Amerikyum

Amerikyum, periyodik tablonun aktinitler dizisinde yer alan ve yapay olarak elde edilen kimyasal bir element.^[1]

Amerikyum (Am)
H Periyodik tablo He Li Be B C N O F Ne Na Mg Al Si P S Cl Ar K Ca Sc Ti V Cr Mn Fe Co Ni Cu Zn Ga Ge As Se Br Kr Rb Sr Y Zr Nb Mo Tc Ru Rh Pd Ag Cd In Sn Sb Te I Xe Cs Ba   Hf Ta W Re Os Ir Pt Au Hg Tl Pb Bi Po At Rn Fr Ra   Rf Db Sg Bh Hs Mt Ds Rg Cn Nh Fl Mc Lv Ts Og     La Ce Pr Nd Pm Sm Eu Gd Tb Dy Ho Er Tm Yb Lu   Ac Th Pa U Np Pu Am Cm Bk Cf Es Fm Md No Lr
Temel özellikleri
Atom numarası	95
Element serisi	Aktinitler
Grup, periyot, blok	?, 7, f
Görünüş	Gümüşümsü beyaz
Kütle numarası	243 g/mol
Elektron dizilimi	Rn 5f7 7s2
Enerji seviyesi başına Elektronlar	2, 8, 18, 32, 25, 8, 2
CAS kayıt numarası	7440-35-9
Fiziksel Özellikleri
Maddenin hâli	katı
Yoğunluk	12 g/cm³
Sıvı hâldeki yoğunluğu	? g/cm³
Ergime noktası	1449 °K 1176 °C
Kaynama noktası	2880 °K 2607 °C
Ergime ısısı	14,39 kJ/mol
Buharlaşma ısısı	? kJ/mol
Isı kapasitesi	62,7 J/(mol·K)
Atom özellikleri
Kristal yapısı	Hegzagonal
Yükseltgenme seviyeleri	6, 5, 4, 3
Elektronegatifliği	1,3 Pauling ölçeği
İyonlaşma enerjisi	578 kJ/mol
Atom yarıçapı	175 pm
Atom yarıçapı (hes.)	? pm
Kovalent yarıçapı	? pm
Van der Waals yarıçapı	? pm
Diğer özellikleri
Elektrik direnci	? nΩ·m (20°C'de)
Isıl iletkenlik	10 W/(m·K)
Isıl genleşme	? µm/(m·K) (25°C'de)
Ses hızı	? m/s (20 °C'de)
Mohs sertliği	?
Vickers sertliği	? MPa
Brinell sertliği	? MPa

Doğada varlığı saptanamayan Amerikyum 1944'te Glenn T. Seaborg, Ralph A. James, Leon O. Morgan ve Albert Ghiorso ekibi tarafından bir nükleer reaktörde plütonyum-239'dan (atom numarası 94) amerikyum-241 izotopu halinde elde edilir.^[1] Bulunan dördüncü uranyum ötesi element (atom numarası 96 olan küriyum bundan birkaç ay önce bulunmuştur) olan amerikyum gümüş beyazlığında bir metaldir.

Amerikyum

Oda sıcaklığındaki kuru havada çok yavaş kararır. Kolay elde edilebildiği için en önemli izotopu amerikyum–241'dir; bu izotop plütonyumdan elde edilmiş ve akışkan yoğunluklarının ölçümünde, kalınlık ölçmede uçak yakıtı göstergelerinde ve uzaklık algılayıcı aygıtlarda kullanılmıştır. Bu uygulamaların hepsine amerikyum–241'in gamma ışımasından yararlanılır.

Amerikyumun (Am) bütün izotopları radyoaktiftir. Amerikyum–241'in yarı ömrü 458 yıl iken en kararlı izotopu olan amerikyum–243'ün yarı ömrü 7.370 yıldır ve bu nedenle kimyasal ayrıştırmalar için daha elverişlidir.^[2]

Kullanım

Amerikyum, uçak yakıtı göstergeleri, eğer Berilyum ile preslenirse çok verimli bir nötron kaynağı olur. Ev tipi iyonizasyon duman dedektörlerinde de küçük bir miktar Amerikyum 241 bulunmaktadır. 1 Ton nükleer atıkta yaklaşık 100 gram Amerikyum bulunur. Amerikyum'un en önemli izotopu Amerikyum-241'dir. Bu izotop fisyon gerçekleştirebilir.