สัณห์ จิตรปฏิมา

พลเอก สัณห์ จิตรปฏิมา (8 มีนาคม พ.ศ. 2465 – 10 ตุลาคม พ.ศ. 2547) เป็นทหารบกชาวไทย เคยดำรงตำแหน่งสำคัญต่าง ๆ เช่น แม่ทัพภาคที่ 4, เสนาธิการทหารบก, รองผู้บัญชาการทหารบก และเป็นหัวหน้ากบฏยังเติร์ก

พลเอก สัณห์ จิตรปฏิมา ม.ป.ช., ม.ว.ม., ท.จ.ว.
แม่ทัพภาคที่ 4
ดำรงตำแหน่ง 18 มกราคม พ.ศ. 2519 – 30 กันยายน พ.ศ. 2519
ก่อนหน้า	"สถาปนาตำแหน่ง"
ถัดไป	พลโท ปิ่น ธรรมศรี
ข้อมูลส่วนบุคคล
เกิด	8 มีนาคม พ.ศ. 2465 อำเภอเมืองสายบุรี จังหวัดสายบุรี ประเทศสยาม (ปัจจุบันคือ อำเภอสายบุรี จังหวัดปัตตานี ประเทศไทย)
เสียชีวิต	10 ตุลาคม พ.ศ. 2547 (82 ปี) โรงพยาบาลรามคำแหง กรุงเทพมหานคร ประเทศไทย
คู่สมรส	คุณหญิงวรี จิตรปฏิมา (สมรส 2495)
บุตร	3 คน
ยศที่ได้รับการแต่งตั้ง
รับใช้	ไทย
สังกัด	กองทัพบกไทย
ยศ	พลเอก
บังคับบัญชา	กองทัพภาคที่ 4
ผ่านศึก	สงครามมหาเอเซียบูรพา สงครามเกาหลี

ประวัติ

ชีวิตส่วนตัว

พลเอก สัณห์^[1] เกิดวันที่ 8 มีนาคม พ.ศ. 2464 (นับแบบปัจจุบันคือ พ.ศ. 2465) ที่ตำบลตะลุบัน อำเภอเมืองสายบุรี จังหวัดสายบุรี เป็นบุตรของสำเนียง และคิ้ม จิตรปฏิมา

สัณห์ ได้สมรสกับคุณหญิงวรี จิตรปฏิมา ในปี พ.ศ. 2495 ในขณะยังยศ"ร้อยเอก" และบุตรทั้งหมด 3 คน

1. พันตำรวจเอก นัฎฐ์ จิตรปฏิมา
2. พันเอก ดร.สุวิชา จิตรปฏิมา
3. ดร.ชมพูนุช จิตรปฏิมา

การศึกษา

สัณห์ ได้ไปเรียนในโรงเรียนประจำจังหวัดสายบุรี ต่อมาได้มีการยุบจังหวัดสายบุรี ในปี พ.ศ. 2474 สัณห์ได้ย้ายไปเรียนที่จังหวัดนราธิวาส ในโรงเรียนประจำจังหวัดนราธิวาส และเรียนได้ 2 ปี จนจบมัธยมปีที่ 3 สัณห์ได้ไปเรียนในโรงเรียนมหาวชิราวุธ โดยใช้เวลาเพียง 2 ปี (ม.5 - ม.6 ใช้เวลาเรียน 1 ปี) ตลอดการศึกษาตั้งแต่ต้นจนถึงมัธยมศึกษาปีที่ 6 สัณห์ไล่สอบได้ที่ 1 มาโดยตลอด

ต่อมาสัณห์ไปเรียนที่กรุงเทพมหานคร ที่โรงเรียนสวนกุหลาบวิทยาลัย ในปี พ.ศ. 2480 - พ.ศ. 2481 ในปี พ.ศ. 2481 สัณห์ได้มีสิทธิพิเศษเนื่องจากมีผลการศึกษาให้ได้เข้าเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 8 ก. ซึ่งเป็นชั้นที่จัดไว้เพื่อสอบชิงทุนจากรัฐบาลเพื่อไปศึกษาต่อที่ต่างประเทศโดยเฉพาะ

ปลายปี พ.ศ. 2481 สัณห์ได้สอบเข้าโรงเรียนนายร้อยพระจุลจอมเกล้า และจบการศึกษาในปี พ.ศ. 2485 เป็นรุ่นที่ 6

ลำดับการศึกษาหลังเข้ารับราชการ

ภายในประเทศ

• พ.ศ. 2492 – โรงเรียนผู้บังคับบัญชากองร้อย
• โรงเรียนผู้บังคับบัญชากองพัน
• พ.ศ. 2498 – โรงเรียนการรบร่วมอากาศ-พื้นดิน
• พ.ศ. 2494 – พ.ศ. 2496 : โรงเรียนเสนาธิการทหารบก ชุดที่ 31
• พ.ศ. 2506 – วิทยาลัยการทัพบก ชุดที่ 4
• พ.ศ. 2509 – วิทยาลัยป้องกันราชอาณาจักร
• พ.ศ. 2514 – ปริญญาโท คณะรัฐประศาสนศาสตร์ สถาบันบัณฑิตพัฒนบริหารศาสตร์

นอกประเทศ

• พ.ศ. 2497 – โรงเรียนทหารสื่อสาร, ค่ายมอนมัธ กองทัพบกสหรัฐฯ
• พ.ศ. 2502 – วิทยาลัยเสนาธิการทหารบก, ค่ายเลเวนเวิร์ธ กองทัพบกสหรัฐฯ
• พ.ศ. 2503 – หลักสูตรการซ่อมบำรุงด้วยการปกป้อง สำหรับนายทหารชั้นผู้ใหญ่, กองทัพบกสหรัฐฯ

