปซิฟิก ปัจจุบันกองทัพเรือโบลิเวียต้องฝึกซ้อมในทะเลสาบติติกากา^[6]
• ประเทศออสเตรียและฮังการีสูญเสียทางออกสู่ทะเลจากสนธิสัญญาแซ็ง-แฌร์แม็งและสนธิสัญญาทรียานง ตามลำดับ