Neptünyum

Neptünyum (Np), uranyumun nötronlarla bombardımanından yapay olarak elde edilen, atom numarası 93, atom ağırlığı 239 olan, radyoaktif bir element.^[2]

Neptünyum, ₉₃Np

Görünüş	gümüşî
Kütle numarası	[237]
Periyodik tablodaki yeri
Hidrojen Helyum Lityum Berilyum Bor Karbon Azot Oksijen Flor Neon Sodyum Magnezyum Alüminyum Silisyum Fosfor Kükürt Klor Argon Potasyum Kalsiyum Skandiyum Titanyum Vanadyum Krom Manganez Demir Kobalt Nikel Bakır Çinko Galyum Germanyum Arsenik Selenyum Brom Kripton Rubidyum Stronsiyum İtriyum Zirkonyum Niyobyum Molibden Teknesyum Rutenyum Rodyum Paladyum Gümüş Kadmiyum İndiyum Kalay Antimon Tellür İyot Ksenon Sezyum Baryum Lantan Seryum Praseodim Neodimyum Prometyum Samaryum Evropiyum Gadolinyum Terbiyum Disprozyum Holmiyum Erbiyum Tulyum İterbiyum Lutesyum Hafniyum Tantal Tungsten Renyum Osmiyum İridyum Platin Altın Cıva Talyum Kurşun Bizmut Polonyum Astatin Radon Fransiyum Radyum Aktinyum Toryum Protaktinyum Uranyum Neptünyum Plütonyum Amerikyum Küriyum Berkelyum Kaliforniyum Aynştaynyum Fermiyum Mendelevyum Nobelyum Lavrensiyum Rutherfordiyum Dubniyum Seaborgiyum Bohriyum Hassiyum Meitneriyum Darmstadtiyum Röntgenyum Kopernikyum Nihoniyum Flerovyum Moskovyum Livermoryum Tennesin Oganesson Pm ↑ Np ↓ Uqs Uranyum ← Neptünyum → Plütonyum
Atom numarası (Z)	93
Grup	n/a
Periyot	7. periyot
Blok	f bloku
Elektron dizilimi	[Rn] 5f4 6d1 7s2
Kabuk başına elektron	2, 8, 18, 32, 22, 19, 2
Fiziksel özellikler
Faz (SSB'de)	katı
Erime noktası	912±3 K ​(639±3 °C, ​1182±5 °F)
Kaynama noktası	4447 K (4174 °C; 7545,2 °F)
Yoğunluk (SSB'de)	20,45 g/L
Erime entalpisi	3,20 kJ/mol
Buharlaşma entalpisi	336 kJ/mol
Atom özellikleri
Yükseltgenme durumları	+2, +3, +4,[1] +5, +6, +7 (amfoter oksit)
Elektronegatiflik	Pauling ölçeği: 1,36
İyonlaşma enerjileri	1.: 604,5 kJ/mol
Atom yarıçapı	Deneysel: 155 pm
Kovalent yarıçapı	190±1 pm
Bir spektrum aralığındaki renk çizgileri Elementin spektrum çizgileri
Diğer özellikleri
Doğal oluşum	Bozunma sonucu
Isı iletkenliği	(300 K) 6,3 W/(m·K)
Elektrik direnci	(22 °C) 1,220 Ω·m
CAS Numarası	7439-99-8
Ana izotopları
İzotop Bolluk Yarı ömür (t1/2) Bozunma türü Ürün 235Np yapay 396.1 d α 231Pa EY 235U 236Np yapay 1.54×105 y EY 236U β- 236Pu α 232Pa 237Np iz 2.144×106 y α 233Pa 239Np iz 2.356 d β- 239Pu

Tarihçe

93 atom numaralı neptünyum, uranyum ötesi elementden birisi olup yapay olarak elde edilebilen radyoaktif bir elementtir. Ek olarak, bulunan ilk uranyum ötesi elementidir. Neptünyumun 239 kütle numaralı izotopu, 1940 yılında Edwin M. McMillan ve P. H. Abelson tarafından Berkeley Laboratuvarında uranyumun siklotrondan üretilen nötronlarla bombardıman edilmesiyle elde edilmiştir.

Doğadaki varlığı

Uzun bir süre neptünyumun doğada bulunmadığına inanılmış, fakat son yapılan araştırmalarda, nötronların neden olduğu transmutasyon (dönüşüm) reaksiyonları nedeniyle, uranyum madenlerinde eser miktarda oluştuğu anlaşılmıştır. Ancak, bunun herhangi bir maden değeri olmadığından, Dünya'da neptünyum madenciliği diye bir olgu da bulunmamaktadır.

Üretim

Neptünyum

Neptünyumu yüksek miktarlarda elde edebilmenin tek yolu, nükleer reaktörlerde veya hızlandırıcılarda uranyumun nötronlarla bombardımanıdır. Bunun sonucunda oluşan neptünyum, bombardıman edilen veya reaktörlerde yakıt olarak kullanılan uranyumun yeniden işlenmesi ile elde edilebilir. Bu yöntem de ileri düzeyde nükleer teknoloji gerektirmektedir.

Nükleer teknoloji alanında ileri seviyedeki ülkeler daha çok araştırma amaçlı (nötron detektörleri gibi) kullanım için neptünyumu yapay olarak üretmektedir. Üretilen ilk uranyum ötesi elementtir. Amerikalı iki fizikçi Edwin M. McMillan ve Phillip H.Abelson ilk kez neptünyum izotop Np-239'u uranyum nötronlarıyla bombardıman ederek biçimlendirdiler (1940). Neptünyumun çeşitli izotopları vardır. En bilineni Np-237'dir. Yarı ömrü 2140000 yıldır.