การทำงาน

ราชการทหาร

สัณห์ จิตรปฏิมา ได้ดำรงตำแหน่งแรก คือ ผู้บังคับหมวด กรมจเรทหารสื่อสาร และดำรงตำแหน่งสำคัญ ๆ เช่น^[2]

• 20 พฤษภาคม พ.ศ. 2496 – นายทหารติดต่อ กรมผสมที่ 21 ในสงครามเกาหลี
• 1 ตุลาคม พ.ศ. 2511 – เสนาธิการ กรมรักษาดินแดน
• 1 ตุลาคม พ.ศ. 2513 – ผู้บัญชาการมณฑลทหารบกที่ 5
• 24 มกราคม พ.ศ. 2518 – แม่ทัพภาคที่ 4
• 1 ตุลาคม พ.ศ. 2522 – เสนาธิการทหารบก
• 1 ตุลาคม พ.ศ. 2523 – รองผู้บัญชาการทหารบก

ราชการพิเศษ

• 13 มิถุนายน พ.ศ. 2520 – นายทหารพิเศษประจำกองพันทหารช่างที่ 1 รักษาพระองค์
• 8 ธันวาคม พ.ศ. 2521 – นายทหารพิเศษประจำกรมทหารราบที 1 มหาดเล็กรักษาพระองค์ และกรมทหารราบที่ 11 รักษาพระองค์
• 26 พฤศจิกายน พ.ศ. 2522 – นายทหารพิเศษประจำกรมทหารม้าที่ 1 รักษาพระองค์
• ประธานกรรมการเนชั่นกรุ๊ป (ประเทศไทย)
• ประธานกรรมการซีเอ็ดยูเคชั่น
• กรรมการธนาคารทหารไทย
• กรรมการธนาคารสหธนาคาร
• กรรมการองค์การโทรศัพท์แห่งประเทศไทย
• กรรมการธนาคารนครหลวงไทย
• กรรมการธนาคารกรุงไทย
• กรรมการองค์การสงเคราะห์ทหารผ่านศึก
• กรรมการองค์การสื่อสารมวลชนแห่งประเทศไทย
• กรรมการองค์การแก้ว
• กรรมการองค์การรับส่งสินค้าและพัสดุภัณฑ์
• กรรมการสภามหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์

การก่อกบฏ

บทความหลัก: กบฏยังเติร์ก

ถึงแก่อนิจกรรม

พลเอก สัณห์ จิตรปฏิมา ได้ถึงแก่อนิจกรรมด้วยโรคภาวะการหายใจล้มเหลว เมื่อวันที่ 10 ตุลาคม พ.ศ. 2547 เวลา 5:00 น. ณ โรงพยาบาลรามคำแหง สิริอายุ 82 ปี 216 วัน มีพิธีพระราชทานเพลิงศพที่เมรุหลวงหน้าพลับพลาอิสริยาภรณ์ วัดเทพศิรินทราวาสราชวรวิหาร^[1]

เครื่องราชอิสริยาภรณ์

พลเอก สัณห์ จิตรปฏิมา ได้รับพระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์ทั้งไทยและต่างประเทศ ดังนี้^[1][2]

เครื่องราชอิสริยาภรณ์ไทย

• พ.ศ. 2523 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นที่เชิดชูยิ่งช้างเผือก ชั้นสูงสุด มหาปรมาภรณ์ช้างเผือก (ม.ป.ช.)^[3]
• พ.ศ. 2518 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันมีเกียรติยศยิ่งมงกุฎไทย ชั้นสูงสุด มหาวชิรมงกุฎ (ม.ว.ม.)^[4]
• พ.ศ. 2523 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้า ชั้นที่ 2 ทุติยจุลจอมเกล้าวิเศษ (ท.จ.ว.) (ฝ่ายหน้า)^[5]
• พ.ศ. 2505 – เหรียญชัยสมรภูมิ สงครามมหาเอเชียบูรพา (ช.ส.)^[6]
• พ.ศ. 2496 – เหรียญชัยสมรภูมิ การร่วมรบกับสหประชาชาติ ณ ประเทศเกาหลี (ช.ส.)^[7]
• พ.ศ. 2515 – เหรียญพิทักษ์เสรีชน ชั้นที่ 1 (ส.ช.)^[8]
• พ.ศ. 2486 – เหรียญช่วยราชการเขตภายใน การรบสงครามมหาเอเชียบูรพา (ช.ร.)^[9]
• พ.ศ. 2497 – เหรียญจักรมาลา (ร.จ.ม.)^[10]
• พ.ศ. 2517 – เหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลที่ 9 ชั้นที่ 3 (ภ.ป.ร.3)^[11]
• พ.ศ. 2493 – เหรียญพระราชพิธีบรมราชาภิเษก รัชกาลที่ 9 (ร.ร.ศ.9)
• พ.ศ. 2500 – เหรียญงานฉลอง 25 พุทธศตวรรษ

ต่างประเทศ

•  เกาหลีใต้ :
  • พ.ศ. 2497 – เครื่องอิสริยาภรณ์กิตติคุณฝ่ายทหาร ชั้นที่ 3 ประดับดาวเงิน^[12]
•  สหรัฐ :
  • พ.ศ. 2498 – เหรียญบรอนซ์สตาร์^[1]
•  มาเลเซีย :
  • พ.ศ. 2514 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์ปังกวน เนการา ชั้นที่ 5^[13]

สหประชาชาติ

•  สหประชาชาติ :
  • พ.ศ. 2496 – เหรียญสหประชาชาติเกาหลี^[14]